Αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο για τις πρότυπες προτάσεις υλοποίησης έργων υποδομών εξήγγειλε χθες η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και την ίδια στιγμή εμφανίστηκε προβληματισμένη αναφορικά με τη μέθοδο των ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα).
Μιλώντας από το βήμα του του 6ου Συνεδρίου Υποδομών και Μεταφορών – ITC 2023, ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, ανακοίνωσε ότι το υπουργείο θα παρουσιάσει πολύ σύντομα ΚΥΑ (Κοινή Υπουργική Απόφαση) με την οποία θα εκσυγχρονίζει το νομοθετικό πλαίσιο για τις πρότυπες προτάσεις. Στόχος είναι να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά το μοντέλο και να προχωρά «με σύνεση και λογική» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο υφυπουργός.
Ο κ. Ταχιάος χαρακτήρισε «πεπερασμένο» το μοντέλο χρηματοδότησης ΣΔΙΤ συμπληρώνοντας «δεν μπορούμε να υποθηκεύουμε το μέλλον των επόμενων γενεών για να λέμε εμείς ότι κάνουμε έργα, δεν πρέπει να επιτρέψουμε στο κράτος να κατρακυλήσει ξανά δημοσιονομικά. Σημειώνεται ότι για τα έργα ΣΔΙΤ το δημόσιο καταβάλει ετήσιες πληρωμές διαθεσιμότητας κατά την, συνήθως, 25ετη διάρκεια της σύμβασης, ως εκ τούτου υπάρχει όριο στα έργα που μπορεί να γίνουν με τη μέθοδο αυτή προκειμένου να μην επιβαρύνεται υπέρμετρα ο κρατικός προϋπολογισμός.
Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο της υφιστάμενης νομοθεσίας η κοινοπραξία των ΓΕΚ Τέρνα (36%), Άκτωρ Παραχωρήσεις (32%) και Άβαξ (32%) κατέθεσε στις 17 Μαΐου 2023 πρότυπη πρόταση για το έργο Αθήνα Ι, που περιλαμβάνει τις σημαντικές επεκτάσεις του οδικού δικτύου της Αττικής προς Λαύριο, Ραφήνα και Λεωφόρο Βουλιαγμένης. Υπό κανονικές συνθήκες η κοινοπραξία θα έπρεπε να είχε λάβει απάντηση από το υπουργείο Υποδομών για το αν το έργο που προτείνει θα γίνει δεκτό και θα τεθεί προς υλοποίηση.
Ακόμη, κατά τον υφυπουργό Υποδομών η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (Κώστας Καραμανλής – Γιώργος Καραγιάννης) άφησε μεγάλο και φιλόδοξο χαρτοφυλάκιο διαγωνισμών που όμως «έπαιζε» με τον χρόνο, ιδίως με τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης. «Είναι ξεκάθαρο ότι υπήρχε μία ρευστότητα στον σχεδιασμό» είπε και πρόσθεσε ότι «για αυτό απεντάχθηκαν αντιπλημμυρικά που ήθελαν μεγάλο χρόνο ωρίμανσης, περισσότερο από τον κύκλο της κατασκευής» συμπληρώνοντας πάντως ότι «τα συγκεκριμένα έργα θα γίνουν αλλά πιθανόν με νέο μοντέλο χρηματοδότησης».
Ο υφυπουργός Υποδομών εξέφρασε παράλληλα τη στήριξή του στις κατασκευαστικές εταιρείες της χώρας, τονίζοντας ότι δε θα επιτρέψει να συνεχιστεί το «σταύρωμα» του κλάδου και εκφράζοντας την πεποίθηση ότι «η ελληνική αγορά έχει την ικανότητα να υποστηρίξει όλα τα απαραίτητα έργα για μία Ελλάδα που θα πάει στο μέλλον με ασφάλεια.»
Στο ίδιο συνέδριο, σε διαφορετική συνεδρία ο υπουργός υποδομών, Χρήστος Σταϊκούρας, δεσμεύτηκε ότι τα έργα σε εξέλιξη ή σε προχωρημένο στάδιο διαγωνισμού δεν θα διακοπούν επειδή έχει προκύψει αναγκαιότητα υλοποίησης νέων έργων σε Θεσσαλία (και όχι μόνο).
Ο υπουργός σημείωσε ότι θα εργαστεί προς την κατεύθυνση της επίλυσης των προβλημάτων που θέτει η κατασκευαστική αγορά, έθεσε τους κατασκευαστές προ των ευθυνών τους ζητώντας ρεαλισμό και επιμερισμό ζημιών καθώς οι συνθήκες είναι έκτακτες.
Προηγουμένως ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Intrakat, Αλέξανδρος Εξάρχου, επισήμανε ότι οι τεχνικές εταιρείες καλούνται να υλοποιήσουν ένα μεγάλο πρόγραμμα υποδομών έπειτα από μία δεκαετία κρίσης, περιορισμού των επενδύσεων και συρρίκνωσης του κλάδου. «Ο κατασκευαστικός κλάδος εξήλθε πρόσφατα από τη μεγάλη κρίση της προηγούμενης δεκαετίας. Ξαφνικά θέλουμε όλα να λειτουργήσουν μέσα σε ένα έτος ώστε να μπορέσουμε όλοι μας να κατασκευάσουμε ένα ιστορικό ανεκτέλεστο. Οι εταιρείες κάνουν ό,τι μπορούν και δεν πρέπει να ξεχνούμε τρία θέματα που δεν είναι στον έλεγχο των εταιρειών» σημείωσε.
