Η αίθουσα εκτόξευσης 1, στο Kennedy Space Center είναι γεμάτη. Ανδρικές φιγούρες με λευκά πουκάμισα και σκούρες γραβάτες κάθονται καρφωμένοι στις κονσόλες τους. Είναι η στιγμή που ο κόσμος κρατά την ανάσα του.
Το Apollo 11 σηκώνεται, το Saturn V σκίζει τον ουρανό, η ανθρωπότητα κάνει το άλμα της. Και στη μέση αυτής της ιστορικής στιγμής, μια γυναίκα. Μία. Η μόνη.
Η JoAnn Morgan δεν κρατά απλώς τη θέση της ανάμεσα σε εκατοντάδες άνδρες. Κρατά το μέλλον.
Η φλόγα που άναψε από τον Explorer 1
Γεννημένη το 1940 στην Αλαμπάμα, κόρη στρατιωτικού και πεισματάρα από παιδί, η JoAnn ήθελε να γίνει δασκάλα πιάνου. Μέχρι τη μέρα που είδε το Explorer 1 να απογειώνεται στον ουρανό. Ήταν 31 Ιανουαρίου 1958, και η Αμερική εκτόξευε τον πρώτο της δορυφόρο. Ο κόσμος δεν θα ήταν ποτέ ξανά ο ίδιος.
«Αυτό αφορά όλο τον πλανήτη», σκέφτηκε η JoAnn. «Θέλω να είμαι μέρος αυτού».
Στα 17 της πιάνει δουλειά στο Cape Canaveral ως βοηθός μηχανικού. Την ίδια εβδομάδα που αποφοιτά από το λύκειο, δουλεύει στον πρώτο της πύραυλο. «Ήταν γραφτό να είμαι στον χώρο των εκτοξεύσεων. Έχω καύσιμο πυραύλων στο αίμα μου», θα πει χρόνια μετά.
Δουλεύει σιωπηλά, μεθοδικά, σε έναν κόσμο που δεν έχει χώρο για γυναίκες μηχανικούς. Κυριολεκτικά: για 15 χρόνια, το κτήριο της δεν είχε καν γυναικείο μπάνιο.
Κι όμως, γίνεται η πρώτη γυναίκα μηχανικός στην ιστορία του Kennedy Space Center.
«Δεν ζητάς από μηχανικό να σου φτιάξει καφέ»
Όταν ο προϊστάμενός της κάλεσε την ομάδα για να τους πει ότι προσλαμβάνεται μια γυναίκα μηχανικός, οι αντιδράσεις δεν άργησαν:
– Μπορούμε να της ζητήσουμε να μας φτιάχνει καφέ;
– Όχι. Δεν ζητάς από μηχανικό να φτιάχνει καφέ.
Η JoAnn δέχεται φωνές, προσβολές, ακόμη και χτυπήματα στην πλάτη. Κάποιοι της λένε κατάμουτρα ότι δεν επιτρέπονται γυναίκες στο χώρο. Εκείνη τηλεφωνεί στον επικεφαλής της ομάδας.
– Αυτός ο τύπος λέει πως δεν επιτρέπεται να είμαι εδώ.
– Μη τον ακούς, της απαντά. Βάλε τα ακουστικά και στείλε μου τα δεδομένα όσο πιο γρήγορα μπορείς.
Έχει δουλέψει σε όλες τις αποστολές Mercury, Gemini, Apollo. Αλλά ποτέ δεν της επιτρέπουν να είναι στην αίθουσα εκτόξευσης. Μέχρι το Apollo 11.
Ο προϊστάμενός της, Karl Sendler, πηγαίνει κατευθείαν στον Kurt Debus, διευθυντή του Kennedy Space Center. Παίρνει το «ναι». Της το ανακοινώνει σχεδόν πανηγυρικά: «Είσαι η καλύτερη. Θα είσαι στην κονσόλα στο Apollo 11».
Γράφει ιστορία
Και τότε, 20 Ιουλίου 1969, στις 9:32 το πρωί, ώρα Φλόριντα, η JoAnn Morgan γράφει ιστορία: γίνεται η πρώτη γυναίκα που μπαίνει στην αποστειρωμένη αίθουσα εκτόξευσης, την ώρα της πιο κρίσιμης αποστολής στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Παρακολουθεί τους αισθητήρες, τους υπολογιστές καθοδήγησης, τις συχνότητες εντολών. Και επιβλέπει τον εντοπισμό παρεμβολών, όπως τις προσπάθειες της Σοβιετικής Ένωσης να εμποδίσει τη ραδιοεπικοινωνία.
«Ήταν συγκλονιστικό. Η πιο επιβεβαιωτική στιγμή της καριέρας μου. Το ένιωσα στο δέρμα μου, στην καρδιά μου, στην ψυχή μου.»
Ένα μπουκάλι σαμπάνια και μια υπόσχεση αιωνιότητας
Αφού τελειώνει η δουλειά της, παίρνει άδεια και φεύγει για την Captiva Island με τον σύζυγό της. Εκεί, παρακολουθούν την προσελήνωση των Άρμστρονγκ και Όλντριν από την τηλεόραση.
Όταν όλα έχουν τελειώσει, εκείνος της λέει: «Αγάπη μου, θα μπεις στα βιβλία της στορίας».
Και είχε δίκιο.
Η γυναίκα που δεν λύγισε ποτέ
Η JoAnn Morgan δεν έμεινε στην αποστολή Apollo. Έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε Sloan Fellowship για να σπουδάσει στο Stanford. Πρώτη γυναίκα διευθύντρια υπηρεσίας υπολογιστικών συστημάτων. Πρώτη εκτελεστική γυναίκα του Kennedy Space Center.
Διευθύντρια του Safety and Mission Assurance. Συνολικά, 45 χρόνια υπηρεσίας, αμέτρητα βραβεία, και ηγετικές θέσεις σε αποστολές από τον Άρη μέχρι το Διαστημικό Λεωφορείο.
Ανατρέχοντας στη διάσημη φωτογραφία όπου είναι η μόνη γυναίκα ανάμεσα σε εκατοντάδες άνδρες, λέει:
«Δεν θέλω να κοιτούν αυτή τη φωτογραφία με θαυμασμό. Θέλω να μην υπάρχουν πια τέτοιες φωτογραφίες. Θέλω σε κάθε αίθουσα, σε κάθε αποστολή, να υπάρχουν πολλές γυναίκες. Όχι μόνο μία.»
Η JoAnn Morgan δεν ήταν απλώς παρούσα στην εκτόξευση για το Φεγγάρι. Ήταν η ίδια πυροκροτητής αλλαγής.
