Τoυ Γιάννη Μπασιά, ενεργειακού συμβούλου, πρώην προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων
ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ δυνάμεις δεν διεκδικούν απλώς, αλλά μάχονται για την επέκταση και την προστασία των σφαιρών επιρροής τους σε μια περιοχή που βράζει από ανταγωνισμούς και προκλήσεις.
Η ενεργειακή ασφάλεια δεν είναι πλέον προνόμιο ή πολυτέλεια· είναι ζήτημα επιβίωσης μέσα σε μια παγκόσμια οικονομική μετάβαση που κατατρώει παλιές βεβαιότητες και αναδεικνύει νέους γεωπολιτικούς χάρτες.
Η ΕΥΡΩΠΗ, εγκλωβισμένη σε ιδεοληπτικά και ξεπερασμένα μοντέλα, πληρώνει βαρύ τίμημα.
Το υψηλό κόστος ενέργειας, οι παράλογοι εργατικοί νόμοι και οι πνιγηροί φόροι της έχουν μετατρέψει την ήπειρο σε παράδειγμα ανταγωνιστικής ανεπάρκειας, μια σκιά μπροστά στις ΗΠΑ και στην ανερχόμενη Ασία.
Οι πολιτικές της Ε.Ε. είναι τόσο εκτός πραγματικότητας που η ίδια η παγκόσμια αγορά τις απαξιώνει.
Η ΒΑΘΙΑ οικονομική εμπλοκή της Ευρώπης στην εισβολή στην Ουκρανία και στον πόλεμο μοιάζει όλο και περισσότερο με ένα σύνθετο χρηματοοικονομικό αδιέξοδο, όπου δεσμεύονται
τεράστιοι πόροι εν μέσω αβέβαιων αποδόσεων και παρατεταμένης αστάθειας.
Αυτή η εμπλοκή αποσπά κρίσιμους πόρους και προσοχή από επείγουσες εσωτερικές προτεραιότητες, όπως οι αναγκαίες επενδύσεις στη διαφοροποίηση της ενέργειας και στον
εκσυγχρονισμό των υποδομών.
Η επακόλουθη οικονομική πίεση περιπλέκει τους ευρύτερους στρατηγικούς στόχους της Ευρώπης, επιβάλλοντας ένα βαρύ δημοσιονομικό φορτίο που απειλεί να περιορίσει την ικανότητά της να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις αναδυόμενες γεωπολιτικές και ενεργειακές προκλήσεις.
ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Μεσόγειο, η τοξικότητα των διεκδικήσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου όχι μόνο διαιωνίζει τις περιφερειακές εντάσεις, αλλά εκτροχιάζει κρίσιμες υποδομές όπως οι διασυνοριακές ηλεκτρικές συνδέσεις που παραμένουν στα χαρτιά.
Η άρνηση της Τουρκίας να αποδεχθεί διεθνώς αναγνωρισμένα θαλάσσια σύνορα έχει περιπλέξει τις προσπάθειες εξερεύνησης και ανάπτυξης, προσθέτοντας μια ασταθή γεωπολιτική διάσταση σε μια ζώνη που θα μπορούσε να είναι ενεργειακά σταθερή.
Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ μετάβαση, που ήταν πολυτέλεια και ιδεολογικό αφήγημα, μετατρέπεται σε ανώμαλη προσγείωση για τις πολιτικές ηγεσίες που αναπολούν το παρελθόν.
Η ενέργεια παύει να είναι απλά καύσιμο, γίνεται το βαρόμετρο της κυριαρχίας, της ανθεκτικότητας και της επιβίωσης.
Το παιχνίδι, όμως, αλλάζει και η Μεσόγειος, μαζί με τη Βόρεια Αφρική, δεν είναι πια δευτερεύουσα σκηνή, αλλά ο πυρήνας μιας παγκόσμιας σύγκρουσης συμφερόντων.
ΧΩΡΕΣ ΌΠΩΣ η Αλγερία, η Αίγυπτος και η Λιβύη επαναπροσδιορίζουν τις στρατηγικές παραγωγής τους ώστε να ισορροπήσουν την αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση με φιλόδοξους εξαγωγικούς στόχους, ενώ το Μαρόκο αναδεικνύεται σε βασικό κόμβο μεταφοράς LNG και φυσικού αερίου.
Η Βόρεια Αφρική μεταμορφώνεται και παρά την πολιτική αστάθεια, διαθέτει ένα ανεπτυγμένο δίκτυο μεταφοράς ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, καθιστώντας την ανταγωνιστική εναλλακτική λύση στους αναδυόμενους διαδρόμους όπως ο IMEC και ο BRI.
ΟΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ αλλαγές, η ευρωπαϊκή ζήτηση ενέργειας και το αυξανόμενο δυναμικό της αγοράς της Αφρικής οδηγούν τις αμερικανικές εταιρείες να επεκτείνουν την παρουσία τους
στη Βόρεια Αφρική με μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα, εστιάζοντας στην ενέργεια, στις υποδομές και στην τεχνολογία.
Απέναντι σε Κίνα και Ρωσία, εισβάλλουν με στρατηγική έμφαση και μέσω ενεργής εμπλοκής στην ανάπτυξη πόρων και έργων υποδομής θέτουν υπό αμφισβήτηση κάθε άλλη επιρροή.
Η Βόρεια Αφρική θα μπορούσε να γίνει βασικό σημείο διέλευσης για τις εξαγωγές ενέργειας των ΗΠΑ προς την Ευρώπη και την Αφρική γενικότερα.
Η ΕΛΛΑΔΑ, μπροστά σε αυτήν τη θύελλα, δεν έχει την πολυτέλεια της αδράνειας. Η στρατηγική της θέση απέναντι από τη Λιβύη και την Ιταλία απαιτεί ευθυγράμμιση με την ενεργειακή στροφή της Βόρειας Αφρικής. Κάθε καθυστέρηση στα έργα διασύνδεσης και κάθε ασυνεννοησία στην περιφερειακή διπλωματία θα τη μετατρέψουν από κρίσιμο παίκτη σε θεατή.
ΌΣΟ ΓΙΑ ΤΗΝ Ε.Ε., πρέπει να αποτινάξει γρήγορα το φαινομενικά «πράσινο» ιδεολόγημα, που την έχει δεσμεύσει σε ενεργειακές αλυσίδες με ασταθείς και εχθρικές προς τα συμφέροντά
της θέσεις.
Σε αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι, το μέλλον ανήκει σε όσους βλέπουν πέρα από τα τρέχοντα εμπόδια και επενδύουν σε μια ασφαλή και πολυδιάστατη ενεργειακή πολιτική, που δεν φοβάται να αμφισβητήσει τα κατεστημένα και να χτίσει ένα νέο κεφάλαιο ευημερίας και ασφάλειας.
Οι αποφάσεις που λαμβάνονται τώρα θα καθορίσουν την πορεία για τις επόμενες δεκαετίες.
Αν η Ευρώπη θέλει να επιβιώσει ως γεωπολιτικός παίκτης και όχι ως ρυθμιστικός παρατηρητής, πρέπει να μειώσει το ευχολόγιο της ενεργειακής μετάβασης και να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με τη Μεσόγειο και την Αφρική.
