Τoυ Βασίλη Κορκίδη προέδρου ΕΒΕΠ
ΜΕΤΑ τις έντονες αντιρρήσεις από πολλά κράτη-μέλη της Ε.Ε. για τον νέο επταετή προϋπολογισμό που πρότεινε η Κομισιόν για το διάστημα 2028-2034 και ο οποίος φτάνει τα 2 τρισ. ευρώ, έρχονται και οι δασμοί 15% από τις ΗΠΑ να διαφοροποιήσουν τις ευρωπαϊκές ανάγκες και προτεραιότητες.
Στο Κολέγιο Επιτρόπων οι αντιρρήσεις εστίασαν εξαρχής στις δυσκολίες ως προς τη δυνατότητα της Ε.Ε. να ανταποκριθεί στις τρέχουσες, αλλά και μελλοντικές προκλήσεις, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα.
Επίσης, στην αρμόδια επιτροπή του προϋπολογισμού του Ευρωκοινοβουλίου οι εισηγητές των δύο μεγαλύτερων ευρωομάδων, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, αμφισβήτησαν ακόμα και τη δυνατότητα να συγκεντρωθεί το ποσό των 2 τρισ. ευρώ.
ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ προκαλεί και το «κούρεμα» των 85 δισ. ευρώ σε ό,τι αφορά την Κοινή Αγροτική Πολιτική της νέας προγραμματικής περιόδου, που αναλογεί σε μια μείωση άνω των 2 δισ. ευρώ από τα 19 δισ. ευρώ της ΚΑΠ για την Ελλάδα.
Στην κατανομή των κονδυλίων για γεωργία, αλιεία, συνοχή και κοινωνική πολιτική προβλέπονται συνολικά 865 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται η μείωση των εξαγωγών ευρωπαϊκών αγροδιατροφικών αγαθών.
Αναταράξεις με εστίες διχασμού στο εσωτερικό της Ε.Ε. αναμένεται επίσης να προκαλέσουν τα επόμενα χρόνια, και πριν το νέο ΠΔΠ λάβει τελική μορφή, τα πολλά ερωτήματα στα κρίσιμα «ανοιχτά ζητήματα» της διαπραγμάτευσης, δημιουργώντας πεδίο σκληρών αντιπαραθέσεων με την αναστολή των αντίμετρων.
ΣΕ ΒΑΡΥ κλίμα και με την εικόνα μιας πολιτικής ήττας της Ε.Ε. χωρίς οικονομικά κέρδη από την εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, αναμένεται να ξεκινήσουν οι διετείς διαπραγματεύσεις για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, καθώς η υπερφιλόδοξη πρόταση της Κομισιόν έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις στο Ευρωκοινοβούλιο και σε 13 κράτη-μέλη.
Άλλωστε, το ευρωπαϊκό ΠΔΠ είναι κυρίως χρηματοδοτούμενο από εθνικές συνεισφορές, με τις πιο ισχυρές οικονομικά χώρες να αποτελούν τους μεγαλύτερους τροφοδότες του, που αναμένεται να πληγούν τη διετία 2025-2026 από τους εξαγωγικούς δασμούς, με εκτιμώμενη μείωση του ΑΕΠ τους κατά 0,3% έως 0,5%.
ΤΑ ΆΛΛΑ έσοδα θα προέρχονται από μια νέα σειρά φόρων, με τη νέα πρόταση να είναι αυξημένη κατά 64% από την προηγούμενη.
Τα κονδύλια «ιδίων πόρων» αναμένεται να συγκεντρώσουν συνολικά 400 δισ. ευρώ την επταετία, ενώ στο στόχαστρο μπαίνουν εταιρείες με ετήσιο τζίρο 100 εκατ. ευρώ, ηλεκτρικά απόβλητα και καπνικά προϊόντα.
Η πρόταση για είσπραξη πανευρωπαϊκών φόρων και τελών ύψους 42,8 δισ. ευρώ ετησίως για ρύπους και απόβλητα, εξ ιδίων πόρων από τις εταιρείες και τις άμεσες συνεισφορές από τα κράτη-μέλη, είναι πεδίο αντιπαράθεσης και κρίνεται ως αντιπαραγωγικό και λανθασμένο μήνυμα σε περιόδους μείωσης της ανταγωνιστικότητας, από το επιπλέον κόστος των 7 έως 15 δισ. ευρώ των εμπορικών δασμών στις ευρωπαϊκές εξαγωγές.
ΠΑΡΑ λοιπόν το γεγονός πως η Κομισιόν επιμένει ότι τα κράτη-μέλη δεν θα χρειαστεί να αυξήσουν τις συνεισφορές τους, μεγάλα κράτη-μέλη του Βορρά, όπως οι Γερμανία, Ολλανδία και Σουηδία, αντιδρούν υποστηρίζοντας ότι το μέγεθος του κονδυλίου είναι υπερβολικό και απαράδεκτο, ζητώντας «έξυπνη» διαχείριση, αντί απλώς αύξηση δαπανών.
Η Γαλλία, παρά τον εθνικό προϋπολογισμό λιτότητας, φαίνεται να υποστηρίζει το σχέδιο της Ε.Ε., αλλά όχι την εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, επισημαίνοντας τη σημασία για την ανταγωνιστικότητα και τη στήριξη των αγροτών.
