Τoυ Ιωάννη Τσελέ, αξ/κού Λ.Σ.-ΕΛ. ΑΚΤ., Msc in Information Technology, Msc in Marine
Science and Technology Management
Η ΝΑΥΤΙΛΙΑ μεταφοράς υγροποιημένου διοξειδίου του άνθρακα (LCO2) αποτελεί έναν νέο, γοργά αναπτυσσόμενο κλάδο, ο οποίος αναμένεται να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην παγκόσμια προσπάθεια για τη μείωση των εκπομπών CO2 κατά την επόμενη δεκαετία.
Ενώ ο υπάρχων στόλος είναι ακόμη πολύ περιορισμένος, οι παραγγελίες για νέα πλοία αυξάνονται, με την ελληνική ναυτιλία να έχει ήδη δυναμική παρουσία.
Πόσα πλοία ναυπηγούνται σήμερα;
ΣΥΜΦΩΝΑ με τις μέχρι σήμερα επιβεβαιωμένες παραγγελίες και τα έργα δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα που βρίσκονται σε εξέλιξη, στην Ευρώπη, την Ασία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο αριθμός των πλοίων που κατασκευάζονται ή έχουν παραγγελθεί ανέρχεται σε 8, με πολύ περισσότερα να βρίσκονται στο στάδιο του σχεδιασμού.
Στις αρχές του 2025 παραδόθηκαν προς λειτουργία ήδη δύο, χωρητικότητας 7.500 κ.μ., στην εταιρεία Northern Lights.
Τρέχουσες ναυπηγήσεις
- Capital Gas Ship Management (Ελλάδα): Η εταιρεία συμφερόντων του Βαγγέλη Μαρινάκη πρωτοπορεί στον κλάδο, έχοντας παραγγείλει τέσσερα υπερσύγχρονα πλοία μεταφοράς LCO2, χωρητικότητας 22.000 κυβικών μέτρων το καθένα. Η ναυπήγηση των πλοίων αυτών ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2025.
- Project Northern Lights (Νορβηγία): Το πρωτοποριακό ευρωπαϊκό project δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) αναμένει ακόμα δύο πλοία χωρητικότητας 7.500 κ.μ. το καθένα, με την παράδοσή τους να αναμένεται εντός του 2026.
- «K» Line (Ιαπωνία): Ο ιαπωνικός ναυτιλιακός γίγαντας έχει υπό ναυπήγηση ένα πλοίο μεταφοράς CO2, χωρητικότητας 7.500 κ.μ.
- Hyundai Mipo (Νότια Κορέα): Το κορεατικό ναυπηγείο αναπτύσσει και δοκιμάζει ένα πρωτότυπο πλοίο 4.000 κ.μ.
ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ να σημειωθεί ότι τα ναυπηγεία σε Νότια Κορέα, Κίνα και Ιαπωνία επεξεργάζονται σχέδια για πολύ μεγαλύτερα πλοία, έως και 70.000 κ.μ., αναμένοντας την εκδήλωση ζήτησης από νέα έργα CCS-CCUS.
Παράλληλα, η εταιρεία ECOLOG, συμφερόντων Π. Λιβανού, σχεδιάζει έως το 2035 να ναυπηγήσει έναν στόλο 60 εξειδικευμένων πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου διοξειδίου του άνθρακα (LCO2), όπως ανακοινώθηκε τον Μάιο του 2022.
Πρόκειται για πλοία μικρού βυθίσματος, χαμηλής πίεσης και χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα, χωρητικότητας 40.000 κυβικών μέτρων, με έγκριση επί της αρχής (AiP) από τον νηογνώμονα ABS.
Οι προοπτικές της αγοράς
ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ για τη ναυτιλία μεταφοράς CO2 είναι εξαιρετικά θετικές και συνδέονται άμεσα με την ανάπτυξη της αγοράς Δέσμευσης, Χρήσης και Αποθήκευσης Άνθρακα (CCS-CCUS).
Η θαλάσσια μεταφορά θεωρείται απαραίτητη για τη σύνδεση των βιομηχανικών περιοχών (όπου ο άνθρακας δεσμεύεται) με τους κατάλληλους γεωλογικούς σχηματισμούς για μόνιμη αποθήκευση, ειδικά για μεγάλες αποστάσεις όπου οι αγωγοί είναι οικονομικά ασύμφοροι.
Βασικοί παράγοντες ανάπτυξης
1. Κλιματικοί στόχοι: Η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες χώρες θέτουν φιλόδοξους στόχους για μείωση των εκπομπών. Η Ε.Ε. στοχεύει στη δημιουργία ενός δικτύου μεταφοράς για 50 εκατ.
