Κάθε πέρυσι και καλύτερα στις Πανελλαδικές Εξετάσεις και το σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ. Ένα από τα νέα Τμήματα στο Μηχανογραφικό Δελτίο του 2025 είναι και το Τμήμα Ανθρωπιστικών Σπουδών. Προέκυψε από τη συγχώνευση τριών Τμημάτων της Κομοτηνής. Ελληνικής Φιλολογίας, Ιστορίας και Εθνολογίας και το Τμήμα Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών. Τα τρία Τμήματα έγιναν ένα. Αυτό το ένα Τμήμα αποφασίστηκε να παρέχει δύο Προπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών, για λόγους που δεν γνωρίζουμε.
Υποθέτουμε ότι είναι πιο εύκολη η κατάργηση ενός Προγράμματος Σπουδών από ένα Τμήμα, αν κάτι δεν πάει καλά (έρχονται και τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια). Έχουμε, δηλαδή, ένα Τμήμα με δύο Προγράμματα Σπουδών. Πρώτη φορά στα ελληνικά ΑΕΙ. Συνήθως έχουμε ένα Τμήμα με εισαγωγικές κατευθύνσεις, όπως στο Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και στο Τμήμα Μαθηματικών του Παν. Κρήτης.
Το ένα Τμήμα με δύο Προγράμματα Σπουδών έρχεται να δημιουργήσει νέα προβλήματα στο ήδη προβληματικό σύστημα εισαγωγής. Το νέο Τμήμα έχει ένα κωδικό και εισάγονται σ’ αυτό υποψήφιοι από το 1ο και από το 4ο Πεδίο. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα ακόμη κοινό Τμήμα. Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Στο Τμήμα θα εισαχθούν φέτος 310 φοιτητές που θα έχουν διαγωνιστεί σε διαφορετικά μαθήματα και θα έχουν συγκριθεί ως προς τις επιδόσεις τους.
Μέχρι εδώ συμβαίνει ό,τι και με τα υπόλοιπα κοινά Τμήματα. Το ωραίο είναι το εξής: Όσοι εισαχθούν μέσω του 1ου Πεδίου θα φοιτήσουν στο 1ο Πρόγραμμα: Φιλολογίας Ιστορίας και Ανθρωπολογίας. Όσοι εισαχθούν μέσω του 4ου Πεδίου θα φοιτήσουν στο Πρόγραμμα Ψηφιακών Εφαρμογών στις Τέχνες και τον Πολιτισμό. Αν εισαχθούν 160 φοιτητές στο 1ο Πρόγραμμα και 150 στο 2ο Πρόγραμμα τα πράγματα θα είναι καλά. Αν, όμως, εισαχθούν 300 στο 1ο Πρόγραμμα και 10 στο 2ο Πρόγραμμα τι γίνεται; Ποιοι θα διδάξουν στο 1ο Πρόγραμμα και τι θα κάνουν οι καθηγητές χωρίς αντικείμενο του 2ου; Θα μου πείτε δεν γίνονται αυτά· πρόκειται για ακραίο παράδειγμα. Τίποτα δεν αποκλείει να συμβεί κάτι παρόμοιο.
Δύο λάθη
Υπάρχουν, λοιπόν, δύο λάθη στην ίδρυση του νέου Τμήματος. Το πρώτο είναι ότι δύο υποψήφιοι διαγωνίζονται ο ένας στα Αρχαία, την Ιστορία και τα Λατινικά και ο άλλος στα Μαθηματικά, την Πληροφορική και την Οικονομία. Συγκρίνουμε τις επιδόσεις τους για να δούμε ποιος έγραψε μεγαλύτερη βαθμολογία… στα διαφορετικά μαθήματα και τους βάζουμε να σπουδάσουν σε διαφορετικά Προγράμματα Σπουδών. Το δεύτερο λάθος είναι ότι ο αριθμός των φοιτητών του κάθε προγράμματος έχει αφεθεί στην τύχη.
Πόσοι υποψήφιοι του 1ου Πεδίου και πόσοι του 4ου Πεδίου θα δηλώσουν το Τμήμα, πόσο δύσκολα θα είναι τα θέματα της ομάδας προσανατολισμού των Ανθρωπιστικών Σπουδών σε σχέση με τα θέματα της Οικονομίας και Πληροφορικής, ώστε να δούμε ποιοι ευνοούνται και τελικά έκπληξη θα είναι κάθε χρόνο ο αριθμός των φοιτητών του κάθε Προγράμματος Σπουδών.
