Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρόκειται να ψηφίσει σήμερα, Παρασκευή, για την επανεπιβολή των κυρώσεων σε βάρος του Ιράν, δυνάμει διαδικασίας που κίνησαν η Γαλλία, η Βρετανία και η Γερμανία, τονίζοντας πως αναμένουν δεσμεύσεις από την Ισλαμική Δημοκρατία ως προς το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειάς της και ερίζοντας πως παραβιάζει πολλές από όσες είχε αναλάβει.
Δυτικές χώρες και το Ισραήλ κατηγορούν το Ιράν πως έχει σκοπό να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο. Η Τεχεράνη το αρνείται και διατρανώνει πως είναι δικαίωμά της να έχει πολιτικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Το σχέδιο Ψηφίσματος αφορά τον μηχανισμό «snapback» των κυρώσεων κατά του Ιράν, στο πλαίσιο του Κοινού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Δράσης (JCPOA) του 2015 και του Ψηφίσματος 2231.
Το κείμενο του Ψηφίσματος, που κατατέθηκε από τη Νότια Κορέα που ασκεί καθήκοντα προεδρίας, προβλέπει τη συνέχιση της άρσης κυρώσεων εφόσον δεν εγκριθεί. Πρόκειται για τις κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας που είχαν τερματιστεί το 2015, οι οποίες εάν το Ψήφισμα δεν ψηφιστεί θα επανέλθουν αυτομάτως στις 28 Σεπτεμβρίου 2025 εκτός εάν στο μεσοδιάστημα υπάρξει νέα συμφωνία.
Η JCPOA του 2015 επέβαλε περιορισμούς στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα με αντάλλαγμα άρση κυρώσεων, προβλέποντας τον μηχανισμό snapback σε περίπτωση «σοβαρής μη συμμόρφωσης».
Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ το 2018, το Ιράν αναίρεσε σταδιακά τη συμμόρφωσή του, εμπλουτίζοντας ουράνιο έως και 60%. Οι προσπάθειες αναβίωσης της συμφωνίας κατέρρευσαν το 2022, ενώ οι Ευρωπαίοι (Ε3: Γαλλία, Γερμανία, Ην. Βασίλειο) διατήρησαν εθνικές κυρώσεις.
Μετά τα χτυπήματα ΗΠΑ-Ισραήλ σε ιρανικές εγκαταστάσεις το Ιράν περιόρισε τη συνεργασία του με τον IAEA.
Στις 28 Αυγούστου 2025, οι Ε3 ειδοποίησαν το Συμβούλιο ότι το Ιράν βρίσκεται σε «σοβαρή μη συμμόρφωση», επικαλούμενοι αποθέματα ουρανίου 8.400 κιλών, μέρος των οποίων εμπλουτισμένο ουράνιο έως 60% μη ανακοινωμένο, λειτουργία χιλιάδων προηγμένων φυγοκεντρητών και έλλειψη ελέγχου από τον IAEA.
Προσέφεραν παράταση του Ψηφίσματος 2231 υπό όρους, τους οποίους η Τεχεράνη απέρριψε. Οι Ε3 τόνισαν ότι παραμένουν ανοιχτοί σε διαπραγμάτευση, αλλά δεν υπήρξε πρόοδος στις συζητήσεις με τον ΥΠΕΞ του Ιράν Αραγκτσί.
Η Τεχεράνη απορρίπτει το δικαίωμα των Ε3 να ενεργοποιήσουν το snapback, κατηγορώντας τους για παραβίαση υποχρεώσεων και προειδοποιώντας με αποχώρηση από τη Συνθήκη Μη Διάδοσης (NPT).
Κίνα και Ρωσία υποστηρίζουν την ιρανική θέση και αμφισβητούν τη νομιμότητα της διαδικασίας.
Η Ν. Κορέα κατέθεσε στις 8 Σεπτεμβρίου το σχέδιο Ψηφίσματος που προβλέπει συνέχιση της άρσης κυρώσεων. Ωστόσο, εκτιμάται ότι θα στηριχθεί μόνο από Κίνα, Ρωσία και Πακιστάν, ενώ τουλάχιστον οκτώ μέλη (ΗΠΑ, ΗΒ, Γαλλία, Ελλάδα, Σλοβενία, Δανία, Παναμάς, Ν. Κορέα) δεν θα το υποστηρίξουν. Αν το κείμενο εξασφαλίσει 9 ψήφους, οι ΗΠΑ αναμένεται να ασκήσουν βέτο.
Παράλληλα, Ρωσία και Κίνα έχουν καταθέσει εναλλακτικό σχέδιο Ψηφίσματος για εξάμηνη παράταση της JCPOA, χωρίς όμως να το θέσουν ακόμη σε ψηφοφορία.
Αναλυτές εκτιμούν ότι ακόμη και αν οι κυρώσεις επανέλθουν, η εφαρμογή τους θα είναι περίπλοκη λόγω πιθανής κωλυσιεργίας Κίνας και Ρωσίας στη λειτουργία της Επιτροπής Κυρώσεων 1737.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
