Skip to main content

Ποιος κλέβει το Αιγαίο; Τα θαλάσσια πάρκα και ο Τούρκος σκηνοθέτης

Η πολιτική καπηλεία της θάλασσας των ποιητών

«Αιγαίο, βασίλεμα και ποίημα εσύ, σ’ εσένα τα πάντα αρχίζουν και τελειώνουν ελληνικά».

Αυτά έγραφε ο Ελύτης, αλλά σήμερα η φωνή του πελάγους πνίγεται στη διπλωματική φασαρία.

Τα πελάγη, από ποιητικό σύμβολο, γίνονται σκηνικό διεκδικήσεων και δεν θωρούνται ως θαλασσινή απεραντοσύνη, αλλά ως χώροι γεωπολιτικών παραστάσεων.

Το Αιγαίο και το Ιόνιο, τα απέραντα γαλάζια που σμιλεύουν την ψυχή, από γεωγραφικά σύνορα και πηγές ζωής, από πεδία όπου η ιστορία, η πολιτική και η ποίηση συρρέουν ανά τους αιώνες, μετατρέπονται πάλι σε υδάτινο καμβά για  διεκδικήσεις, πιέσεις και πολιτικές σκοπιμότητες.

Η Τουρκία, αναφερόμενη στα ελληνικά θαλάσσια πάρκα, ξεσπά από αγανάκτηση απέναντι στις «μονομερείς ενέργειες» και η τοποθέτηση υπερβαίνει τα όρια της διαμαρτυρίας.

Γίνεται πράξη δεινού σκηνοθέτη με στόχο τριπλό: να κρατά ανοιχτό το ζήτημα της κυριαρχίας, να προβάλλει την Τουρκία ως ηγεμονική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο και να αποπροσανατολίζει το εσωτερικό της ακροατήριο από εθνικές κρίσεις. Το πέλαγος γίνεται ο καραγκιόζ μπερντές όπου η Τουρκία υποδύεται τον «αδικημένο» αναβιώνοντας επί σκηνής το γνώριμο πια αφήγημα.

Η τακτική δεν είναι τυχαία. Σαν οθωμανικό echo, ζωντανεύει μια αρχαία δίψα για θαλάσσια κυριαρχία, μεταμφιεσμένη σε σύγχρονο δράμα και το εφέ των «γκρίζων ζωνών» ξεπροβάλλει, ως από μηχανής θεός σε κάθε ευκαιρία.

Στο πέλαγος, η φράση του Θαλασσινού Γέρου: «Εγώ είμαι ο τόπος σου – ίσως να μην είμαι κανείς, αλλά μπορώ να γίνω αυτό που θέλεις» γίνεται πολυεργαλείο πολιτικής αντιπαράθεσης και η φωνή του ποιητή αντηχεί: «Η θάλασσα, ποιος θα μπορέσει να την εξαντλήσει;».

Η ελληνική κυβέρνηση, παρουσιάζοντας τα θαλάσσια πάρκα, δεν απευθύνεται μόνο στη διεθνή κοινότητα αλλά και στο εθνικό ακροατήριο. Το μήνυμα φωνάζει καλοκαίρι, διακοπές, θάλασσα και αχτένιστη αλμύρα: Τα εθνικά ζητήματα όχι μόνο μπαίνουν σε σειρά, αλλά και τα περιβαλλοντικά εξίσου. Ελευθέρας στα ξέγνοιαστα μακροβούτια του λαού. Η εθνική υπερηφάνεια παίρνει αγκαζέ τη σύγχρονη οικολογική συνείδηση σε μια πορεία ανόδου και αδιαπραγμάτευτης επιβολής. Και τα κύματα γίνονται καθρέφτης πολιτικών φιλοδοξιών και εθνικών ανταγωνισμών.

Όμως. Ό,τι και να γίνει, η αλμύρα παραμένει πυρήνας της ελληνικής ύπαρξης και μια μούσα πάντα θα κρύβεται για τους ποιητές στα νερά της και θα ηχεί: «Αυτό το φως, αυτό το γαλάζιο,
το αίμα που χύθηκε για την ελευθερία, όλος ο ήλιος που μπαίνει στο Αιγαίο», είναι πέρα από κάθε διπλωματικό θέατρο.