Ανυπομονώντας να ενισχύσει την αεροπορική της ισχύ, η Τουρκία έχει προτείνει στους Ευρωπαίους εταίρους και στις ΗΠΑ τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να αποκτήσει γρήγορα προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη, καθώς επιδιώκει να ανακτήσει το έδαφος έναντι των περιφερειακών αντιπάλων της, όπως το Ισραήλ, αναφέρουν πηγές που γνωρίζουν τις συνομιλίες.
Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, η οποία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της συμμαχίας, στοχεύει να αξιοποιήσει τις καλύτερες σχέσεις της με τη Δύση εδώ και χρόνια για να προσθέσει στον γερασμένο στόλο της 40 Eurofighter Typhoon, για τα οποία υπέγραψε προκαταρκτική συμφωνία τον Ιούλιο, και αργότερα επίσης αμερικανικής κατασκευής αεροσκάφη F-35, παρά τις κυρώσεις της Ουάσιγκτον που μπλοκάρουν επί του παρόντος οποιαδήποτε συμφωνία.
Οι επιθέσεις του Ισραήλ – του πιο προηγμένου στρατού της Μέσης Ανατολής με εκατοντάδες μαχητικά F-15, F-16 και F-35 που παρέχονται από τις ΗΠΑ – στους γείτονες της Τουρκίας, Ιράν και Συρία, καθώς και στον Λίβανο και το Κατάρ, ανησύχησαν την Άγκυρα τον τελευταίο χρόνο. Αποκάλυψαν βασικά τρωτά σημεία, ωθώντας την να ασκήσει πιέσεις για ταχεία ενίσχυση της αεροπορικής ισχύος για να αντιμετωπίσει τυχόν πιθανές απειλές και να μην μείνει εκτεθειμένη, λένε αξιωματούχοι.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν επέκρινε έντονα τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα και αλλού στη Μέση Ανατολή και οι κάποτε θερμές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν βυθιστεί σε νέο ναδίρ. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου προειδοποίησε ότι οι βάσεις της Τουρκίας, οι αντάρτες σύμμαχοι και η υποστήριξη προς τον στρατό στη Συρία αποτελούν απειλή για το Ισραήλ.
Η Ελλάδα, μια σε μεγάλο βαθμό συμβολική αλλά ευαίσθητη απειλή για την Τουρκία, αναμένεται να παραλάβει μια παρτίδα προηγμένων F-35 τα επόμενα τρία χρόνια. Τα προηγούμενα χρόνια, αεροσκάφη από τα δύο κράτη του ΝΑΤΟ συμμετείχαν σε διάσπαρτες αερομαχίες πάνω από το Αιγαίο, και η Ελλάδα είχε εκφράσει στο παρελθόν ανησυχίες για την τουρκική στρατιωτική ανάπτυξη.
Στην αγορά μεταχειρισμένων μαχητικών προχώρησε η Άγκυρα για να αποκτηθούν γρήγορα
Για τα Typhoon, η Τουρκία πλησιάζει σε συμφωνία με τη Βρετανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με την οποία θα παραλάβει άμεσα 12 από αυτά, αν και μεταχειρισμένα, από προηγούμενους αγοραστές, το Κατάρ και το Ομάν, για να καλύψει τις άμεσες ανάγκες της, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει το θέμα.
Μέλη της κοινοπραξίας Eurofighter, η Βρετανία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία, θα εγκρίνουν την πρόταση πώλησης μεταχειρισμένων αεροσκαφών, στην οποία θα παράσχουν στην Τουρκία 28 νέα αεροσκάφη τα επόμενα χρόνια εν αναμονή μιας τελικής συμφωνίας αγοράς, ανέφερε η πηγή.
Ο Ερντογάν αναμένεται να συζητήσει την πρόταση κατά τις επισκέψεις του στο Κατάρ και το Ομάν την Τετάρτη και την Πέμπτη, με τους αριθμούς των αεροσκαφών, την τιμολόγηση και τα χρονοδιαγράμματα να είναι τα κύρια ζητήματα.
Ο Ερντογάν αναμένεται στη συνέχεια να φιλοξενήσει τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ και τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς αργότερα αυτόν τον μήνα, όταν θα μπορούσαν να επισφραγιστούν οι συμφωνίες, αναφέρουν πηγές.
Ένας εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης δήλωσε στο Reuters ότι το μνημόνιο συμφωνίας που υπέγραψε η Βρετανία και η Τουρκία τον Ιούλιο ανοίγει τον δρόμο «για μια παραγγελία πολλών δισεκατομμυρίων λιρών έως και 40 αεροσκαφών», προσθέτοντας: «Προσβλέπουμε να συμφωνήσουμε σύντομα στις τελικές λεπτομέρειες της σύμβασης».
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ, ο οποίος βρέθηκε στην Άγκυρα την περασμένη εβδομάδα, δήλωσε ότι το Βερολίνο υποστήριξε την αγορά των αεροσκαφών και αργότερα δήλωσε στον ραδιοτηλεοπτικό φορέα NTV ότι θα μπορούσε να ακολουθήσει συμφωνία εντός του έτους.
Το υπουργείο Άμυνας της Τουρκίας δήλωσε ότι δεν έχει επιτευχθεί τελική συμφωνία και ότι οι συνομιλίες με τη Βρετανία κινούνται προς θετική κατεύθυνση, προσθέτοντας ότι άλλα μέλη της κοινοπραξίας υποστήριξαν την προμήθεια. Το Κατάρ και το Ομάν δεν σχολίασαν άμεσα.
