Η ναυτιλία και τα logistics αποτελούν δύο αλληλένδετους κλάδους που στηρίζουν το παγκόσμιο εμπόριο, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη ροή αγαθών, ενέργειας και πρώτων υλών σε όλο τον πλανήτη.
Στην Ελλάδα, με βαθιές ιστορικές ρίζες στη ναυτιλία, αυτοί οι τομείς λειτουργούν ως στρατηγικοί πυλώνες, συμβάλλοντας καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη και ανθεκτικότητα. Με τον ελληνικό στόλο να κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως με περίπου 5.700 πλοία το 2025, και τα logistics να βελτιώνουν διαρκώς τις επιδόσεις τους, η σημασία τους αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η ψηφιοποίηση και οι γεωπολιτικές εντάσεις.
Το BCA αποτελεί το παράρτημα του University of West London στην Ελλάδα, ενός πανεπιστημίου που σύμφωνα με τη Guardian list κατατάσσεται στην 30ή θέση στη Μεγάλη Βρετανία. Το πτυχίο που προσφέρει συνοδεύεται από πλήρη επαγγελματική αναγνώριση, επιτρέποντας στους αποφοίτους να εργαστούν ως μισθωτοί ή αυτοαπασχολούμενοι με τα ίδια δικαιώματα και προϋποθέσεις με αποφοίτους ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων. Παράλληλα δε ίδρυσε το Hellenic Institute of Maritime Studies (HIMS), το πανεπιστημιακό παράρτημα ναυτιλιακών σπουδών εντός του University of West London προσφέροντας σπουδές υψηλού και ανταγωνιστικού επιπέδου για τον συγκεκριμένο κλάδο.
Η οικονομική διάσταση της ναυτιλίας και των logistics
Η ναυτιλία συμβάλλει περίπου στο 7%-8% του ελληνικού ΑΕΠ ετησίως, παράγοντας ετήσια έσοδα άνω των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκ των οποίων περίπου 14 δισεκατομμύρια ρέουν πίσω στην ελληνική οικονομία. Ο ελληνικός στόλος, που έχει αυξηθεί κατά 42% από το 2015, αντιπροσωπεύει το 20% του παγκόσμιου και το 61% του ευρωπαϊκού στόλου, μεταφέροντας κρίσιμα φορτία και συμβάλλοντας στην ενεργειακή και τροφική ασφάλεια. Στην τελευταία δεκαετία, ο κλάδος έχει εισφέρει πάνω από 150 δισεκατομμύρια ευρώ στην οικονομία, ενώ δημιουργεί περίπου 150.000 θέσεις εργασίας, άμεσα και έμμεσα, στην Ελλάδα.
Παράλληλα, ο κλάδος των logistics συνεισφέρει περίπου 11,4% στο ΑΕΠ, με αξία 23,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, και απασχολεί άμεσα ή έμμεσα περίπου 230.000 άτομα. Η βελτίωση της Ελλάδας στον Δείκτη Απόδοσης Logistics (LPI) της Παγκόσμιας Τράπεζας, από την 44η θέση το 2018 στην 19η το 2023, αντικατοπτρίζει την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, όπως το 5G και η ψηφιοποίηση, καθώς και επενδύσεις σε υποδομές. Οι δύο κλάδοι αλληλοσυμπληρώνονται, καθώς η ναυτιλία βασίζεται σε αποτελεσματικά logistics για τη διαχείριση αλυσίδων εφοδιασμού, ενώ τα logistics επωφελούνται από την ισχυρή ναυτιλιακή παρουσία της χώρας.
Σε ένα περιβάλλον όπου το παγκόσμιο εμπόριο πιέζεται από γεωπολιτικές εντάσεις και περιβαλλοντικές απαιτήσεις, όπως η μετάβαση σε μηδενικές εκπομπές, η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω την οικονομική τους συμβολή, δυνητικά κατά 20%-30% ή 3-4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, μέσω καλύτερης ολοκλήρωσης.
Οι ανάγκες σε εξειδικευμένα στελέχη και ο ρόλος των σπουδών
Οι κλάδοι της ναυτιλίας και των logistics απαιτούν στελέχη με εξειδικευμένες γνώσεις σε λειτουργίες, οικονομικά, νομικά πλαίσια, τεχνολογίες και βιωσιμότητα. Η ραγδαία εξέλιξη, όπως η ενσωμάτωση τεχνητής νοημοσύνης στη ναυτιλία και η ψηφιακή μεταμόρφωση στα logistics, καθιστά επιτακτική την εκπαίδευση που συνδυάζει θεωρία με πρακτική εφαρμογή. Στελέχη πρέπει να χειρίζονται διεθνείς κανονισμούς, όπως αυτούς του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO), και να αντιμετωπίζουν προκλήσεις όπως η πράσινη μετάβαση και η διαχείριση κινδύνων.
