Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Οι στόχοι που θέτει η Εθνική Στρατηγική για τη Βιομηχανία, όπως αναπτύχθηκαν στην πρόσφατη, τέταρτη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων, είναι αφενός ποιοτικοί και αφετέρου ποσοτικοί και μετρήσιμοι. Ειδικότερα, αφορούν την αύξηση της συνδρομής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ έως 13% εντός πενταετίας και έως 15% έως το 2030, έναντι 10,7% που είναι σήμερα, και στην αύξηση των εξαγωγών βιομηχανικών προϊόντων ως ποσοστό του ΑΕΠ έως 15% εντός πενταετίας, έναντι του ισχύοντος 9,2%, καθώς και στην αύξηση του ποσοστού απασχόλησης έως 12% το 2027, έναντι υφιστάμενου 8,2%.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Εθνική Στρατηγική Βιομηχανίας διαθέτει πλέον και ένα σχέδιο δράσης με 43 παρεμβάσεις (εθνικές πρωτοβουλίες, εμβληματικά έργα, προγράμματα και δράσεις), συνολικού προϋπολογισμού 2,1 δισ. ευρώ, με στόχο την ενίσχυση της ελληνικής βιομηχανίας.
Τονίζεται ότι το σχέδιο δράσης, εκτός από οδηγός για την ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας, θα λειτουργήσει και ως εργαλείο για τη βέλτιστη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων, οι οποίοι πλέον, όσον αφορά τη βιομηχανία, ανέρχονται σε περισσότερα από 3,5 δισ. ευρώ για την επόμενη πενταετία μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, του Αναπτυξιακού Νόμου και του νέου ΕΣΠΑ-ΕΠΑνΕΚ 2021-2027. Εκτιμάται, μάλιστα, πως η σημαντική κρατική ενίσχυση θα μοχλεύσει ισόποσες τουλάχιστον ιδιωτικές επενδύσεις, αυξάνοντας σημαντικά το οικονομικό αποτύπωμα της Εθνικής Στρατηγικής.
Όπως προαναφέρθηκε, η Εθνική Στρατηγική θα υλοποιηθεί στη βάση ενός σχεδίου δράσης το οποίο περιέχει 43 παρεμβάσεις, ωστόσο οι παρεμβάσεις αυτές υπηρετούν τους κεντρικούς στρατηγικούς στόχους. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, η καινοτομία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο πράσινος μετασχηματισμός, το ανθρώπινο δυναμικό και οι δεξιότητες, το επιχειρηματικό περιβάλλον κ.ο.κ.
Ανταγωνιστικότητα
Σε ό,τι αφορά την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, ο κεντρικός στρατηγικός στόχος προβλέπει:
– Ανάπτυξη σχημάτων συνεργασίας για την επίτευξη κρίσιμης μάζας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των βιομηχανικών επιχειρήσεων (ιδίως ΜμΕ).
– Αύξηση της εξωστρέφειας μέσω της παροχής κινήτρων και ανάπτυξης δομών υποστήριξης για την προώθηση της επέκτασης των επιχειρήσεων σε νέες αγορές.
– Προσέλκυση επενδύσεων, παροχή κινήτρων και διαμόρφωση κατάλληλου θεσμικού πλαισίου για την αύξηση των εγχώριων και άμεσων ξένων επενδύσεων με στόχο την κάλυψη του επενδυτικού κενού.
– Ανάπτυξη εξειδικευμένων αγορών για την αποτελεσματική προώθηση πολιτικών διαφοροποίησης προϊόντων και αύξηση της παραγόμενης προστιθέμενης αξίας και παραγωγικότητας.
Καινοτομία
Στην καινοτομία οι προτεραιότητες που τίθενται είναι οι εξής:
– Ενίσχυση νεοφυών επιχειρήσεων μέσω της αύξησης της χρηματοδότησης και της δημιουργίας δομών για την υποστήριξη των εν λόγω επιχειρήσεων κατά τα διάφορα στάδια του κύκλου ζωής τους.
– Ανάπτυξη συστάδων βιομηχανικής καινοτομίας μεταξύ επιχειρήσεων και αλλαγή θεσμικού πλαισίου για την απρόσκοπτη και αποτελεσματική συνεργασία με την ερευνητική/ακαδημαϊκή κοινότητα.
– Ανάπτυξη προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας μέσω της αύξησης της χρηματοδότησης για ανερχόμενες τεχνολογίες και της αναβάθμισης του εθνικού συστήματος καινοτομίας με τη δημιουργία κατάλληλων τεχνολογικών υποδομών και την παροχή υπηρεσιών για στάδια υψηλής τεχνολογικής ωριμότητας ενισχύοντας τις προσπάθειες (ιδίως των ΜμΕ) για την εμπορευματοποίηση νέων ιδεών και ερευνητικών αποτελεσμάτων.
