Η ήπια επιχειρηματική δραστηριότητα σε περιοχές Natura 2000 αναδεικνύει εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης των απαραίτητων έργων προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου 1,6 δισ. άνθρωποι εξαρτώνται για τη διαβίωσή τους από τα δάση, που είναι το φυσικό περιβάλλον για το 80% των ειδών της Γης. Αν συνεκτιμήσουμε ότι από το 2015, 23.000 είδη φυτών, μυκήτων και ζώων απειλούνται με εξαφάνιση, αντιλαμβανόμαστε ότι απαιτούνται συστηματικές δράσεις που θα στοχεύουν: στη διασφάλιση της προστασίας και της βιώσιμης διαχείρισης των οικοσυστημάτων και των δασών, στην καταπολέμηση της ερημοποίησης και στην αναστροφή της υποβάθμισης του εδάφους και της βιοποικιλότητας.
Επίσης, το φυσικό κεφάλαιο παρέχει τους απαραίτητους πόρους για τον πλανήτη, την κοινωνία αλλά και τις επιχειρήσεις. Για τις τελευταίες, ενώ η μέτρηση των επιπτώσεων στο φυσικό κεφάλαιο αποτελεί κοινή πρακτική, δεν έχει επαρκώς αναδειχθεί το ρίσκο από την υποβάθμιση του φυσικού κεφαλαίου.
Τον Μάιο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε νέα στρατηγική που καθορίζει το πλαίσιο δράσης της για την επόμενη δεκαετία. Ο γενικός στόχος είναι η ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων στην Ε.Ε. μέχρι το 2020 και η αποκατάστασή τους στον βαθμό του εφικτού, με παράλληλη ενίσχυση της συμβολής της Ένωσης στην αποτροπή της απώλειας βιοποικιλότητας παγκοσμίως.
Για τη χώρα μας, με το ΦΕΚ 2383Β/14 γνωστοποιήθηκε η Έγκριση Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα και του Σχεδίου Δράσης πενταετούς διάρκειας (2014?2019).
Η Στυμφαλία
Εστιάζοντας στην περίπτωση της λίμνης Στυμφαλίας, η ανάγκη διασύνδεσης της βιοποικιλότητας με την επιχειρηματικότητα για την ανάπτυξη καινοτόμων και αειφόρων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, που ταυτόχρονα διασφαλίζουν τη διαχείριση και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, αναδεικνύεται μέσα από τις δράσεις του ευρωπαϊκού συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος LIFE-Stymfalia, που αποσκοπεί στην αποκατάσταση του σημαντικού υγρότοπου της λίμνης, αλλά συγχρόνως και στην ορθή του διαχείριση, μέσω της οποίας δημιουργούνται νέες και καινοτόμες οικονομικές δραστηριότητες. Το πρόγραμμα (προϋπολογισμού 2.013.290 ευρώ, που έχει αρχίσει από την 1η Οκτωβρίου 2013) συντονίζει η Τράπεζα Πειραιώς και εταίροι είναι το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, ο Δήμος Σικυωνίων, η ΟΙΚΟΜ Μελετητική Περιβάλλοντος ΕΠΕ, η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών και το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ).
Στη Στυμφαλία διαπιστώνεται ότι οι δράσεις περιβαλλοντικής προστασίας δημιουργούν αξία για την τοπική οικονομία και κοινωνία. Μέσω της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων μερών, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, προωθούνται έργα για την εκμετάλλευση της βιομάζας από τα ξερά καλάμια της λίμνης, για την εκμετάλλευση ανανεώσιμων φυσικών πόρων, την ανάπτυξη χαμηλής έντασης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και την επιστροφή μέρους των εσόδων για τη διαχείριση της λίμνης.
Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό, είναι ότι οι περιοχές Natura 2000 παρέχουν ευκαιρίες για αειφόρο ανάπτυξη που ενισχύει την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων, και ότι δεν αποτελούν εμπόδιο για την ανάπτυξη.
Η ευρύτερη περιοχή της Στυμφαλίας έχει ιδιαίτερο πολιτιστικό κεφάλαιο, κατοικήθηκε από τους αρχαίους χρόνους, και στη λίμνη, σύμφωνα με τη Μυθολογία, ο Ηρακλής πραγματοποίησε των 6ο άθλο του. Μπορεί η περιοχή να αποτελέσει πυρήνα επιχειρηματικής καινοτομίας με τη δημιουργία μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, το αντικείμενο των οποίων θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την προστασία των οικοσυστημάτων και τη Μυθολογία. Βιολογική γεωργία, μεταποίηση, πολιτιστικός και φυσικός τουρισμός, αειφόρος τουρισμός είναι μερικοί από τους πολλούς τομείς που μπορούν να δραστηριοποιηθούν τέτοιες επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο του αειφόρου τουρισμού αναμένεται η πειραματική εκσκαφή του βυθού, τμημάτων της λίμνης, έτσι ώστε να αποκτήσει το φυσικό βάθος νερού, που είχε κάποτε, και το οποίο τώρα, λόγω του ευτροφισμού, περιορίζεται πολύ σημαντικά και πολλές φορές η ευρύτερη περιοχή παύει να έχει τα ορατά χαρακτηριστικά λίμνης, καλυπτόμενη από επεκτατικούς καλαμιώνες. Η εκσκαφή αναμένεται να βοηθήσει στον εμπλουτισμό της λίμνης με μεγαλύτερες ποσότητες νερού, το οποίο τώρα κατακρατεί εκτός αυτής.