Βούληση της Τουρκίας και των ΗΠΑ για επίλυση των ζητημάτων
Η απόκτηση των προηγμένων F-35 έχει αποδειχθεί πιο δύσκολη για την Άγκυρα, η οποία έχει αποκλειστεί από την αγορά τους από το 2020, όταν η Ουάσινγκτον της επέβαλε κυρώσεις CAATSA για την αγορά των ρωσικών συστημάτων αεράμυνας S-400.
Ο Ερντογάν δεν κατάφερε να σημειώσει πρόοδο στο θέμα σε συνάντηση στον Λευκό Οίκο με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ τον περασμένο μήνα. Ωστόσο, η Τουρκία εξακολουθεί να στοχεύει να εκμεταλλευτεί τους καλούς προσωπικούς δεσμούς των δύο ηγετών και τη βοήθεια του Ερντογάν στο να πείσει την παλαιστινιακή ένοπλη ομάδα Χαμάς να υπογράψει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός του Τραμπ στη Γάζα, για να καταλήξει τελικά σε συμφωνία.
Ξεχωριστές πηγές ανέφεραν ότι η Άγκυρα εξέτασε το ενδεχόμενο να προτείνει ένα σχέδιο που θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια προεδρική «παραίτηση» των ΗΠΑ για να ξεπεραστούν οι κυρώσεις CAATSA και να ανοίξει το δρόμο για μια τελική επίλυση του ζητήματος των S-400 και της αγοράς των F-35.
Η κατοχή των S-400 από την Τουρκία παραμένει το κύριο εμπόδιο για την αγορά των F-35, αλλά η Άγκυρα και η Ουάσινγκτον έχουν δηλώσει δημόσια την επιθυμία τους να το ξεπεράσουν αυτό, λέγοντας ότι οι σύμμαχοι έχουν την πολιτική βούληση να το πράξουν.
Η πιθανή προσωρινή απαλλαγή, εάν δοθεί, θα μπορούσε να βοηθήσει την Άγκυρα να αυξήσει την αμυντική συνεργασία με την Ουάσιγκτον και ενδεχομένως να οικοδομήσει συμπάθεια σε ένα Κογκρέσο των ΗΠΑ που ήταν σκεπτικό απέναντι στην Τουρκία στο παρελθόν, ανέφεραν οι πηγές.
«Και οι δύο πλευρές γνωρίζουν ότι η επίλυση του CAATSA πρέπει να γίνει. Είτε πρόκειται για προεδρική απαλλαγή είτε για απόφαση του Κογκρέσου, αυτό εξαρτάται από τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε στο Reuters ο Χαρούν Αρμαγκάν, αντιπρόεδρος εξωτερικών υποθέσεων του κυβερνώντος κόμματος AK του Ερντογάν.
«Φαίνεται αμήχανο με όλη την άλλη διπλωματία και συνεργασία να συμβαίνει ταυτόχρονα».
Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με την υποβολή απαλλαγής στους Αμερικανούς ομολόγους ή τις συζητήσεις για την επίλυση του ζητήματος των S-400. Ο Λευκός Οίκος δεν σχολίασε αμέσως εάν η Άγκυρα έθεσε την επιλογή απαλλαγής.
Ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι ο Τραμπ αναγνωρίζει τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας και ότι «η κυβέρνησή του αναζητά δημιουργικές λύσεις σε όλα αυτά τα εκκρεμή ζητήματα», αλλά δεν έδωσε περαιτέρω διευκρινίσεις.
Ερωτηθείσα για την ξεχωριστή συμφωνία της Τουρκίας για την αγορά 40 F-16, ενός μαχητικού αεροσκάφους προηγούμενης γενιάς, μια αμερικανική πηγή δήλωσε ότι οι συνομιλίες έχουν διακοπεί λόγω των ανησυχιών της Τουρκίας σχετικά με την τιμή και την επιθυμία της να αγοράσει αντ’ αυτού τα πιο προηγμένα F-35.
Η Άγκυρα ανέπτυξε δικό της μαχητικό Stealth
Απογοητευμένη από τις προηγούμενες αρνητικές σχέσεις με τη Δύση και ορισμένα εμπάργκο όπλων, η Τουρκία έχει αναπτύξει το δικό της stealth μαχητικό KAAN. Ωστόσο, οι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι θα χρειαστούν χρόνια πριν αντικαταστήσει τα F-16 που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της πολεμικής αεροπορίας της.
Οι αναβαθμίσεις των αεροσκαφών αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για την ενίσχυση της πολυεπίπεδης αεράμυνας, η οποία περιλαμβάνει επίσης το εγχώριο έργο της Τουρκίας “Steel Dome” και την επέκταση της κάλυψης πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς.
Ο Γιάνκι Μπαγκτζιόγλου, βουλευτής του CHP της αντιπολίτευσης και πρώην ταξίαρχος της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, δήλωσε ότι η Τουρκία πρέπει να επιταχύνει τα σχέδια για τα KAAN, Eurofighter και F-16.
«Προς το παρόν, το σύστημα αεράμυνάς μας δεν βρίσκεται στο επιθυμητό επίπεδο», είπε, κατηγορώντας «τις αποτυχίες στη διαχείριση του έργου».
Πηγή: Reuters