Με ιστορία που ξεπερνά το μισό αιώνα, το BCA έχει αναπτύξει προγράμματα σπουδών που ανταποκρίνονται σε αυτές τις ανάγκες, εστιάζουν σε ολοκληρωμένη κατάρτιση, και διακρίνονται για την πρακτική προσέγγιση και τις συνεργασίες με τον κλάδο. Δημιουργεί στελέχη εξασφαλίζοντας διεθνή αναγνώριση. Αποτελεί το παλαιότερο κολλέγιο πανεπιστημιακών σπουδών στην Ελλάδα. Διαθέτει περισσότερους από 22.000 αποφοίτους που εργάζονται σε 5.000 εταιρείες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ προσφέρει τόσο δια ζώσης όσο και online προγράμματα.
Για παράδειγμα, το πτυχιακό πρόγραμμα BSc (Hons) Shipping, το παλαιότερο πρόγραμμα ναυτιλιακών σπουδών στην Ελλάδα, παρέχει στέρεη ακαδημαϊκή βάση και πλούσια πρακτική εμπειρία. Διάρκειας 4 ετών (ή 3 ετών σε επιταχυνόμενη μορφή για υψηλούς βαθμούς), διδάσκεται σε ελληνικά τα πρώτα δύο έτη και αγγλικά τα επόμενα, ή εξ ολοκλήρου στα αγγλικά, με ευέλικτα ωράρια (πρωινά ή βραδινά) και υποστήριξη μέσω online και βιντεοσκοπημένων μαθημάτων. Το πρόγραμμα καλύπτει θέματα όπως λειτουργίες πλοιοκτητριών εταιρειών, προμήθειες, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και πληρωμάτων, οικονομικά, λογιστικά, χρηματοοικονομικά, ναυλώσεις, ναυτασφαλίσεις, νομοθετικό πλαίσιο, διεθνείς οργανισμούς όπως το IMO, νέες τεχνολογίες, τεχνητή νοημοσύνη, περιβαλλοντικά ζητήματα και την πράσινη μετάβαση για μηδενικές εκπομπές. Μέσω 20 ακαδημαϊκών μονάδων ανά εξάμηνο, οι φοιτητές αναπτύσσουν δεξιότητες για διεθνείς αγορές, με προϋποθέσεις εισαγωγής που ξεκινούν από απολυτήριο Λυκείου με βαθμό 12 και αγγλική πιστοποίηση για τα μαθήματα στα αγγλικά. Η πρακτική διάσταση, με επισκέψεις σε εταιρείες και σεμινάρια από στελέχη, εξασφαλίζει υψηλά ποσοστά απασχόλησης αποφοίτων, άνω του 90%.
Σε μεταπτυχιακό επίπεδο, το MSc Logistics and Supply Chain Management εστιάζει σε logistics, αλυσίδες εφοδιασμού και ψηφιακή μεταμόρφωση, προετοιμάζοντας φοιτητές για μελλοντικές τάσεις. Διάρκειας 1 έτους πλήρους φοίτησης ή 2 ετών μερικής, με μαθήματα Παρασκευή βράδυ και Σάββατο πρωί (2-3 φορές μηνιαίως), διδάσκεται σε ελληνικά ή αγγλικά, με blended learning. Το πρόγραμμα, με 180 πιστωτικές μονάδες (140 βασικές και 20 επιλογής), ενσωματώνει case studies, επισκέψεις σε εταιρείες, πρακτική άσκηση, σεμινάρια και ομιλίες από στελέχη, εστιάζοντας σε τεχνολογίες όπως το 5G και δεξιότητες όπως καινοτομία, επικοινωνία και επίλυση προβλημάτων. Προϋποθέσεις εισαγωγής περιλαμβάνουν πτυχίο 2ης κατηγορίας ή ισοδύναμο και αγγλική πιστοποίηση (π.χ. IELTS 6.5).
Το BCA πρωτοπορεί καθιερώνοντας βραβεία ώστε να συνδέσει αποτελεσματικά τη θεωρία με την πράξη. Με τις καινοτομίες αυτές ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς, όπου η Ελλάδα βελτιώνει συνεχώς τις επιδόσεις της, βοηθώντας αποφοίτους να εισέλθουν σε ρόλους logistics και ναυτιλίας.
Τέτοια προγράμματα, με έμφαση σε πρακτικές δεξιότητες και βιομηχανικές συνδέσεις, δημιουργούν στελέχη ικανά να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας, προωθώντας καινοτομίες όπως AI και βιώσιμες πρακτικές.
