Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου *
Για όσους μελετούν το πόλεμο στην Ουκρανία και έχουν κατανοήσει τη πολυπλοκότητα του δεν συνιστά έκπληξη ότι μετά από την ξέφρενη διπλωματική κινητικότητα του δεκαπενταύγουστου με τη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν παρουσιάζεται παντελής απραξία στο διπλωματικό πεδίο με τις μάχες να συνεχίζονται.
Ο Τραμπ μπορεί να βγήκε από τη Σύνοδο Κορυφής πιστεύοντας ότι είχε συμφωνήσει να τροχοδρομηθεί μία διαπραγματευτική διαδικασία για τον τερματισμό του πολέμου, αλλά ο Πούτιν, αφού είχε ήδη πετύχει να εξουδετερώσει την ιδέα μία εκεχειρίας πριν από οποιαδήποτε συμφωνία, βγήκε βέβαιος ότι θα μπορούσε να τον συνεχίσει επιβάλλοντας τους δικούς του όρους!
Ο αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος πιστεύει ότι αξίζει ένα Νόμπελ Ειρήνης, εξέφρασε την απογοήτευσή του και αναγνώρισε ότι η επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία δεν αποδείχθηκε τόσο απλή όσο περίμενε! Κάλιο αργά, παρά ποτέ.
Από την άλλη, ο Πούτιν, ως ικανός πράκτορας με έμφυτη πανουργία και ικανότητα να χειραγωγεί και να αποπροσανατολίζει, πιθανότατα μπέρδεψε την «Ομάδα Τραμπ»! Δεν βιάζεται τώρα να τερματίσει τον πόλεμο, για τον οποίο πιστεύει ότι τον έχει ήδη κερδίσει και απλά η συνέχισή του θα τον οδηγήσει σε ακόμα θετικότερη έκβαση, μιας και η πολεμική οικονομία της Ρωσίας, παρά τα όποια προβλήματα, αντέχει να τον υποστηρίξει για τα επόμενα δύο χρόνια! Οι ρωσικές δυνάμεις διατηρούν στρατηγική πρωτοβουλία, τα εδαφικά κέρδη αργά βέβαια, αλλά σταθερά, παρά το μεγάλο κόστος, αυξάνονται, ενώ η Ουκρανία ξεμένει από στρατιώτες και γενικά εξαντλείται.
Ένας πόλεμος τελειώνει είτε με την επίτευξη της απόλυτης νίκης και της επιβολής της θέλησης του νικητή στον ηττημένο, είτε όταν και οι δύο πλευρές διαπιστώνουν ότι η συνέχισή του έχει μεγαλύτερο κόστος από οποιεσδήποτε παραχωρήσεις, οπότε αναζητείται συμβιβαστική λύση μέσω διαπραγματεύσεων.
Στο Κίεβο εδώ και πολλούς μήνες έχουν συνειδητοποιήσει ότι όχι μόνο δεν μπορούν να νικήσουν τη Ρωσία και να ανακτήσουν τα καταληφθέντα από τις ρωσικές δυνάμεις εδάφη, αλλά καθημερινά η καταστροφή μεγαλώνει.
Ο Ζελένσκι «πίσω από τις πόρτες» αντιμετωπίζει ένα τεράστιο στρατηγικό δίλημμα: Είτε να αποδεχτεί μία επώδυνη και εξαιρετικά άδικη διπλωματική διευθέτηση τώρα, είτε να συνεχίσει τον πόλεμο και να υποστεί ολοσχερή στρατιωτική ήττα και επιβολή ακόμα πιο επώδυνων και άδικων όρων από αυτούς της διπλωματικής διευθέτησης.
Ίσως το Κίεβο θα μπορούσε να αποδεχτεί τη de jure αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία και τον de facto «έλεγχο» (όπως στρογγυλεμένα ονομάζουν την κατοχή) του καταληφθέντος μεγαλύτερου μέρους του Ντονμπάς.
Είναι όμως πολιτικά και στρατιωτικά αδύνατον να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία, όπως απαιτεί ο Πούτιν, για μία συμφωνία τερματισμού του πολέμου.
Η δε παράδοση της γραμμής των ισχυρά οχυρωμένων «πόλεων-φρουρίων» Κραματόρσκ, Σλαβιάνσκ και Κοστιαντίνοβκα θα διευκόλυνε μία βαθιά ρωσική προχώρηση μέχρι τον Δνείπερο.
Ο Πούτιν αποβλέπει σε μία ατελείωτη διαπραγμάτευση, εξαναγκάζοντας τον Ζελένσκι να απορρίπτει τις προτάσεις του όπως αυτή «να πάει να τον συναντήσει στη Μόσχα», επιμένοντας ότι ο σκοπός της όποιας συμφωνίας θα είναι η «εξάλειψη των κυρίων αιτιών της σύγκρουσης»! Έτσι οι μάχες και ο πόλεμος φθοράς …καλά κρατούν!
Με τον δρόμο για την ειρήνη να είναι θολός, ο πόλεμος θα συνεχίζεται και θα διεξάγεται με τους όρους που επιβάλει το Κρεμλίνο. Κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει για πόσο χρόνο ακόμα. Όμως υπάρχουν αναμφίλεκτα δύο δεδομένα.
Πρώτον, η Μόσχα ήδη κατέχει περίπου το 21% της ουκρανικής επικράτειας, συνδέοντας χερσαία την Κριμαία μέσω Μαριούπολης και Ντόνμπας με τη Ρωσία με αυξητική δυναμική.
Δεύτερον, η Ουκρανία αδυνατεί στρατιωτικά να ανακτήσει έστω και μέρος αυτής, ενώ ταυτόχρονα καταστρέφεται και εξαντλείται όλο και περισσότερο. Μια ζοφερή πραγματικότητα που δεν θέλουν να παραδεχτούν πολλοί στην Ευρώπη!
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η πρόσφατη διπλωματική δραστηριότητα ουδόλως ήταν μάταιη! Ξεκίνησε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης και αναζητείται ο δρόμος για τους δύσκολους συμβιβασμούς που θα πρέπει να γίνουν για την επίλυση της σύγκρουσης. Βασική αρχή αυτής της διαδικασίας θα πρέπει να είναι «να χάσει η Ουκρανία όσο το δυνατόν λιγότερα και η Ρωσία να μην κερδίσει τα πάντα».
Η εκτίμησή μας είναι ότι τελικά μόνον ο Πρόεδρος Τραμπ θα μπορούσε να πετύχει κάτι τέτοιο, μιας και η ευρωπαϊκή «ισχύς» δυστυχώς αντικατοπτρίστηκε στις φωτογραφίες που όλοι είδαμε κατά την επίσκεψη των ευρωπαίων ηγετών στον Λευκό Οίκο!
* Ο αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι γεωστρατηγικός αναλυτής και ειδικός εμπειρογνώμων στο Think Tank «International Security and Strategy Group» στην Αλαμπάμα-ΗΠΑ.
