Της Ρεβέκκας Πιτσίκα, Managing Director της Ν2Growth, Executive Search
ΑΝ ΚΑΤΙ χαρακτηρίζει το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα -πέραν της τεχνολογικής έκρηξης μέσω AΙ- είναι η αυξημένη γεωπολιτική αστάθεια, η εμφάνιση πολέμων με ποικιλότροπα αίτια, οι διεθνείς εντάσεις, το ενεργειακό «μπρα ντε φερ» ακόμα και μέσω της προσπάθειας αλλαγής συνόρων (εδαφικών και θαλάσσιων), καθώς και η προσπάθεια επιβολής δύναμης.
ΣΕ ΑΥΤH, λοιπόν, την ταραγμένη εποχή, από τις παγκόσμιες επενδύσεις που σημειώνουν ιδιαίτερη και σταδιακά αυξανόμενη άνοδο, είναι οι αμυντικές επενδύσεις – και κυρίως σε αμυντικά συστήματα. Χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, καθώς και η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύουν διαρκώς τους προϋπολογισμούς τους με αύξηση των αμυντικών τους δαπανών και με στόχο τη συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογική τους υπεροχή και τη διασφάλιση της εθνικής τους ασφάλειας.
ΠΕΡΑΝ όμως της στρατιωτικής υπεροχής των Κρατών-Δυνάμεων, η ραγδαία ανάπτυξη των αμυντικών επενδύσεων έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αγορά εργασίας – και βεβαίως στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αλλά και ειδικοτήτων που σχετίζονται τόσο με τον σχεδιασμό όσο και με την κατασκευή, τη λειτουργία και συντήρηση των αμυντικών συστημάτων.
ΜOΝΟ η Ε.Ε. παρουσιάζει αύξηση αμυντικών δαπανών άνω των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, γεγονός που αναμένεται να δημιουργήσει εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, αλλά και να «γεννήσει» νέες ειδικότητες την επόμενη δεκαετία.
ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ, εργαζόμενοι σχεδίασης αμυντικών συστημάτων μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης, επιστήμονες ανάλυσης δεδομένων και εξειδικευμένοι μηχανικοί θα είναι ειδικότητες με τεράστια επαγγελματική άνοδο τα επόμενα χρόνια – και προφανώς περιζήτητοι, καθώς σήμερα είναι σε έλλειψη.
Η ΑΥΞΗΣΗ των αμυντικών δαπανών οδηγεί όμως -πέραν της αύξησης των θέσεων εργασίας- και σε αύξηση μισθών και παροχών στους εν λόγω εργαζόμενους. Δημιουργεί επίσης την ανάγκη για εκπαίδευση και ανάπτυξη των ήδη εργαζομένων στον κλάδο, ενώ δεν είναι λίγοι και οι νέοι τομείς και οι ειδικότητες που δημιουργούνται.
ΚΑΙ ΑΥΤO γιατί η σύγχρονη αμυντική βιομηχανία δεν περιορίζεται πλέον σε παραδοσιακά όπλα και οχήματα αλλά στηρίζεται σε σύγχρονες «μορφές πολέμου», που απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις, όπως η κυβερνοάμυνα και οι τεχνολογίες πληροφορικής, τα συστήματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), η δορυφορική επιτήρηση, η Τεχνητή Νοημοσύνη, τα αυτόνομα οπλικά συστήματα και η Ρομποτική.
ΟΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ τομείς απαιτούν προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης όπως προγραμματιστές, αναλυτές δεδομένων, αλλά και προσωπικό υποστήριξης, εκπαιδευτές και ερευνητές.
ΣΥΝΕΠΩΣ, η αύξηση των επενδύσεων στον αμυντικό τομέα μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης για τις εθνικές οικονομίες -παρά τις ενδεχόμενες κοινωνικές αντιδράσεις για τις αντίστοιχες επενδύσεις-, καθώς:
- δημιουργούνται χιλιάδες θέσεις εργασίας στην κατασκευή, την έρευνα και ανάπτυξη (R&D), στη συντήρηση και στα logistics.