Ψηφιακή ωριμότητα
Στον ψηφιακό μετασχηματισμό οι παρεμβάσεις που θα υλοποιηθούν περιλαμβάνουν:
– Την τεχνολογική μετάβαση των ΜμΕ και την ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού επιχειρήσεων με περιορισμένη ψηφιακή ωριμότητα σε τομείς χαμηλής τεχνολογικής έντασης μέσω της εγκατάστασης και της αναβάθμισης βασικού εξοπλισμού και ψηφιακών λειτουργιών στο πλαίσιο υλοποίησης στοχευμένων επιχειρησιακών δράσεων.
– Τη χρήση τεχνολογιών αιχμής για τις ψηφιακά ανεπτυγμένες επιχειρήσεις αξιοποιώντας τεχνολογίες που εμπίπτουν στο φάσμα των τεχνολογιών της Βιομηχανίας 4.0.
– Την ανάπτυξη ψηφιακών συστημάτων και τεχνολογιών μέσω της ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής ψηφιακών συστημάτων και τεχνολογιών.
Χρηματοδότηση και απλοποίηση διαδικασιών
Κομβικής σημασίας για τις ΜμΕ του βιομηχανικού τομέα κρίνεται η απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης ιδίως στους τομείς χωροταξίας, πολεοδομίας και περιβαλλοντικής αδειοδότησης με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και την επιτάχυνση των διαδικασιών, την απλοποίηση της διαδικασίας υποβολής προτάσεων σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, την απλοποίηση της διαδικασίας αξιολόγησης προτάσεων και τη μείωση χρόνου αναμονής για την έκδοση οριστικών αποφάσεων, καθώς και τη δημιουργία -σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα- στοχευμένων χρηματοδοτικών προγραμμάτων με παροχή ενισχύσεων μέσω χρηματοδοτικών μέσων με βάση τις ανάγκες των βιομηχανικών επιχειρήσεων.
Ιδιαίτερη βαρύτητα σε δράσεις πράσινου μετασχηματισμού
Στον στρατηγικό στόχο του πράσινου μετασχηματισμού, ειδικό βάρος θα δοθεί:
– Στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και στην ενεργειακή αποδοτικότητα, στην κινητοποίηση σημαντικών επενδύσεων και στην αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για την ενεργό παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας μέσω ΑΠΕ καθώς και στη λήψη μέτρων για τη βελτίωση της ενεργητικής και παθητικής ενεργειακής αποδοτικότητας της βιομηχανίας.
– Στην εφαρμογή μοντέλων κυκλικής οικονομίας κυρίως μέσω της προώθησης της βιομηχανικής συμβίωσης με στόχο την επιχειρηματική αξιοποίηση της ανάγκης μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
– Στην ανάπτυξη περιβαλλοντικά βιώσιμων προϊόντων αξιοποιώντας επιχειρηματικές ευκαιρίες που αναμένεται να δημιουργηθούν από την εφαρμογή μοντέλων κυκλικής οικονομίας.
Ανθρώπινο δυναμικό
Στο ανθρώπινο δυναμικό και στις δεξιότητες θα προωθηθούν:
– Η σύνδεση της εκπαίδευσης με τη βιομηχανία, η αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος και η διασύνδεσή του με την αγορά για την ανάπτυξη κατάλληλων ειδικοτήτων και δεξιοτήτων με ζήτηση στη βιομηχανία, συμβάλλοντας στη μείωση της ανεργίας των νέων και στην αποτροπή του brain drain.
– Το upskilling & reskilling ανθρώπινου δυναμικού μέσω προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης για την υποστήριξη του μετασχηματισμού των επιχειρήσεων και την ομαλή προσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού στις νέες ανάγκες της αγοράς εργασίας.
– Τη σύνδεση με ανθρώπινο δυναμικό από το εξωτερικό, την παροχή κινήτρων στις επιχειρήσεις για τη δημιουργία νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας με στόχο τον επαναπατρισμό αποδήμων καθώς και τη δημιουργία ενός δικτύου επαφής με απόδημους επιστήμονες.
Επιχειρηματικό περιβάλλον
Για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος θα επιδιωχθεί:
– Η μείωση της γραφειοκρατίας και η απλοποίηση διαδικασιών προς τις επιχειρήσεις μέσω της ψηφιοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών και της απλοποίησης διαδικασιών με μεγάλο διοικητικό κόστος.
– Η αναβάθμιση και η επέκταση επιχειρηματικών πάρκων με ειδική μέριμνα για την εξυγίανση Άτυπων Βιομηχανικών Συγκεντρώσεων (ΑΒΣ) και τη δημιουργία νέων επιχειρηματικών πάρκων καθώς και την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία τους.
