Η νόσος του Chagas, μια δυνητικά θανατηφόρα πάθηση που προκαλείται από το παράσιτο Trypanosoma cruzi και μεταδίδεται μέσω των λεγόμενων «κοριών του φιλιού» (τριατομίνες), έχει πλέον σταθερή παρουσία σε αρκετές περιοχές των ΗΠΑ, σε βαθμό που να θεωρείται από μερίδα επιστημόνων ενδημική.
Χωρίς την επίσημη αναγνώριση της ενδημικότητάς της, περισσότεροι άνθρωποι κινδυνεύουν να νοσήσουν χωρίς έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, προειδοποιούν ερευνητές σε νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Emerging Infectious Diseases του Αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
«Όλοι εμείς που μελετούμε την Chagas (αμερικανική τρυπανοσωμίαση) περιμέναμε χρόνια να αναγνωριστεί ότι η ασθένεια υπάρχει μέσα στις κοινότητές μας», δήλωσε στο CNN ο Δρ. Nόρμαν Μπίτι, λοιμωξιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, που ασχολείται με το θέμα πάνω από δέκα χρόνια.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτηρίζει την Chagas «παραμελημένη τροπική νόσο», ενώ ο Παναμερικανικός Οργανισμός Υγείας την καταγράφει ως ενδημική σε 21 χώρες της ηπείρου. Στη Λατινική Αμερική αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες καρδιοπαθειών και προκαλεί περισσότερη αναπηρία ακόμη και από την ελονοσία ή τον ιό Zika.
Πώς μεταδίδεται η νόσος
Οι «κοριοί του φιλιού» τρέφονται με αίμα κυρίως τη νύχτα, ενώ το παράσιτο μεταφέρεται μέσω των περιττωμάτων τους, τα οποία συχνά εισέρχονται από αμυχές στο δέρμα ή από τους βλεννογόνους (μάτια, στόμα, μύτη).
Η μετάδοση μπορεί επίσης να γίνει μέσω τροφής, μεταγγίσεων, μεταμοσχεύσεων οργάνων ή από μητέρα σε παιδί κατά την κύηση.
Τα πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, εξάντληση, μυαλγίες, εξανθήματα και εμετούς, που μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες ή και μήνες. Σε 20%–30% των περιπτώσεων εμφανίζονται σοβαρότερα προβλήματα, όπως καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικά επεισόδια ή χρόνιες διαταραχές του πεπτικού και του νευρικού συστήματος.
Διάγνωση και θεραπεία
Αν διαγνωστεί έγκαιρα, η νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα φάρμακα βενζινιδαζόλη ή νιφουρτιμόξη, που καταστρέφουν το παράσιτο. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητά τους μειώνεται όσο αργεί η διάγνωση.
Πολλοί ασθενείς δεν γνωρίζουν καν ότι έχουν μολυνθεί – συχνά το ανακαλύπτουν μόνο κατά τη δωρεά αίματος, καθώς οι ΗΠΑ ελέγχουν τα αποθέματα αίματος για Chagas από το 2007.
Σύμφωνα με το CDC, περίπου 280.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ πάσχουν από Chagas. «Κοριοί του φιλιού» έχουν εντοπιστεί σε 32 πολιτείες, κυρίως στον Νότο, αλλά η κλιματική αλλαγή ευνοεί τη γεωγραφική τους επέκταση.
Μολυσμένα θηλαστικά έχουν βρεθεί σε τουλάχιστον 17 πολιτείες – από ρακούν και αρμαντίλλο μέχρι κογιότ και γάτες – ενώ καταγεγραμμένα ανθρώπινα περιστατικά υπάρχουν ήδη σε οκτώ πολιτείες, όπως το Τέξας, η Καλιφόρνια και το Μισισιπή. Επειδή όμως στις περισσότερες δεν υπάρχει υποχρέωση δήλωσης, ο πραγματικός αριθμός κρουσμάτων παραμένει άγνωστος.
«Σημείο καμπής» για τη δημόσια υγεία
Ο Δρ. Μάριο Γκριβάλγια, διευθυντής του Ινστιτούτου Τροπικών και Λοιμωδών Νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, εξηγεί στο CNN ότι η αναγνώριση της Chagas ως ενδημικής στις ΗΠΑ θα αποτελέσει «game-changer» για τη δημόσια υγεία, ανοίγοντας τον δρόμο για καλύτερη επιτήρηση, χρηματοδότηση και εκστρατείες ενημέρωσης.
«Όταν το θεωρείς πρόβλημα άλλων, δεν έχει σημασία. Όταν όμως αναγνωρίσεις ότι αφορά τους δικούς σου ανθρώπους, τότε αλλάζουν όλα», είπε χαρακτηριστικά.
Οι γιατροί ζητούν προγράμματα επιτήρησης και πρόληψης παρόμοια με εκείνα που υπάρχουν για τα κουνούπια, καθώς μέχρι σήμερα οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν κάποιο οργανωμένο σχέδιο για τους «κοριούς του φιλιού». Στο μεταξύ, οι ειδικοί συνιστούν τη χρήση σίτας, τον καλύτερο μονωτισμό των κατοικιών και ψεκασμούς.
Όπως λέει ο Μπίτι, που εργάζεται στη Φλόριντα, όπου το 30% των εντόμων βρέθηκε θετικό στο παράσιτο: «Ο κόσμος είναι φοβισμένος – και έχει δίκιο».