Η Ουγγαρία καταγγέλλει τον προϋπολογισμό ως υπερβολικά προσκείμενο στην Ουκρανία, με την ειδική πρόβλεψη για παροχή βοήθειας 100 δισ. ευρώ, ενώ απορρίπτει την εμπορική συμφωνία των αμερικανικών δασμών ως συμβιβασμό πολιτικής πίεσης.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ και οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου προβληματίζονται από την προτεινόμενη συγχώνευση της πολιτικής συνοχής και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, που θα καλύπτουν τα
2/3 του προϋπολογισμού.
Τα κονδύλια για την ΚΑΠ προβλέπεται να υποστούν μείωση από 22% έως και 30%, παρά το γεγονός ότι εξασφαλίζονται περίπου 300 δισ. ευρώ για τους αγρότες, 218 δισ. ευρώ για τις περιφέρειες και το με 14% των κονδυλίων να διατίθεται για κοινωνικές δαπάνες.
Καινοτομία θεωρείται από την Κομισιόν η δημιουργία ξεχωριστού «μηχανισμού κρίσης» ύψους 400 δισ. ευρώ, που θα διατεθούν αποκλειστικά σε περίπτωση έκτακτων αναγκών.
Ίσως μάλιστα ο μηχανισμός κρίσης να πρέπει να συμπεριλάβει και τις επιπτώσεις των δασμών στην ευρωπαϊκή οικονομία, από την εκτιμώμενη σε βάθος χρόνου μείωση 15% των εξαγωγών των ευρωπαϊκών προϊόντων στις ΗΠΑ.
ΟΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ αγροτικών και διατροφικών προϊόντων της Ε.E. προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθαν περίπου σε 38 δισ. ευρώ το 2024.
Αυτό σημαίνει ότι οι αγροτικές και διατροφικές εξαγωγές της Ε.Ε. στις ΗΠΑ αποτιμώνται με αξιοσημείωτο εμπορικό πλεόνασμα «agri-food surplus» προς τις ΗΠΑ, αφού η Ε.Ε. εξάγει υπερδιπλάσια από όσα εισάγει από τις ΗΠΑ στον αγροτικό τομέα, με τις εισαγωγές να ανέρχονται σε 14 δισ. ευρώ το 2024.
Αυτές οι εξαγωγές αντιστοιχούν σε μια σημαντική πηγή εσόδων και θέσεων εργασίας για τον ευρωπαϊκό αγροδιατροφικό κλάδο και περιλαμβάνουν προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας
όπως κρασί, ελαιόλαδο, γαλακτοκομικά και φυτικά καλλυντικά.
ΟΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ αγροδιατροφικών προϊόντων από Ελλάδα προς ΗΠΑ το 2024 προσέγγισαν τα 720 εκατ. ευρώ, με κύριες κατηγορίες τις επιτραπέζιες ελιές, τη φέτα, το ελαιόλαδο και τα ροδάκινα.
Οι νέοι δασμοί 15% που εφαρμόζει η αμερικανική κυβέρνηση θα έχει επιπτώσεις στη βιωσιμότητα αυτού του εξαγωγικού εμπορίου, λόγω του ανταγωνισμού «μηδενικού δασμού» από Τυνησία, Μαρόκο και Τουρκία.
Η επίσημη θέση της Ελλάδας στα θέματα κατανομής κονδυλίων του ΠΔΠ συνοψίζονται στην αυτονόμηση της ΚΑΠ και στην αναίρεση του φόρου καπνού.
Η Ελλάδα, με κοινή παρέμβαση με Ιταλία και Ισπανία, υπέγραψε «non-paper» που ζητεί τη διατήρηση της ΚΑΠ και της Πολιτικής Συνοχής ως ξεχωριστών ταμείων.
Η Ελλάδα διεκδικεί εξασφάλιση πόρων για αγρότες και αλιείς μέσω αυτόνομων πλαισίων, εξαιτίας ανησυχιών ότι η ενοποίηση κεφαλαίων μπορεί να μειώσει την πρόσβασή τους.
ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ, οι πολιτικές και εθνικές αντιδράσεις, εάν πριν από τον εμπορικό συμβιβασμό με τις ΗΠΑ οφείλονταν σε 4 βασικούς λόγους, τώρα θα οφείλονται και στο μεγάλο τίμημα που πλήρωσε η Ε.Ε. για να αγοράσει σταθερότητα και να αποφύγει τον εμπορικό πόλεμο.
Στις οικονομικές πιέσεις, στις στρατηγικές προτεραιότητες, στη δημοκρατική συμμετοχή και στις αντικρουόμενες ιδεολογίες προστίθεται και ο «φόρος υποτέλειας» της Ε.Ε. στις ΗΠΑ.
Τα συνεισφέροντα στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό κράτη δεν θέλουν περαιτέρω δημοσιονομικό βάρος, ενώ το σχέδιο επιμένει σε εγχώριους πόρους, που παραδόξως θα υποστούν απώλειες.
Η αναθεώρηση του επταετούς προϋπολογισμού έχει αρχίσει να απασχολεί τα εθνικά κοινοβούλια, φοβούμενα την εκτροπή πόρων από την αγροτική πολιτική και όχι μόνο.