Το νερό τις τελευταίες δεκαετίες έχει περιορισθεί δραστικά. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι τον Ιούνιο του 2016 η έκταση νερού ανερχόταν σε 0,16 km2 και το ποσοστό νερού σε 4,82% στην έκταση της λίμνης. Τον Ιούλιο του 2016 η έκταση νερού ανήλθε σε 0,11 km2 και το ποσοστό νερού σε 3,31%. Τον Δεκέμβριο του 2016 η έκταση νερού ήταν 0,12 km2 με ποσοστό νερού 3,61% και τον Ιανουάριο του 2017 τα αντίστοιχα ποσά διαμορφώνονταν σε 0,16 km2 και 4,82% αντίστοιχα.
Επιστήμονες και εμπειρογνώμονες συνιστούν την ανάπτυξη κινήτρων ώστε η νέα γενιά να δημιουργήσει νέες επιχειρήσεις, βασισμένες στις αρχές της βιωσιμότητας. Τόσο η περιοχή της Στυμφαλίας όσο και ευρύτερα η Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι παρούσα με ενεργό ρόλο, συνεργάζεται με όλους τους εταίρους του προγράμματος Life της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμβάλλει συστηματικά και αποτελεσματικά, με πολλαπλές δράσεις, στην προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και στην αποκατάσταση της λίμνης. Επίκεντρο του προγράμματος είναι η ορθολογική και ολοκληρωμένη διαχείριση της λίμνης Στυμφαλίας, με στόχο την προστασία της και τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής, εξεταζόμενη όχι μόνο ως φυσικό αλλά και ως πολιτιστικό κεφάλαιο.
Όπως ανέφερε ο δρ Απόστολος Ε. Παπαφωτίου, εντεταλμένος σύμβουλος Πελοποννήσου, πολιτικός μηχανικός Ε.Μ.Π., στο πρόσφατο συνέδριο που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος, η Περιφέρεια Πελοποννήσου συμμετέχει ενεργά σε πολλά προγράμματα και δράσεις και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τις περιοχές Στυμφαλίας και Φενεού, περιοχές με μοναδική φυσική ομορφιά, μαγευτικό περιβάλλον και πολιτιστικό απόθεμα, αλλά με πολλά προβλήματα, τα οποία πάντοτε προσπαθεί να επιλύσει. Δρα καταλυτικά στην αντιμετώπιση των προκλήσεων, με έξυπνες, ευέλικτες και καινοτόμες στρατηγικές, που στοχεύουν στην ολοκληρωμένη γνώση και διαχείριση.
Στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE-Stymfalia που συντονίζει η Τράπεζα Πειραιώς, πραγματοποιήθηκε στις 9-10 Ιουνίου 2017 στην Αθήνα (Κέντρο Βιώσιμης Επιχειρηματικότητας-Εξέλιξη) και τη Στυμφαλία (Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλία) διεθνές συνέδριο, στο οποίο για πρώτη φορά στην Ελλάδα συζητήθηκαν από φορείς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα οι δυνατότητες ανάπτυξης ήπιας επιχειρηματικής δράσης, που μπορεί να δώσει χρηματοδοτικές λύσεις για την προστασία της φύσης. Το συνέδριο στάθηκε αφορμή οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα LIFE-Stymfalia να καλέσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη να κατανοήσουν ότι οι περιοχές Natura 2000 παρέχουν ευκαιρίες για αειφόρο ανάπτυξη, που ενισχύει την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων και ότι δεν αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη.
Το πρόγραμμα
Το πρόγραμμα LIFE είναι ένα ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο, έχει έναν προϋπολογισμό για την Ευρώπη 3.456,7 εκατ. ευρώ (2014-2020) μοιρασμένο σε δύο υποπρογράμματα: Περιβάλλον και Κλιματικές δράσεις σε αντίστοιχα ποσοστά 75% και 25%. Στο πρόγραμμα LIFE υπάρχουν 28 προγράμματα με Έλληνες ωφελούμενους με συνολικό προϋπολογισμό 49,7 εκατ. ευρώ και με τη συμμετοχή της Ε.Ε. να ανέρχεται σε 29,2 εκατ. ευρώ. Με το πρόγραμμα LIFE-Stymfalia εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η ενεργοποίηση του ιδιωτικού τομέα στην προσπάθεια εξασφάλισης πόρων για την προστασία περιοχών Natura 2000, πολιτική η οποία είναι κοινή και εφαρμόσιμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
