Σε μια εποχή δημοσιονομικής αστάθειας, πολιτικής πόλωσης και εύθραυστης εμπιστοσύνης στις κεντρικές τράπεζες, ό,τι λάμπει… είναι χρυσός.
Καθώς οι αγορές δοκιμάζονται από χρέη-ρεκόρ, υποχώρηση του δολαρίου και φόβους για την ανεξαρτησία της Fed, το πολύτιμο μέταλλο αναδεικνύεται ξανά σε παγκόσμιο δείκτη ασφάλειας — και ίσως, στο νέο μέτρο αξίας μιας αβέβαιης εποχής. Κάπως έτσι δεν εκπλήσει κανέναν η άνοδός του, για πρώτη φορά στα χρονικά, πάνω από τα 4.000 δολάρια η ουγγιά.
Ο θρυλικός διαχειριστής κεφαλαίων Ray Dalio, ιδρυτής της Bridgewater Associates, «διαβάζει» την τρέχουσα συγκυρία ως την πιο επικίνδυνη περίοδο για τα χαρτονομίσματα και τα ομόλογα από τη δεκαετία του 1970 — και καλεί τους επενδυτές να αυξήσουν τη θέση τους σε χρυσό στο 15% του χαρτοφυλακίου τους.
«Ο χρυσός είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο διαφοροποίησης», είπε ο Dalio στο Greenwich Economic Forum. «Όταν τα παραδοσιακά στοιχεία του χαρτοφυλακίου πέφτουν, ο χρυσός είναι αυτός που κρατά».
Η δήλωση ήρθε καθώς η τιμή του πολύτιμου μετάλλου σκαρφάλωσε για πρώτη φορά πάνω από τα $4.000/ουγγιά, αγγίζοντας τα $4.028,90, σε μια εκρηκτική άνοδο άνω του 50% από τις αρχές του έτους.
Φόβοι για υποτίμηση του χρήματος και «πολιτικοποιημένη» Fed
Ο Dalio βλέπει «επικίνδυνες ομοιότητες» με τις αρχές της δεκαετίας του ’70, όταν ο πληθωρισμός, οι δημοσιονομικές εκτροπές και η υπερχρέωση των κυβερνήσεων έπληξαν την εμπιστοσύνη στα χαρτονομίσματα.
«Βρισκόμαστε πάλι σε μια εποχή όπου τα χρέη είναι υπερβολικά, τα νομίσματα αποδυναμώνονται και η πολιτική ασκεί πίεση στη νομισματική ανεξαρτησία. Τότε, όπως και τώρα, το ερώτημα είναι: πού τοποθετείς τα χρήματά σου;» σχολίασε χαρακτηριστικά.
Ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής θεωρεί ότι το πρόβλημα εντείνεται από τις πολιτικές παρεμβάσεις προς τη Fed — με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να ασκεί ανοικτή πίεση στον πρόεδρο της Fed Τζερόμ Πάουελ και να ζητεί την απομάκρυνση της Λίζας Κουκ από το Δ.Σ. της Τράπεζας.
Το νέο κύμα στην αγορά
Σύμφωνα με τη Saxo Capital Markets, η διάσπαση του ορίου των $4.000 δεν είναι απλώς «συναίσθημα φόβου», αλλά «ανακατανομή κεφαλαίων». Με τις αποδόσεις των ομολόγων να υποχωρούν και τις μετοχές της τεχνητής νοημοσύνης να εμφανίζουν σημάδια κόπωσης, τα κεφάλαια ρέουν προς τα “hard assets”.
Η στροφή αυτή επιβεβαιώνεται και από την έκρηξη των ETF χρυσού, που κατέγραψαν εισροές 17,3 δισ. δολαρίων μόνο τον Σεπτέμβριο, τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση των τελευταίων τριών ετών, σύμφωνα με το World Gold Council.
Οι κεντρικές τράπεζες
Η ζήτηση δεν προέρχεται μόνο από ιδιώτες επενδυτές. Οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν να αυξάνουν τις αγορές χρυσού, επιδιώκοντας να διαφοροποιήσουν τα αποθεματικά τους, ιδιαίτερα μετά το πάγωμα των ρωσικών συναλλαγματικών αποθεμάτων το 2022.
Αναλυτές αποκαλούν αυτή την τάση “debasement trade” – μια κίνηση προστασίας από τη ραγδαία υποτίμηση των νομισμάτων, την εκτόξευση του δημοσίου χρέους και την αμφισβήτηση της παγκόσμιας κυριαρχίας του δολαρίου.
Ο Jeffrey Gundlach της DoubleLine Capital φτάνει ακόμη πιο μακριά, συστήνοντας στους επενδυτές έκθεση έως και 25% του χαρτοφυλακίου τους σε χρυσό, θεωρώντας ότι «ο πληθωρισμός και το αδύναμο δολάριο θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν τη ζήτηση».
Πού είναι το ταβάν
Η Goldman Sachs αναβάθμισε πρόσφατα την πρόβλεψή της, τοποθετώντας τον χρυσό στα $4.900/ουγγιά έως τα τέλη του 2026, έναντι $4.300 προηγουμένως.
Σύμφωνα με τους στρατηγικούς αναλυτές Λίνα Τόμας και Νταν Στράιβεν, οι εισροές στα συνδεόμενα με χρυσό ETF και οι αγορές των κεντρικών τραπεζών έχουν δημιουργήσει μια νέα, σταθερή βάση τιμών.
«Ακόμη και μια μικρή μετατόπιση κεφαλαίων από μετοχές ή ομόλογα μπορεί να έχει δυσανάλογα μεγάλο αντίκτυπο σε μια αγορά όπως του χρυσού», σημειώνουν.
Το μοτίβο των κρίσεων: Από τη Lehman ως το shutdown
Η ιστορική πορεία δείχνει ότι κάθε μεγάλη κρίση — από το κραχ του 2008 έως την πανδημία και τώρα το αμερικανικό shutdown — συνοδεύεται από ένα ράλι του χρυσού. Το πολύτιμο μέταλλο ξεπέρασε τα $1.000 μετά τη Lehman, τα $2.000 κατά την πανδημία του Covid, τα $3.000 με τον εμπορικό πόλεμο Τραμπ και τώρα τα $4.000, εν μέσω αμφισβήτησης της ανεξαρτησίας της Fed.
Όπως σχολίασε ο Stephen Miller της GSFM, «ο χρυσός θα γίνει σταδιακά αναπόσπαστο μέρος της συνετής επενδυτικής συμπεριφοράς». Προβλέπει μάλιστα τιμές έως τα $4.500 μέσα στο 2026.
Ο χρυσός του 21ου αιώνα
Το ράλι του 2025 θυμίζει έντονα τη «χρυσή δεκαετία» του ’70, όταν η εγκατάλειψη του χρυσού κανόνα και ο πληθωρισμός δεκαπλασίασαν την τιμή του μετάλλου.
Σήμερα, σε μια εποχή γεωπολιτικής αβεβαιότητας, υπερχρέωσης και τεχνολογικής υπερβολής, ο χρυσός επιστρέφει όχι ως ρετρό σύμβολο, αλλά ως σημείο αναφοράς για την εμπιστοσύνη στο χρήμα.
Ίσως, τελικά, όπως είπε ο Dalio, «ο χρυσός να είναι το μόνο περιουσιακό στοιχείο που μπορείς να κρατήσεις χωρίς να εξαρτάσαι από κανέναν άλλον».
