Επιχειρηματικές και οικονομικές ευκαιρίες με σημαντικά κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη δημιουργεί η μετάβαση από το γραμμικό στο κυκλικό υπόδειγμα παραγωγής, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ.
Οι αναλυτές τονίζουν πως οι επενδύσεις σε υποδομές κυκλικής οικονομίας και η αλλαγή στο παραγωγικό πρότυπο ανοίγουν το δρόμο για αύξηση του ΑΕΠ και τη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας. Εστιάζοντας στην Ελλάδα επισημαίνουν πως για να επιτευχθεί αυτό παράλληλα με τις επενδύσεις απαιτείται και ανάδειξη νέων κλάδων.
Ειδικότερα προσθέτουν πως η υλοποίηση των επενδύσεων σε υποδομές κυκλικής οικονομίας, που προβλέπει ο εθνικός σχεδιασμός, μπορούν να ενισχύσουν το ΑΕΠ κατά 1,1 δισ. ευρώ, και να συμβάλουν στη δημιουργία επιπλέον 37.000 θέσεων εργασίας έως το 2030. Στην περίπτωση μάλιστα κάλυψης της ζήτησης για δευτερογενείς ύλες από την εγχώρια αγορά το όφελος ανέρχεται σε επιπλέον 70 εκατ. ευρώ στο ΑΕΠ έως το 2030 και 44.000 θέσεις εργασίας.
Αντίθετα εάν η ζήτηση καλύπτεται αποκλειστικά από εισαγωγές οι απώλειες φτάνουν έως και κατά 220 εκατ. ευρώ στο ΑΕΠ και 19.000 λιγότερες θέσεις εργασίας. Δυστυχώς η Ελλάδα κατατάσσεται υψηλότερα από το μέσο όρο της Ε.Ε.27 στην παραγωγή αστικών στερεών αποβλήτων, με το μεγαλύτερο ποσοστό να οδηγείται στην ταφή. Παράλληλα η χώρα μας συγκαταλέγεται στην 18η θέση σε όρους κυκλικότητας πόρων, γεγονός που σημαίνει πως υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη να διανυθεί για να φτάσει η Ελλάδα σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο κυκλικής οικονομίας και αλλαγής του παραγωγικού προτύπου.
Αναφορικά με την αλλαγή του παραγωγικού προτύπου, το ευρωπαϊκό και το εθνικό πλαίσιο αναγνωρίζουν κλάδους και υλικά με σημαντική συμβολή στην επίτευξη των στόχων της κυκλικής οικονομίας. Αυτό που επισημαίνεται είναι το γεγονός πως το υπόδειγμα της κυκλικής οικονομίας, στο τέλος του κύκλου ζωής των προϊόντων, προωθεί τη συλλογή τους με τρόπο που διευκολύνει την ανακύκλωση και τη δημιουργία δευτερογενών υλών προς χρήση στην παραγωγή νέων προϊόντων.
Στις καλές πρακτικές βελτίωσης της κυκλικότητας περιλαμβάνονται η διαχείριση ηλεκτρικών και ηλεκτρολογικών αποβλήτων, η διαχείριση πλεονάσματος τροφίμων – μείωση αποβλήτων. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται το ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE ReWee (Ελλάδα), η δημιουργία κέντρων διαλογής και ταξινόμησης ΑΗΗΕ σε Αττική και Δυτική Μακεδονία, η βελτίωση εκπαίδευσης και ενημέρωσης, η ανάπτυξη μεθοδολογίας για την παραγωγή ζωοτροφών από απόβλητα τροφίμων, η αναδιανομή 2,2 χιλ. τόνων τροφίμων από 170 εταιρείες σε 98 χιλ. άτομα.
Στόχοι
Αναλυτικά, το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία στοχεύει στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, στον περιορισμό της χρήσης πρώτων υλών αλλά και στη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας, στην αναγνώριση κλάδων έντασης υλικών (Key value chain) στους οποίους περιλαμβάνονται κλάδοι παραγωγής ηλεκτρονικών ειδών, ηλεκτρικών στηλών (μπαταρίες), οχημάτων, συσκευασίας, πλαστικών, υφασμάτων, κατασκευής κτηρίων, φαγητού, νερού και θρεπτικών συστατικών.
Επιπλέον περιλαμβάνει επιμέρους οδηγίες για απόβλητα από πλαστικό, συσσωρευτές, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά απόβλητα, συσκευασίες, εκσκαφές και κατεδαφίσεις κ.λπ. Είναι ένα πρότυπο που στοχεύει στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, στον περιορισμό της χρήσης πρώτων υλών αλλά και στη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας. Στοχεύει στη μείωση των αποβλήτων και παράλληλα στην αύξηση της ποιότητας και της αξίας των απορριπτέων υλικών.
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία στοχεύει στην υιοθέτηση του υποδείγματος της κυκλικής οικονομίας με ολοκληρωμένο τρόπο και συστημικές προσεγγίσεις, στο εθνικό πρόγραμμα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων, στην στην προώθηση της κυκλικής κατανάλωσης, την αξιοποίηση του μηχανισμού της Δίκαιης Μετάβασης και του προγράμματος InvestEU, στη μείωση συγκεκριμένων αποβλήτων, καθώς και σε δράσεις αποφυγής δημιουργίας αποβλήτων. Η εφαρμογή του υποδείγματος της κυκλικής οικονομίας προϋποθέτει τη χρήση της τεχνολογίας για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων σε όλη την αλυσίδα αξίας. Απαιτεί τεχνολογικές εξελίξεις υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις να υποστηρίξουν τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία και αφορούν συλλογή – διαλογή, ανακύκλωση αποβλήτων, αλλά και οικονομικά εργαλεία.
