Σχέδια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω χειραγώγησης του περιβάλλοντος στην Αρκτική και την Ανταρκτική είναι επικίνδυνα, απίθανο να λειτουργήσουν και μπορεί να αποσπάσουν την προσοχή από την ανάγκη εξάλειψης των ορυκτών καυσίμων, προειδοποίησαν δεκάδες επιστήμονες που ειδικεύονται στη μελέτη των πόλων της Γης.
Αυτές οι τεχνικές γεωμηχανικής στους πόλους στοχεύουν να ψύξουν τον πλανήτη με ανορθόδοξους τρόπους, όπως με την τεχνητή πάχυνση του θαλάσσιου πάγου ή την απελευθέρωση μικροσκοπικών, ανακλαστικών σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Έχουν προσελκύσει την προσοχή ως πιθανά μελλοντικά εργαλεία κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη παράλληλα με τη μείωση των εκπομπών άνθρακα.
Όμως περισσότεροι από 40 ερευνητές λένε ότι μπορεί να προκαλέσουν «σοβαρή περιβαλλοντική ζημιά» και κάλεσαν τις χώρες να επικεντρωθούν απλά στην επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών που είναι ο μόνος αποδεδειγμένος τρόπος περιορισμού της υπερθέρμανσης. Η γεωμηχανική είναι ένας σχετικά νέος τομέας ο οποίος προτείνει διαφόρων ειδών επεμβάσεις στην φύση για να μεταβάλλονται οι συνθήκες που επικρατούν είτε σε τοπικό είτε σε ευρύτερο πλανητικό επίπεδο.
Αρχικά υπήρξε θετική ανταπόκριση από διάφορες πλευρές στις προτάσεις της γεωμηχανικής ειδικά για στην προσπάθεια περιορισμού ή ακόμη και αντιστροφής της κλιματικής αλλαγής. Όμως τα τελευταία χρόνια η επιστημονική κοινότητα έχει υποδείξει πολλές αρνητικές πλευρές και παρενέργειες που μπορεί να έχουν οι μέθοδοι γεωμηχανικής. Πολλοί ειδικοί αναφέρουν ότι παρενέργειες αυτών των μεθόδων θα έχουν συνέπειες παρόμοιες ή και μεγαλύτερες από εκείνες που θεωρητικά θα αντιμετωπίζουν.
Ορισμένοι τύποι θεωρούνται πάντως ευρέως αποδεκτοί όπως η απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα μέσω δενδροφύτευσης ή με μηχανές και αναγνωρίζονται ως μέρος των προσπαθειών για μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών. Αλλά πιο ριζοσπαστικές ιδέες, όπως η ανάκλαση του ηλιακού φωτός, «αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα της κλιματικής αλλαγής και όχι τις αιτίες», όπως δήλωσε ο καθηγητής Μάρτιν Ζίγκερτ γεωεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, επικεφαλής της αξιολόγησης.
Οι υποστηρικτές θεωρούν ότι αξίζει να εξερευνηθούν τεχνικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας η οποία ήδη προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις σε ανθρώπους και οικοσυστήματα παγκοσμίως. Όσοι στέκονται αρνητικά όμως θεωρούν ότι οι κίνδυνοι είναι υπερβολικά μεγάλοι ειδικά για τις εύθραυστες πολικές περιοχές, για τις οποίες γνωρίζουμε ελάχιστα.
Τα κριτήρια
Οι επιστήμονες που πραγματοποίησαν τη νέα αξιολόγηση, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Frontiers in Science» εξέτασαν πέντε από τις πιο συζητημένες ιδέες πολικής γεωμηχανικής. Καμία δεν πληροί τα βασικά κριτήρια εφικτότητας και περιβαλλοντικού κινδύνου, σύμφωνα με τα συμπεράσματά τους.
Μια πρόταση είναι η απελευθέρωση μικροσκοπικών ανακλαστικών σωματιδίων (αερολυμάτων) ψηλά στην ατμόσφαιρα για την ψύξη του πλανήτη. Αυτό έχει γίνει στόχος θεωριών συνωμοσίας αλλά οι πραγματικές ανησυχίες των επιστημόνων αφορούν πιθανές διαταραχές των παγκόσμιων καιρικών προτύπων. Το ποιος θα αποφάσιζε να εφαρμόσει μια τέτοια τεχνική ιδιαίτερα στην Αρκτική και την Ανταρκτική και το ποιος έχει δικαίωμα να προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια εκεί είναι ένα ακόμη περίπλοκο ζήτημα.
Άλλη ιδέα είναι η άντληση θαλασσινού νερού πάνω από τον πάγο της Αρκτικής τον χειμώνα για να παχύνει αλλά για να καλυφθεί μόλις το 10% της Αρκτικής θα χρειάζονταν περίπου 10 εκατομμύρια αντλίες κάτι εξαιρετικά ανέφικτο. Ένα ακόμη σχέδιο αφορά στην τοποθέτηση τεράστιου «φράγματος» στον Thwaites έναν από τους πιο ευάλωτους παγετώνες της Ανταρκτικής για να εμποδιστεί το λιώσιμο από τα θερμά νερά αλλά η μελέτη λέει ότι θα ήταν υπερβολικά δαπανηρό και αναποτελεσματικό.
Η πιο βασική ανησυχία είναι ότι τέτοιου είδους έργα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει εναλλακτική λύση στη μείωση των εκπομπών. «Αν προωθηθούν, θα αποτελούν απόσπαση προσοχής, γιατί σε κάποιους θα φαίνονται σαν λύση στην κλιματική κρίση χωρίς να απαιτείται απανθρακοποίηση. Φυσικά αυτό δεν ισχύει», τόνισε ο καθηγητής Ζίγκερτ.
Ακόμα και οι υποστηρικτές της γεωμηχανικής συμφωνούν ότι μπορεί να είναι μόνο συμπλήρωμα στις προσπάθειες για μηδενικές εκπομπές, όχι υποκατάστατο. «Η μείωση των εκπομπών είναι η πρώτη προτεραιότητα… χωρίς αυτήν σχεδόν όλα είναι μάταια», είπε ο Δρ Σον Φιτζτζέραλντ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.
Η βρετανική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει χρηματοδότηση σχεδόν 60 εκατομμυρίων λιρών για τέτοιες έρευνες, αλλά δηλώνει ότι δεν έχει σχέδια εφαρμογής τους.
Οι συγγραφείς της νέας αξιολόγησης πιστεύουν ότι οι προσπάθειες είναι καλύτερο να επικεντρωθούν στην απανθρακοποίηση και την έρευνα για τις πολικές περιοχές. Όπως είπε ο καθηγητής Ζίγκερτ: «Δεν χρειάζεται πολλή έρευνα για να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι αυτά τα σχέδια δεν είναι πραγματικά βιώσιμα».
Ο εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης δήλωσε: «Προτεραιότητά μας είναι να μειώσουμε τα αέρια του θερμοκηπίου από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και να προσαρμοστούμε στις αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».
Naftemporiki.gr