– Η αναβάθμιση του εθνικού συστήματος ποιότητας και βιομηχανικής ιδιοκτησίας για την προσαρμογή στις ανάγκες του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού και την αποτελεσματικότερη υποστήριξη της βιομηχανικής καινοτομίας.
Κίνητρα για συνεργασίες και ανάπτυξη πράσινων προϊόντων
Άλλες προτεραιότητες που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Βιομηχανίας για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων, αφορούν:
– Τη δημιουργία συστάδων βιομηχανικής καινοτομίας με σημαντικό αριθμό ΜμΕ (με γεωγραφική ή λειτουργική συσχέτιση) με ενδεχόμενη συμμετοχή ερευνητικών / εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και/ή μεγάλων επιχειρήσεων.
– Την προώθηση της μεγέθυνσης των ΜμΕ κυρίως μέσω ενίσχυσης σχημάτων συνεργασίας, καθώς και εξαγορών και συγχωνεύσεων.
– Την ενίσχυση της διεθνοποίησης των ΜμΕ μέσω παροχής κινήτρων και υποστήριξης της επέκτασης σε νέες αγορές.
– Τη δημιουργία κατάλληλου θεσμικού πλαισίου διαδοχής για οικογενειακές επιχειρήσεις.
– Την προώθηση της βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας των βιομηχανικών ΜμΕ και της αξιοποίησης εναλλακτικών μορφών ενέργειας.
– Την ενίσχυση της ανάπτυξης πράσινων προϊόντων και υπηρεσιών.
– Την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού ακόμα και για ΜμΕ με περιορισμένη ψηφιακή ωριμότητα σε τομείς χαμηλής τεχνολογικής έντασης, μέσω της εγκατάστασης και αναβάθμισης βασικού εξοπλισμού και λειτουργιών.
– Την ενημέρωση επιχειρηματιών και στελεχών ΜμΕ σχετικά με τα οφέλη και τις δυνατότητες των ψηφιακών τεχνολογιών.
– Την προώθηση της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης των εργαζομένων σε ΜμΕ για την ανάπτυξη κυρίως ψηφιακών δεξιοτήτων.
– Την εκπαίδευση και ενημέρωση, μέσω της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ), επιχειρηματιών και στελεχών ιδίως πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων στις βασικές αρχές και γνώσεις οικονομικής παιδείας και διοίκησης επιχειρήσεων.
Σε κάθε περίπτωση, ειδική μέριμνα προβλέπεται για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της προώθησης της βιομηχανικής συμβίωσης, μέσω της δημιουργίας κατάλληλου θεσμικού πλαισίου και υποδομών καθώς και της ενίσχυσης της επιχειρηματικής κουλτούρας συνεργασίας. Επιπλέον, προβλέπεται:
– Η ενίσχυση έρευνας και καινοτομίας για την ανάπτυξη πράσινων προϊόντων.
– Η προώθηση της ανάπτυξης αγορών για πράσινα προϊόντα, αξιοποίηση στο πλαίσιο αυτό και των δημόσιων προμηθειών.
– Προώθηση περιβαλλοντικών πιστοποιήσεων για πράσινα προϊόντα.</B>
– Λήψη μέτρων για την ανάπτυξη μοντέλων κυκλικής οικονομίας και την προώθ<B>ησ</B>η της επιχειρηματικότητας στον τομέα αυτό, ενδεικτικά ως εξής:
α) Υιοθέτηση βέλτι<B>στ</B>ων τεχνικών από επιχειρήσεις με σημαντική χρήση πόρων.
β) Εκσυγχρονισμός υποδομών διαλογής στην πηγή, ανακύκλωσης και ανάκτησης αποβλήτων.
γ) Προσδιορισμός προδιαγραφών και απαιτήσεων για δευτερογενή υλικά.
– Την αξιοποίηση τεχνολογιών Ι 4.0 (IoT, AI, Blockchain), οι οποίες καθιστούν την εφαρμογή μοντέλων κυκλικής οικονομίας πιο οικονομικά βιώσιμη και πιο ελκυστική για τις επιχειρήσεις.
– Την παροχή κινήτρων σε επιχειρήσεις για τη μετάβαση από το επιχειρηματικό μοντέλο πώλησης προϊόντων σε αυτό των προϊόντων ως υπηρεσία («as-a-Service» ή «pay-as-you go») με αυξημένη περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
– Την ανάπτυξη δεξιοτήτων για την υποστήριξη της κυκλικής οικονομίας με έμφαση στις πράσινες τεχνολογίες και σε τομείς όπως ανακύκλωση, επιδιόρθωση και επαναχρησιμοποίηση πόρων.
– Την εκπαίδευση και την ενημέρωση του ανθρώπινου δυναμικού τόσο στη βιομηχανία όσο και σε λοιπούς τομείς σχετικά με τις βασικές αρχές της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.
