Το μείζον θέμα των ημερών μας είναι πλέον η Τεχνητή Νοημοσύνη. Σενάρια τα οποία μέχρι πρότινος εθεωρούντο φανταστικά είναι πλέον πραγματικότητα, ή θα είναι σε λίγο καιρό, και αυτό δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα στον κόσμο.
Με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, ένας μεγάλος όγκος δεδομένων μπορεί να αναλυθεί σε μικρό χρονικό διάστημα οδηγώντας σε σημαντικά συμπεράσματα σε κρίσιμους τομείς όπως η υγεία, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, οι μεταφορές αλλά και η ασφάλεια των πολιτών.
Πολλές εφαρμογές που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη κάνουν τη ζωή μας καλύτερη, όπως για παράδειγμα η αξιολόγηση των κυκλοφοριακών συνθηκών σε πραγματικό χρόνο από εφαρμογές χαρτών ή προγράμματα που βοηθούν να ανιχνευθεί έγκαιρα ένα επικίνδυνο φαινόμενο, και να αποφευχθεί μια άσχημη εξέλιξη.
Όμως, πολλές φορές τίθεται το ερώτημα εάν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι μεροληπτική ή άδικη, και προφανώς μπορεί να είναι καθώς τα προγράμματα αυτά έχουν δημιουργηθεί από μηχανικούς, από ανθρώπους δηλαδή, που έχουν προτερήματα και ελαττώματα, τα οποία αναπόφευκτα επηρεάζουν τη διαδικασία καθώς η τεχνητή νοημοσύνη υπόκειται σε διαδικασία εκμάθησης.
Παράλληλα, αυτό που είναι εξαιρετικά δύσκολο να συνυπολογισθεί είναι η ηθική διάσταση στην αυτόματη λήψη αποφάσεων. Δεν μπορούμε απλώς να γράψουμε όλους τους κανόνες ηθικής συμπεριφοράς και να τους δώσουμε σε ένα μηχάνημα, ελπίζοντας ότι η στείρα ερμηνεία ενός κανόνα είναι αρκετή.
Ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να παραγάγει μια «ορθή απόφαση», είναι όμως σε θέση να εξηγήσει και να αιτιολογήσει την απόφασή του με τρόπο που να ικανοποιεί όσους επηρεάζονται από αυτήν; Μπορεί να αναλάβει την ευθύνη και να λογοδοτήσει για την απόφασή του, με τον ίδιο τρόπο που θα είναι υπόλογος ένας άνθρωπος που λαμβάνει αποφάσεις;
Ένας μεγάλος φόβος και ένα κεντρικό σημείο αντιπαλότητας είναι η άποψη πως η τεχνητή νοημοσύνη θα οδηγήσει σε μείωση των θέσεων εργασίας ή στην εξάλειψη συγκεκριμένων επαγγελμάτων.
Ίσως το κάνει, όμως, ταυτόχρονα η αλματώδης ανάπτυξή της οδηγεί στη δημιουργία νέων θέσεων, όπως για παράδειγμα τους data scientists που σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο καλοπληρωμένα επαγγέλματα.
Η αποθήκευση και επεξεργασία όλο και περισσότερων δεδομένων καθιστά αναγκαίες τις επενδύσεις σε τομείς όπως data centers, cloud computing κ.α. Η κατασκευή νέων data centers σημαίνει νέες επενδύσεις και θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα. Η μεταφορά όλο και περισσότερων δεδομένων αυξάνει με τη σειρά της την ανάγκη σε ευρυζωνικά δίκτυα και τις ανάλογες θέσεις εργασίας.
Η αλήθεια είναι ότι όπως σε κάθε βιομηχανική επανάσταση, έτσι και η τεχνητή νοημοσύνη θα οδηγήσει σε ανακατατάξεις στην αγορά εργασίας.
Πρέπει όμως να πρέπει να εργαστούμε για την ασφαλή ενσωμάτωση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης στη λήψη αποφάσεων από ανθρώπους, και να μην επιτρέψουμε τα συστήματα να υποκαταστήσουν τον άνθρωπο.
Ενώ η τεχνητή νοημοσύνη φέρνει αποτελεσματικότητα, επεκτασιμότητα και οικονομική αποδοτικότητα στη δημιουργία περιεχομένου, εξακολουθεί να έχει περιορισμούς όσον αφορά τη δημιουργικότητα, την κατανόηση του πλαισίου και την προσωπική επαφή.
Επομένως, η καλύτερη προσέγγιση είναι η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης σε συνδυασμό με την ανθρώπινη δημιουργικότητα και κρίση. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη βαριά, άχαρη δουλειά δημιουργώντας σχέδια και ιδέες, ενώ οι άνθρωποι μπορούν να βελτιώσουν και να προσθέσουν το συναισθηματικό βάθος, τη δημιουργικότητα και την προσωπική επαφή που λείπει επί του παρόντος από την τεχνητή νοημοσύνη.
Το μέλλον θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένας αρμονικός συνδυασμός τεχνητής νοημοσύνης και ανθρώπινης δημιουργικότητας.
Αρέσει, δεν αρέσει η τεχνητή νοημοσύνη (με τα καλά και τα άσχημά της) είναι εδώ και με το να τη δαιμονοποιούμε ή να την αγνοούμε αρνούμαστε την πραγματικότητα.
Οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης και της επεξεργασίας δεδομένων εξελίσσονται ραγδαία και κατά την επόμενη δεκαετία αναμένεται να επηρεάσουν σχεδόν όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Αναμφίβολα είμαστε ακόμα στην αρχή, και αυτό είναι συναρπαστικό και συνάμα τρομαχτικό!
* Η Σοφία Κατσίγιαννη είναι Πρόεδρος της κοινωνικής οργάνωσης «Είμαστε Ένα», Διδάκτωρ Νομικής Αθηνών και αν. Γραμματέας Τομέα Τουρισμού του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ
