Η συζήτηση γύρω από τις προοπτικές ειρήνης στην Ουκρανία και τις πιθανές εγγυήσεις ασφάλειας παραμένει ασαφής, γεμάτη αντιφάσεις και πολιτικές σκοπιμότητες τόσο από την αμερικανική όσο και από την ευρωπαϊκή πλευρά.
Από τη μία πλευρά, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ζητεί «στιβαρές» εγγυήσεις ασφαλείας, τονίζοντας ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί συμφωνία με τη Μόσχα χωρίς αυτές. Από την άλλη, οι σύμμαχοί του δείχνουν πρόθυμοι να τον στηρίξουν, ωστόσο δυσκολεύονται να βρουν μια ρεαλιστική λύση που δεν θα προκαλέσει κλιμάκωση με τη Ρωσία.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, μετά τη συνάντησή του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα, επιχείρησε να εμφανιστεί ως ο «διαμεσολαβητής» που μπορεί να φέρει ειρήνη. Υποσχέθηκε μάλιστα στον Ζελένσκι «προστασία τύπου Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ», χωρίς ωστόσο να παράσχει λεπτομέρειες. Στην πράξη, οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκαθάρισαν ότι δεν πρόκειται να στείλουν στρατό στην Ουκρανία. Το βάρος, όπως είπε και ο Τραμπ, πρέπει να το σηκώσουν κυρίως οι Ευρωπαίοι.
Τα αδιέξοδα των Ευρωπαίων
Εκεί ξεκινά και το πρόβλημα, όπως περιγράφεται σε δημοσίευμα του Politico. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δηλώνουν έτοιμοι να εξετάσουν αποστολή δυνάμεων «εγγύησης», αλλά οι χώρες τους αντιμετωπίζουν πολιτικές και οικονομικές πιέσεις που καθιστούν μια τέτοια επιλογή δύσκολη. Η Γερμανία, με περιορισμένο στρατό και κοινοβουλευτικούς φραγμούς, παραμένει διστακτική. Η Ιταλία προτιμά συμφωνία αμοιβαίας άμυνας αντί για στρατιωτική εμπλοκή. Η Πολωνία, παρότι διαθέτει τον μεγαλύτερο στρατό της ΕΕ, απορρίπτει το ενδεχόμενο αποστολής στρατευμάτων, επικαλούμενη τη δική της ευάλωτη θέση στα σύνορα με Ρωσία και Λευκορωσία.
Η Τουρκία, όπως αναφέρει το Politico, θα μπορούσε να παίξει ρόλο λόγω μεγέθους και εμπειρίας, αλλά οι εντάσεις με Ελλάδα και Κύπρο καθιστούν τη συζήτηση περί χρηματοδότησής της από την ΕΕ ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη. Όπως παραδέχονται και αρκετοί διπλωμάτες που επικαλείται το ίδιο μέσο, ακόμη κι ένα μικρό στρατιωτικό σώμα στην Ουκρανία θα γεννούσε περισσότερα ερωτήματα απ’ όσα θα έλυνε: ποιος θα πλήρωνε, τι εντολή θα είχε και –κυρίως– τι θα γινόταν αν δεχόταν επίθεση;
Η αποστολή «εκθέστε τον Πούτιν»
Κι όμως, η συζήτηση συνεχίζεται, γιατί κανείς δεν θέλει να δώσει την εντύπωση ότι αφήνει την Ουκρανία απροστάτευτη. Εδώ μπαίνει το δεύτερο κομμάτι της εξίσωσης: οι ειρηνευτικές προσπάθειες του Τραμπ. Στην Ευρώπη ελάχιστοι πιστεύουν ότι ο Πούτιν θέλει πραγματικά ειρήνη. Αντίθετα, θεωρούν ότι ζητά διαρκώς περισσότερα, κυρίως εδαφικά κέρδη, και απορρίπτει κάθε ιδέα διεθνούς στρατιωτικής παρουσίας που θα εγγυάται την ασφάλεια της Ουκρανίας.
Παρ’ όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι δηλώνουν διατεθειμένοι να «παίξουν το παιχνίδι» του Τραμπ. Η λογική είναι απλή, σύμφωνα με όσα περιγράφονται στο Politico: αν αποδειχθεί ότι η Μόσχα δεν διαπραγματεύεται καλή τη πίστει, τότε θα είναι πιο εύκολο να πιεστεί ο Αμερικανός πρόεδρος να υιοθετήσει σκληρότερη γραμμή, κυρίως μέσω οικονομικών κυρώσεων. Μάλιστα, αρκετοί Ευρωπαίοι θεωρούν ότι η Ρωσία μπήκε στο τραπέζι με τον Τραμπ μόνο επειδή οι ΗΠΑ αύξησαν την πίεση, όπως με τα δασμολογικά μέτρα απέναντι στην Ινδία για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου. Το επόμενο βήμα που συζητείται παρασκηνιακά είναι η στοχευμένη πίεση στο εμπόριο Μόσχας – Πεκίνου.
Αυτή η στρατηγική, δηλαδή να «κερδίσουν» χρόνο μέχρι να φανεί καθαρά η στάση του Πούτιν, μοιάζει να ικανοποιεί τους περισσότερους. Αν –έστω και απίθανο– υπάρξει πραγματική συμφωνία, τόσο το καλύτερο. Αν όχι, τότε η Δύση θα έχει μεγαλύτερη νομιμοποίηση να επιβάλει νέα μέτρα στη Ρωσία και να ενισχύσει ταυτόχρονα τις στρατιωτικές εγγυήσεις προς το Κίεβο.
Το ερώτημα, βέβαια, παραμένει: μέχρι πότε μπορεί η Ουκρανία να περιμένει; Ο Ζελένσκι ζητά απαντήσεις εδώ και τρία χρόνια, βλέποντας κάθε σχέδιο για ένταξη στο ΝΑΤΟ να ναυαγεί. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η Δύση βρίσκεται σε αδιέξοδο. Θέλει να δείξει αποφασιστικότητα, αλλά φοβάται την κλιμάκωση. Θέλει να στηρίξει την Ουκρανία, αλλά διστάζει να δεσμεύσει στρατεύματα. Και το χειρότερο; Ξέρει ότι ο χρόνος δουλεύει υπέρ του Πούτιν. Το παιχνίδι της αναμονής ίσως αποδειχθεί το μεγαλύτερο ρίσκο.
European leaders don’t believe Vladimir Putin is sincere about a peace deal.
So the plan is to play along with Donald Trump’s peace efforts until he realizes that the Russian president is not serious about ending the war.
https://t.co/284c42YQE7 pic.twitter.com/PvQcx7Bvj7
— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) August 20, 2025
