Πίσω από το ράλι του χρυσού κρύβεται μια πιο βαθιά αλλαγή ισορροπιών: Η παγκόσμια αβεβαιότητα αποδυναμώσει το δολάριο και χτίζει ένα «παράλληλο» οικονομικό δίκτυο όπου ο χρυσός, όχι η Ουάσιγκτον, ορίζει την εμπιστοσύνη. Σε αυτό το περιβάλλον μεγάλος κερδισμένος είναι η Κίνα.
Από το επίπεδο των 2.000 δολαρίων μέσα στην πανδημία, πέρασε τα 3.000 τον Μάρτιο και εκτοξεύθηκε στα 4.000 καθώς η πολιτική αβεβαιότητα στις ΗΠΑ κλιμακώθηκε.
Ο συνδυασμός του κυβερνητικού “shutdown” στην Ουάσιγκτον, των φόβων για νέα δημοσιονομική κρίση, των ανησυχιών για φούσκα στην τεχνητή νοημοσύνη και της επιθετικής πολιτικής του προέδρου Τραμπ έχει ωθήσει τους επενδυτές προς το “ασφαλές καταφύγιο” του πολύτιμου μετάλλου.
Η τάση αυτή δεν είναι απλώς αντίδραση φόβου· είναι, για το Πεκίνο, στρατηγική ευκαιρία.
Το Πεκίνο «παίζει» το χαρτί του χρυσού
Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBoC) έχει μετατραπεί στον πιο σταθερό κρατικό αγοραστή χρυσού παγκοσμίως. Για 11ο συνεχόμενο μήνα, προσθέτει αποθέματα, φθάνοντας πλέον τα 74 εκατ. ουγγιές (περίπου 2.300 τόνους), αξίας 283 δισ. δολαρίων.
Αν και οι ΗΠΑ εξακολουθούν να διαθέτουν το μεγαλύτερο απόθεμα παγκοσμίως, η Κίνα σκαρφαλώνει πλέον στην έκτη θέση, με τα επίσημα στοιχεία να υποδηλώνουν ότι οι πραγματικές της αγορές μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερες.
Παράλληλα, το Πεκίνο προωθεί την «εσωτερικοποίηση» της αγοράς χρυσού:
- Δημιούργησε το πρώτο υπεράκτιο θησαυροφυλάκιο του Shanghai Gold Exchange στο Χονγκ Κονγκ.
- Ενθαρρύνει ξένες κεντρικές τράπεζες να αποθηκεύουν τα αποθέματά τους στην Κίνα.
- Και σχεδιάζει να τους επιτρέψει να διαπραγματεύονται χρυσό στη Σαγκάη, όπως γίνεται στο Λονδίνο.
Ο στόχος είναι σαφής: να μετατραπεί η Κίνα σε νέο κόμβο αποθεματικών και να «ροκανίσει» την κυριαρχία των αμερικανοκεντρικών αγορών.
«Αποδολαριοποίηση» με κινεζικά χαρακτηριστικά
Ο χρυσός επιτρέπει στο Πεκίνο να προωθήσει πολλαπλούς στόχους ταυτόχρονα:
- Να ενισχύσει τη διεθνή αξιοπιστία του γουάν, συνδέοντάς το με φυσικό απόθεμα αξίας.
- Να μειώσει την εξάρτηση από το δολάριο, σε μια εποχή όπου οι αμερικανικές κυρώσεις και ο έλεγχος των διεθνών ροών κεφαλαίου χρησιμοποιούνται ως πολιτικό όπλο.
- Να εδραιώσει τον ρόλο του Χονγκ Κονγκ ως περιφερειακού χρηματοοικονομικού κέντρου.
«Αν η Κίνα κρατά περισσότερο χρυσό, το γουάν αποκτά μεγαλύτερη αξιοπιστία», σημειώνει ο Guo Shan του Hutong Research. «Οι επενδυτές γνωρίζουν ότι σε μια κρίση η κεντρική τράπεζα μπορεί να στηρίξει το νόμισμα – κι αυτό αλλάζει το παιχνίδι».