- ενισχύονται τοπικές βιομηχανίες και τεχνολογικά πάρκα δίνοντας ώθηση και στην καινοτομία.
- η συνεργασία μεταξύ Πανεπιστημίων και στρατιωτικών δομών οδηγεί σε ερευνητικά προγράμματα και πραγματικές ευκαιρίες εκπαίδευσης και ανάπτυξης των φοιτητών.
ΣΥΜΦΩΝΑ με διεθνή δημοσιεύματα, η Ε.Ε. σχεδιάζει να μεταφέρει ένα μεγάλο μέρος των αμυντικών προμηθειών στην Ευρώπη, πιστεύοντας ότι η νέα στρατηγική εκπαίδευσης και προσλήψεων που θα εφαρμόσει, θα συμβάλει στην κάλυψη του κενού σε ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα της άμυνας.
ΌΠΩΣ ανέφερε σε πρόσφατη έκθεση η εταιρεία συμβούλων Kearney, η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3% του ΑΕΠ, από τον τρέχοντα στόχο του ΝΑΤΟ για 2%, θα απαιτούσε έως και 760.000 νέους εξειδικευμένους εργαζόμενους στην Ευρώπη.
Η RHEINMETALL, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής πυρομαχικών της Ευρώπης, δήλωσε στο Reuters ότι σχεδιάζει να αυξήσει το ανθρώπινο δυναμικό της κατά περίπου 29% -ή έως και 9.000 εργαζόμενους- έως το 2028, κυρίως με κατασκευαστές προϊόντων, μηχανικούς, συγκολλητές και τεχνικούς ηλεκτρονικών, ενώ η Thyssenkrupp, που κατασκευάζει υποβρύχια και φρεγάτες, αναζητά έως και 1.500 εργαζόμενους για το ναυπηγείο της στο Βίσμαρ, στη βόρεια Γερμανία.
ΩΣΤOΣΟ, παρά τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής, την ταχύτατη ανάπτυξη των επενδύσεων στον αμυντικό τομέα και την αντίστοιχη αύξηση των θέσεων εργασίας σε ειδικότητες γύρω από
αυτές, προκύπτει μία σειρά από ηθικά διλήμματα, που ξεκινούν και τελειώνουν στην κοινωνία των πολιτών:
- Πρώτον, η αύξηση των επενδύσεων στον αμυντικό τομέα είναι συνέπεια των πολλαπλών πολέμων που ξεσπούν και έχουν οδυνηρές συνέπειες όχι μόνο σε ανθρώπινες ζωές αλλά
και στο Μεταναστευτικό, που θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της σύγχρονης εποχής. - Δεύτερον, ο τεράστιος ανταγωνισμός στον τομέα των επενδύσεων των εξοπλιστικών ενδέχεται να στερήσει πόρους από σημαντικούς κοινωνικούς τομείς των κρατών, όπως η Υγεία και η Παιδεία.
- Τρίτον, γεννιούνται ηθικά ζητήματα γύρω από τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης σε οπλικά συστήματα.
- Τέλος, υπάρχει ανησυχία για την ασφάλεια των δεδομένων και τους κινδύνους από κυβερνοεπιθέσεις.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ, η παγκόσμια αύξηση των επενδύσεων στον αμυντικό τομέα και η σημαντική ενίσχυση των αμυντικών συστημάτων αποτελούν αναμφίβολα ευκαιρία και πρόκληση.
Ευκαιρία, γιατί δημιουργούνται πολλές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας σε τομείς αιχμής και ενισχύονται η τεχνολογική και σύγχρονη βιομηχανική ανάπτυξη.
Πρόκληση, γιατί όλα τα παραπάνω πρέπει να συνοδεύονται από υπεύθυνο σχεδιασμό, με διαφάνεια και προσήλωση σε διεθνείς συμφωνίες, με σεβασμό στον άνθρωπο και τις ανάγκες του, που θα διασφαλίζουν ότι η τεχνολογία υπηρετεί την ειρήνη και θωρακίζει τα κράτη και δεν ευνοεί την κλιμάκωση των συγκρούσεων με σκοπό το άλογο κέρδος.