Τα θέματα που έθεσε αφορούν την αύξηση του κόστους στις κατασκευές, την έλλειψη μηχανικών και εργατικού δυναμικού και των εγγυητικών επιστολών καθώς όπως είπε λόγω του τεράστιου ανεκτέλεστου, οι ελληνικές τράπεζες έχουν φτάσει στα όρια τους ως προς την έκδοση τους.
Πρότεινε σχετικά να επιτραπεί με νομοθετική ρύθμιση η έκδοση εγγυητικών επιστολών για το σύνολο των έργων και από ασφαλιστικές εταιρίες – όπως συμβαίνει και στο εξωτερικό – ώστε να καλυφθεί το κενό που υπάρχει στην αγορά.
Ο Χρήστος Παναγιωτόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Τέρνα (θυγατρική της ΓΕΚ Τέρνα) έθεσε επίσης το πρόβλημα της έλλειψης εργατών. «Για να έρθουν ξένοι εργάτες – επιστήμονες χρειάζεται η συνεργασία 5 υπουργείων. Πρέπει να κάνουμε συνεργασία με πανεπιστήμια και το ΤΕΕ ώστε οι πρώτοι μηχανικοί να εκπαιδεύονται από εμάς, να μάθουν γρήγορα στα εργοτάξια, αντί να φέρουμε από έξω, που είναι απαραίτητο αλλά επικίνδυνο. Ίσως οι ίδιες οι εταιρείες να κάνουμε σχολές και να εκπαιδεύουμε προσωπικό π.χ. χειριστές κ.α.», σημείωσε μεταξύ άλλων.
Ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Μέτκα (όμιλος Μυτιληναίου) Ντίνος Μπενρουμπή, αναφέρθηκε στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος, όπως οι περιορισμένοι ανθρώπινοι πόροι και τα αυξημένα κόστη. Σύμφωνα με τον ίδιο τα προβλήματα στην υλοποίηση των έργων δεν έχουν λυθεί σε σχέση με τα χρονοδιαγράμματα (καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, τις περιβαλλοντικές μελέτες, τα δασικά, τη δικαιοσύνη, τοπικές κοινωνίες κ.α.). Χαρακτήρισε τα ΣΔΙΤ και τις Παραχωρήσεις ως εργαλεία με θετικό πρόσημο, με το οποία έχει περάσει το χρηματοδοτικό κομμάτι σε ιδιώτη. Όπως ανέφερε, «είδαμε πάντρεμα επενδυτικού και κατασκευαστικού κομματιού, για αυτό και μπήκαμε σε ΣΔΙΤ και Παραχωρήσεις.»
Ο Κωνσταντίνος Μιτζάλης, διευθύνων σύμβουλος της Άβαξ, σημείωσε ότι «δεν υπάρχει έργο ανά τον κόσμο χωρίς προβλήματα στην κατασκευή τα οποία δεν είχαν προβλεφθεί κατά τη μελέτη, που έχουν ως συνέπεια τροποποιήσεις σε χρονοδιάγραμμα και προϋπολογισμό. Θα το αντιμετωπίσουμε με καλύτερη ωρίμανση των μελετών. Χρειάζεται σωστό προγραμματισμός και συντονισμός των διευθύνσεων του υπουργείου αλλά και του υπουργείου με τα άλλα εμπλεκόμενα υπουργεία και φορείς». Ο κ. Μιτζάλης έθιξε και το θέμα των τιμολογίων τονίζοντας ότι υπάρχουν τιμολόγια 2017 ενώ είμαστε σε 2023. «Θέλουμε να τελειώνουμε τα έργα στη συμβατική προθεσμία. Αλλά χρειάζεται σωστή προετοιμασία για να τελειώνουμε έργα σωστά και με το προβλεπόμενο συμβατικό τίμημα», σημείωσε.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Άκτωρ Παραχωρήσεις, Γιώργος Συριανός, σημείωσε ότι χρειάζονται διορθώσεις – τροποποιήσεις αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, ώστε να γίνουν τα έργα σε συγκεκριμένο χρόνο. Ανέφερε επίσης ότι χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία κάνουν κινήσεις για χρονική επέκταση του πλαισίου του Ταμείου Ανάκαμψης, ζητώντας από την κυβέρνηση να πράξει το ίδιο. Επανέλαβε ότι πρέπει τα έσοδα από Παραχωρήσεις να μην πηγαίνουν στην «τρύπα» του χρέους, ενώ μιλώντας για το θέμα των Πρότυπων Προτάσεων, σημείωσε ότι στην Αττική υπάρχει μεγάλη κυκλοφοριακή επιβάρυνση, περιβαλλοντική επιδείνωση και άλλα προβλήματα, θυμίζοντας την πρόταση της κοινοπραξίας που προαναφέραμε για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού και υποσχόμενος ότι θα έρθουν και άλλες προτάσεις για την υλοποίηση υποδομών από τους κατασκευαστές στο πλαίσιο των Πρότυπων Προτάσεων.