τόνους CO2 ετησίως έως το 2030, με τη ναυτιλία να παίζει αρχικά πρωταγωνιστικό ρόλο.
2. Ανάπτυξη έργων CCS-CCUS: Περίπου 45 εμπορικές εγκαταστάσεις λειτουργούν ήδη εφαρμόζοντας τη δέσμευση, αξιοποίηση και αποθήκευση άνθρακα (CCS – CCUS) σε βιομηχανικές διεργασίες, μετασχηματισμό καυσίμων και παραγωγή ενέργειας. Η δυναμική της ανάπτυξης των CCUS έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με πάνω από 700 έργα σε διάφορα στάδια ανάπτυξης σε όλη την αλυσίδα αξίας των CCUS στον κόσμο, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ).
Ενώ αυτή η δυναμική από τις ανακοινώσεις είναι θετική, εξακολουθεί να αντιστοιχεί σε μόλις 40% του περίπου 1 Gt CO2 ετησίως που δεσμεύεται και αποθηκεύεται στο Σενάριο Μηδενικών Εκπομπών έως το 2050 (Net Zero Emissions).
3. Επενδυτικό ενδιαφέρον: Μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι και αναλυτές, όπως οι DNV και Clarksons, προβλέπουν μια τεράστια αύξηση της αγοράς. Η DNV εκτιμά ομοίως ότι η παγκόσμια ικανότητα δέσμευσης άνθρακα θα τετραπλασιαστεί έως το 2030, απαιτώντας αντίστοιχη αύξηση στις υποδομές μεταφοράς.
Ορισμένες προβλέψεις αναφέρουν ότι ο στόλος μπορεί να φτάσει τα 40 πλοία έως το 2030 και δυνητικά τις εκατοντάδες έως το 2050 για την επίτευξη των κλιματικών στόχων.
4. Τεχνολογική ωρίμανση: Η τεχνολογία για την υγροποίηση, μεταφορά και αποθήκευση του CO2 εξελίσσεται συνεχώς, καθιστώντας τη διαδικασία πιο ασφαλή και οικονομικά αποδοτική.
ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ, οι αναλυτές προβλέπουν μια ραγδαία αύξηση της αγοράς έως το τέλος της
δεκαετίας και συγκεκριμένα:
- Έως το 2030: Οι εκτιμήσεις από διάφορους φορείς, όπως η Rystad Energy και το Oxford Institute for Energy Studies (OIES), αναφέρουν ότι η ποσότητα CO2 που θα μεταφέρεται ετησίως διά θαλάσσης θα μπορούσε να φτάσει τους 40 έως 90 εκατ. τόνους. Αυτό θα απαιτήσει έναν στόλο περίπου 55 εξειδικευμένων πλοίων.
- Έως το 2050: Για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) εκτιμά ότι θα πρέπει να δεσμεύονται και να αποθηκεύονται περίπου 6 δισ. τόνοι CO2 ετησίως. Εάν το 10%-20% αυτής της ποσότητας μεταφερθεί διά
θαλάσσης, ο όγκος θα μπορούσε να φτάσει τους 600 εκατ. έως 1,2 δισ. τόνους CO2 ετησίως, απαιτώντας έναν στόλο εκατοντάδων ή και χιλιάδων πλοίων.
ΠΑΡΑ τις θετικές προοπτικές, ο κλάδος αντιμετωπίζει και προκλήσεις, όπως η ανάγκη για τη δημιουργία ενός σταθερού ρυθμιστικού πλαισίου, τη διαμόρφωση προτύπων για τα ναυλοσύμφωνα -κάτι στο οποίο εργάζεται ήδη ο BIMCO- και τη διασφάλιση της εμπορικής βιωσιμότητας των έργων CCS-CCUS, η οποία θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τιμή
του άνθρακα.
Όπως ανακοίνωσε ο φορέας, το πρώτο ναυλοσύμφωνο μεταφοράς CO2 έχει προγραμματιστεί για το τέλος του τρέχοντος έτους, αρχές του 2026.
ΚΑΤΑ συνέπεια και παρά τις ευοίωνες προοπτικές του ανερχόμενου κλάδου, λόγω των υφιστάμενων προκλήσεων που περιγράφηκαν (θεσμικό πλαίσιο, οικονομική βιωσιμότητα έργων και έλλειψη λιμενικών υποδομών) κρίνονται ως υψηλού ρίσκου τυχόν ευρείες βραχυ-μεσοπρόθεσμες ναυπηγικές επενδύσεις στη ναυτιλία μεταφοράς CO2.
Με την επιβεβαίωση της ανοδικής τάσης του κλάδου μακροπρόθεσμα και την ολοκλήρωση όλο και περισσότερων έργων σε ορίζοντα πενταετίας, αναμένεται επενδυτικό ξέσπασμα.
