Του Κωνσταντίνου Φράγκου, μηχανικού Ηλεκτρονικών Υπολογιστικών Συστημάτων – τραπεζικού, υποψήφιου διδάκτορα Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
ΤΟ ΦΙΛΟΔΟΞΟ σχέδιο της Ελλάδας για την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης σε όλον τον δημόσιο τομέα θα μπορούσε να αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη, σύμφωνα με αναλύσεις κορυφαίων οικονομολόγων και ειδικών τεχνολογίας.
Η πρωτοβουλία, που αποτελεί μέρος του προγράμματος ψηφιακού μετασχηματισμού ύψους 7 δισ. ευρώ, στοχεύει στον εκσυγχρονισμό μιας γραφειοκρατίας που έχει από καιρό θεωρηθεί εμπόδιο στην ανάπτυξη.
ΠΡΟΣΦΑΤΗ έρευνα της McKinsey υποδεικνύει ότι η ολοκληρωμένη υιοθέτηση της ΤΝ στη δημόσια διοίκηση θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγικότητα κατά 15%-20% σε βάθος πενταετίας, εξοικονομώντας δυνητικά 3 δισ. ευρώ ετησίως σε λειτουργικά κόστη.
Για την Ελλάδα, όπου η αποδοτικότητα του δημόσιου τομέα υστερεί σταθερά του μέσου όρου της Ε.Ε., τέτοιες βελτιώσεις θα μπορούσαν να είναι μετασχηματιστικές.
Ο ΨΗΦΙΑΚΟΣ μετασχηματισμός του ελληνικού δημόσιου τομέα αντιπροσωπεύει μια μοναδική ευκαιρία για την αντιμετώπιση χρόνιων ανεπαρκειών.
Η εφαρμογή της ΤΝ θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τους χρόνους επεξεργασίας και να βελτιώσει την παροχή υπηρεσιών.
ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κατ’ εφαρμογή των κείμενων διατάξεων, έχει εντοπίσει τρεις βασικούς τομείς για την ανάπτυξη της ΤΝ.
Πρώτον, τη φορολογική διοίκηση, όπου οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης θα μπορούσαν να ενισχύσουν τον εντοπισμό απάτης και να εξορθολογίσουν την επεξεργασία επιστροφών – συμψηφισμού.
Δεύτερον, τη διαχείριση της υγειονομικής περίθαλψης, με έμφαση στην κατανομή πόρων και τη βελτιστοποίηση της περίθαλψης ασθενών.
Τρίτον, τις δημόσιες προμήθειες, όπου η ΤΝ θα μπορούσε να βελτιώσει την αποδοτικότητα των δαπανών και να μειώσει το κόστος.
ΩΣΤΟΣΟ, η εφαρμογή αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Η αρχική απαιτούμενη επένδυση εκτιμάται στο 1,5 δισ. ευρώ σε βάθος τριετίας, σύμφωνα με κυβερνητικές προβλέψεις.
Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο την απόκτηση τεχνολογίας, αλλά και την εκτεταμένη εκπαίδευση του προσωπικού και τις αναβαθμίσεις των υποδομών.
Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ αυτής της πρωτοβουλίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διαχείριση της αλλαγής και την απαιτούμενη ανάπτυξη δεξιοτήτων του προσωπικού.
Χωρίς κατάλληλη εκπαίδευση και σαφή πρωτόκολλα εργασίας, ακόμη και τα πιο εξελιγμένα συστήματα ΤΝ θα αποτύχουν να αποδώσουν τα αναμενόμενα οφέλη.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ πιλοτικά προγράμματα δείχνουν υποσχόμενα. Ένα πρόσφατο σύστημα επεξεργασίας εγγράφων με ΤΝ στο υπουργείο Εργασίας μείωσε τους χρόνους επεξεργασίας αιτήσεων κατά 60% και το διοικητικό κόστος κατά 40%.
Παρόμοιες πρωτοβουλίες σε άλλες χώρες της Ε.Ε. έχουν επιδείξει συγκρίσιμα οφέλη αποδοτικότητας.
Ο ΔΕΙΚΤΗΣ Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατατάσσει την Ελλάδα στην 26η θέση μεταξύ των κρατώνμελών της Ε.Ε. για τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες.
Ωστόσο, πρόσφατες μεταρρυθμίσεις δείχνουν πρόοδο. Η πλατφόρμα gov.gr, που ξεκίνησε το 2020, έχει ψηφιοποιήσει πάνω από 1.300 δημόσιες διεργασίες, δημιουργώντας μια βάση για την ενσωμάτωση της ΤΝ.
ΕΙΔΙΚΟΙ του ιδιωτικού τομέα τονίζουν τον πιθανό πολλαπλασιαστικό οικονομικό αντίκτυπο, καθώς η βελτιωμένη αποδοτικότητα του δημόσιου τομέα θα μπορούσε να προσελκύσει σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις.
Η ανάλυσή μας δείχνει ότι η μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων μέσω της ΤΝ θα μπορούσε να αυξήσει τις άμεσες ξένες επενδύσεις κατά 1%-1,5% του ΑΕΠ ετησίως.
Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ασκώντας τη διακριτική της ευχέρεια και τηρώντας την αρχή της χρηστής διοίκησης, σχεδιάζει να χρηματοδοτήσει την πρωτοβουλία μέσω συνδυασμού κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε., δανείων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη εγκρίνει, με δεσμευτική ισχύ, 600 εκατ. ευρώ σε χρηματοδότηση ειδικά για έργα σχετικά με την ΤΝ στην ελληνική δημόσια διοίκηση.
ΤΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ έχουν εκφράσει ανησυχίες για πιθανή μετατόπιση θέσεων εργασίας. Ωστόσο, η κυβερνητική ανάλυση υποδεικνύει ότι ενώ κάποιοι ρόλοι θα μετασχηματιστούν, η καθαρή επίδραση στην απασχόληση θα μπορούσε να είναι θετική.
Η πρωτοβουλία αναμένεται να δημιουργήσει 8.000-10.000 νέες θέσεις εργασίας στην επιστήμη δεδομένων (data science), καθώς δημιουργείται η ανάγκη για εκτεταμένη χρήση αλγορίθμων, μηχανικής μάθησης και στατιστικής συμπερασματολογίας για την εξαγωγή γνώσης και προβλέψεων, όπως επίσης και για τη διοικητική διαχείριση της ΤΝ και τη βελτιστοποίηση των υπηρεσιών εξυπηρέτησης πολιτών σε ορίζοντα πενταετίας.
Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ θα απαιτήσει προσεκτική εξισορρόπηση της καινοτομίας με τους πρακτικούς περιορισμούς.
Ο μετασχηματισμός του ελληνικού δημόσιου τομέα μέσω της ΤΝ αποτελεί ιδανικό πεδίο δοκιμών για παρόμοιες πρωτοβουλίες σε όλη τη Νότια Ευρώπη.
Εάν επιτύχει, θα μπορούσε να παράσχει ένα πρότυπο για άλλες χώρες που επιδιώκουν να εκσυγχρονίσουν τις δημόσιες διοικήσεις τους, διατηρώντας παράλληλα τη δημοσιονομική πειθαρχία.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν μοναδική ίσως ευκαιρία η Ελλάδα να εκπλήξει θετικά σε αυτόν τον τομέα.
