Σε περίοδο οριστικής διαμόρφωσης εισέρχεται από την κυβέρνηση η μεταρρύθμιση της μεταφοράς των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) στο Ελληνικό Κτηματολόγιο και ενώ οι δήμοι μέσω της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) λαμβάνουν θέση μάχης, προετοιμάζοντας την αντίδρασή τους.
Τη θεσμική αυτή αλλαγή, όπως είναι γνωστό, ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης το Σάββατο κατά την ομιλία του στη Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης, μιλώντας για πολεοδομίες οι οποίες πολλές φορές γίνονται εστίες εξυπηρετήσεων ή ακόμα και διαφθοράς.
Η συζήτηση για την αφαίρεση της αρμοδιότητας των ΥΔΟΜ από τους δήμους έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα. Κλιμακώθηκε έπειτα από τη σθεναρή αντίδραση ορισμένων δήμων στα περιβαλλοντικά κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ).
Αρχικά είχε προκριθεί η μεταφορά των πολεοδομιών (όπως ήταν η παλιά τους ονομασία και είναι ευρύτερα γνωστές) κεντρικά στο υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) ή στις Περιφέρειες.
Υπενθυμίζεται ότι οι πολεοδομίες πέρασαν στους δήμους με τον «Καλλικράτη» (Ν. 3852/2010), ο οποίος εφαρμόστηκε από 1η Ιανουαρίου 2011. Μέχρι τότε οι πολεοδομικές υπηρεσίες υπάγονταν στις Νομαρχίες (Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις).
Κατά τη διάρκεια των ετών που έχουν μεσολαβήσει λίγες ΥΔΟΜ κατάφεραν να ανταποκριθούν στο ρόλο τους κυρίως λόγω της έλλειψης προσωπικού, ενώ αρκετοί δήμοι δεν απέκτησαν ποτέ και εξυπηρετούνται από άλλους δήμους. Στο μεταξύ η έκδοση των οικοδομικών αδειών έγινε ηλεκτρονική και πέρασε στην ευθύνη των μηχανικών χωρίς να προχωρήσει ποτέ η οργάνωση των προβλεπόμενων από το θεσμικό πλαίσιο δειγματοληπτικών ελέγχων.
Βάσει στοιχείων που δημοσιοποίησε χθες αργά το βράδυ η κυβέρνηση προς ενίσχυση της επιχειρηματολογίας της για την εν λόγω μεταρρύθμιση, έπειτα από 15 χρόνια μόνο οι 185 από τους συνολικά 332 Δήμους (56%) διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ το 44% αυτών δεν διαθέτουν. Ο μέσος χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας κυμαίνεται στους 6-8 μήνες, ενώ έχουν υπάρξει ακόμα και περιπτώσεις μέγιστου χρόνου έκδοσης που υπερβαίνουν τα 5 έτη. Παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις στην ταχύτητα εξυπηρέτησης από περιοχή σε περιοχή και ο πολυκερματισμός σε μικρές ΥΔΟΜ με ελλιπή στελέχωση και με τη διασπορά της γνώσης έχει οδηγήσει σε διαφορετικές ερμηνείες και εφαρμογές της νομοθεσίας, με αποτέλεσμα οι πολίτες όμορων Δήμων να βιώνουν διαφορετικά την εφαρμογή της νομοθεσίας.
Ποιος είναι ο σχεδιασμός της κυβέρνησης
Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης (που βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο) περιλαμβάνει παρεμβάσεις στη δομή και την οργάνωση του Ελληνικού Κτηματολογίου, ώστε να καταστεί δυνατό να αναλάβει την έκδοση των οικοδομικών αδειών και τον έλεγχο της αυθαίρετης δόμησης, μέσω της δημιουργίας νέας αυτοτελούς οργανικής μονάδας – διεύθυνσης.
Το υπό διαμόρφωση δίκτυο των 92 Κτηματολογικών Γραφείων και υποκαταστημάτων, σύμφωνα επίσης με την κυβέρνηση, ταυτίζεται στο 97% της επικράτειας με το δίκτυο των ΥΔΟΜ και προσφέρει πολύτιμη έτοιμη βάση για λειτουργική μετάβαση με περιορισμένο κόστος.
Το πιθανότερο είναι το Ελληνικό Κτηματολόγιο να επιστρέψει στην αρμοδιότητα του ΥΠΕΝ (είχε περάσει στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης).
Στους δήμους παραμένει η αρμοδιότητα των σχεδίων πόλης, τα ρυμοτομικά σχέδια και οι πράξεις εφαρμογής.
Οι υπάλληλοι των ΥΔΟΜ θα ερωτηθούν για το αν επιθυμούν να μετακινηθούν στο Κτηματολόγιο ή να παραμένουν στις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων.
Η μετάβαση, όπως επισημαίνεται από τους αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες, θα γίνει σταδιακά χωρίς να αλλάξει ή να επηρεαστεί η λειτουργία του Κτηματολογίου.
Αφού καταγραφεί το προσωπικό που θα παραμείνει στις Υπηρεσίες Δόμησης και αποφασιστεί ο αναγκαίος αριθμός στελεχών για τη λειτουργία των ΥΔΟΜ εντός του Κτηματολογίου θα προχωρήσουν προσλήψεις μηχανικών με διαδικασίες ανάλογες αυτών που έχουν θεσπιστεί για το Ελληνικό Κτηματολόγιο ώστε να μην καθυστερήσουν.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) Γιώργο Στασινό τα στελέχη που θα πλαισιώσουν τις νέες ΥΔΟΜ «είναι αναγκαίο να αμείβονται ικανοποιητικά δηλαδή πέραν του μισθού και με πριμ παραγωγικότας» ώστε να έχουν το κίνητρο της εξυπηρέτησης του πολίτη – επενδυτή, χωρίς χρονοτριβή.
Ο κ. Στασινός τάσσεται υπέρ της εν λόγω μεταρρύθμισης επισημαίνοντας ωστόσο στη «Ν» ότι «χρειάζεται να συνδυαστεί με την αναμόρφωση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) και του καθολικού ελέγχου των οικοδομικών αδειών. Ο σύγχρονος ΝΟΚ οφείλει να είναι το περισσότερο 10 σελίδες και όλες οι οικοδομικές άδειες να ελέγχονται ως προς τον όγκο, το ύψος, τις πλαϊνές αποστάσεις και τη φύτευση».
Οι δήμοι σχεδιάζουν προσφυγή στο ΣτΕ
Κατηγορηματικά αντίθετη στην εν λόγω μεταρρύθμιση είναι η ΚΕΔΕ με τον Α’ αντιπρόεδρο της Ένωσης και δήμαρχο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Γρηγόρη Κωνσταντέλλο, να υπογραμμίζει στη «Ν» ότι η «κίνηση αυτή προσβάλλει την Τοπική Αυτοδιοίκηση και αποτελεί οπισθοδρόμηση». Ο ίδιος πιστεύει ότι η κυβέρνηση προχωρά στην αφαίρεση της αρμοδιότητας των ΥΔΟΜ από τους δήμους, λόγω της ισχυρής αντίδρασής τους στο ΝΟΚ που είχε ως αποτέλεσμα την ακύρωση των διατάξεων που οδηγούσαν σε αύξηση στο ύψος των κτιρίων. «Δεν θέλουν να τους ξανασυμβεί» ανάφερε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε πως η ΚΕΔΕ θα προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).