Τα μαθήματα από τη Μόσχα
Η στρατηγική δεν είναι τυχαία. Το Πεκίνο μελετά προσεκτικά το “μοντέλο Πούτιν”, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο η Ρωσία χρησιμοποίησε τα αποθέματα χρυσού της ως «οικονομική ασπίδα» μετά τις δυτικές κυρώσεις.
Από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, η Μόσχα αύξησε δραματικά τα αποθέματά της και μείωσε την έκθεση σε δολάρια. Το αποτέλεσμα ήταν ότι, μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία επέζησε του “παγώματος” των συναλλαγματικών της διαθεσίμων, χάρη και στη ραγδαία άνοδο της τιμής του χρυσού.
Η Κίνα βλέπει σε αυτό το παράδειγμα μια ασφαλή «οδό αποσύνδεσης» από το αμερικανικό χρηματοοικονομικό σύστημα – χωρίς άμεση σύγκρουση.
Το Πεκίνο επιχειρεί να δημιουργήσει μια εναλλακτική αρχιτεκτονική αποθεμάτων για τις χώρες του παγκόσμιου Νότου. Ήδη απευθύνει προσκλήσεις σε μέλη των BRICS να αποθηκεύσουν μέρος των αποθεμάτων τους στη Σαγκάη.
Το επιχείρημα είναι απλό: ένας μη δυτικός, «ουδέτερος» θεματοφύλακας που δεν εκθέτει χώρες σε κίνδυνο κυρώσεων. Η πρόταση έχει απήχηση σε κράτη όπως η Νότια Αφρική, η Σερβία και άλλες αναδυόμενες οικονομίες που αναζητούν «ασφαλή λιμάνια» εκτός της Δύσης.
Για την Κίνα, κάθε τόνος χρυσού που αποθηκεύεται υπό την επιρροή της σημαίνει περισσότερη επιρροή στο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα.
Οι επενδυτές ποντάρουν στο «debasement trade»
Στο διεθνές σκηνικό, το ράλι του χρυσού αντικατοπτρίζει ένα βαθύτερο ρήγμα:
Τα κρατικά ελλείμματα και το διογκούμενο χρέος σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ιαπωνία κάνουν πολλούς επενδυτές να απομακρύνονται από τα ομόλογα. Το φαινόμενο έχει χαρακτηριστεί ως «debasement trade» — η φυγή από τα «υποτιμημένα» νομίσματα προς σκληρά περιουσιακά στοιχεία.
Ο Ray Dalio, ιδρυτής της Bridgewater και «γκουρού» των αγορών πρόσφατα συνέστησε στους επενδυτές να κατέχουν έως 15% του χαρτοφυλακίου σε χρυσό, ενώ η Goldman Sachs αναθεώρησε ανοδικά την πρόβλεψή της για τα τέλη του 2026 στα 4.900 δολάρια.
Η ING εκτιμά ότι «η ζήτηση από τις κεντρικές τράπεζες, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και οι μειώσεις επιτοκίων της Fed αφήνουν περιθώριο για περαιτέρω άνοδο».
Από την οικονομία στην ισχύ
Το ράλι του χρυσού δεν είναι απλώς αποτέλεσμα φόβου ή κερδοσκοπίας. Είναι η αντανάκλαση μιας αλλαγής ισορροπιών. Η Κίνα χρησιμοποιεί το μέταλλο ως εργαλείο διεθνούς επιρροής, ενισχύοντας τη νομισματική της ανεξαρτησία και προσφέροντας στους συμμάχους της μια «χρυσή» εναλλακτική στην κυριαρχία του δολαρίου.
Όπως σχολιάζει ο αναλυτής John Kennedy στο Bloomberg, «η Κίνα μιλά για εναλλακτικές μορφές πληρωμών με νέα αυτοπεποίθηση – και ο χρυσός είναι κεντρικό στοιχείο αυτής της στρατηγικής».
Σε έναν κόσμο όπου τα νομίσματα χάνουν αξία και η εμπιστοσύνη διαβρώνεται, το Πεκίνο ποντάρει στο πιο παλιό αποθεματικό του κόσμου.
Και αυτή τη φορά, ο χρυσός είναι κάτι πολύ περισσότερο από ασφαλές καταφύγιο — είναι γεωπολιτικό εργαλείο.