Η ιστορία με τα κοινά Τμήματα είναι τραγελαφική και κάθε χρόνο η κατάσταση χειροτερεύει. Παραβιάζει κάθε έννοια ισότητας να διεκδικούν την ίδια θέση σε ένα Τμήμα υποψήφιοι που έχουν εξεταστεί σε διαφορετικά μαθήματα. Πρόκειται για αδύνατη σύγκριση. Ο ένας δίνει Αρχαία και ο άλλος Μαθηματικά και μετά λέμε ποιος έγραψε καλύτερα στα διαφορετικά μαθήματα. Τα παιδιά στο Δημοτικό μαθαίνουν ότι δεν μπορούμε να συγκρίνουμε μήλα με πορτοκάλια και, γενικά, ανόμοια πράγματα δεν συγκρίνονται. Αυτό όχι μόνο δείχνει να μη το γνωρίζουν στο Υπουργείο Παιδείας, αλλά κάθε χρόνο κάνουν το πρόβλημα χειρότερο. Στον πίνακα βλέπουμε ότι το 2017 τα κοινά Τμήματα ήταν 132 σε σύνολο 482, ποσοστό 27,39% και το 2025 έφτασαν 181 στα 456 Τμήματα ποσοστό 39,6%. Δηλαδή σε 4 σε 10 ΑΕΙ η εισαγωγή των φοιτητών δεν γίνεται με τους ίδιους όρους.
Το ερώτημα είναι γιατί αυξήθηκε τόσο πολύ ο αριθμός των κοινών Τμημάτων. 49 Τμήματα εντάχθηκαν στα κοινά Τμήματα που από 132 έφτασαν τα 181, ποσοστό αύξησης 37,12%. Η τόσο μεγάλη αύξηση του αριθμού των κοινών Τμημάτων σε περισσότερα από ένα Πεδία είναι μία ακόμη παρενέργεια της καθιέρωσης της ΕΒΕ, διότι ο αριθμός των κοινών Τμημάτων έπρεπε να είναι σταθερός. Από την εντός ενός έτους κατάργηση των ΤΕΙ και την ίδρυση νέων Πανεπιστημιακών Τμημάτων το 2019, τη ριζική, δηλαδή, αλλαγή του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης μέχρι σήμερα δεν είχαμε αλλαγές στα Τμήματα πέρα από την ίδρυση κάποιων νέων Τμημάτων μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού. Γιατί τα 159 κοινά Τμήματα έγιναν 181. Γιατί 22 Τμήματα μετατράπηκαν σε κοινά επιτρέποντας την εισαγωγή υποψηφίων από περισσότερα Επιστημονικά Πεδία;
Η ΕΒΕ αποψίλωσε τα περιφερειακά Τμήματα. Μπροστά στον κίνδυνο να κλείσουν δεκάδες Τμήματα οι καθηγητές τους ζήτησαν από το Υπουργείο Παιδείας να ενταχθούν σε επιπλέον Επιστημονικά Πεδία για να αυξηθεί η δεξαμενή των υποψηφίων που μπορούν να δηλώσουν τα Τμήματά τους. Έτσι άρχισαν να γίνονται δεκτά τα αιτήματα ένταξης και σε επιπλέον Πεδία, ακόμη και αν δεν είχε καμία σχέση το αντικείμενο σπουδών του Τμήματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα Τμήματα Περιβάλλοντος που εντάχθηκαν και στο 4ο Πεδίο, προκειμένου να αποκτήσουν φοιτητές. Οι σπουδές Περιβάλλοντος έχουν ως προαπαιτούμενα τη γνώση Βιολογίας, Χημείας και Φυσικής, μαθήματα από τα οποία έχουν πάρει… διαζύγιο οι περισσότεροι υποψήφιοι του 4ου Πεδίου από την Α Λυκείου.
Το χαρακτηριστικότερο, όμως, παράδειγμα είναι οι Στρατιωτικές Σχολές, με τη Σχολή Ευελπίδων και τη ΣΜΥ να αδειάζει από σπουδαστές και οι κενές θέσεις να είναι εκατοντάδες. Πρώτη κίνηση να ενταχθούν από του χρόνου στις κοινές Σχολές, αφού θα δηλώνονται, εκτός από το 2ο Πεδίο που ανήκαν μέχρι και φέτος, και από το 3ο και από το 4ο Πεδίο.
Έτσι όπως εξελίσσεται το πράγμα σε λίγο οι κοινές σχολές θα είναι περισσότερες από τις μη κοινές σχολές αυξάνοντας την αδικία στο κατακόρυφο. Κρίμα να διαβάζουν να αγωνίζονται τα παιδιά μας και εμείς να τα αδικούμε τόσο πολύ. Να διαβάζουν σαν τρελά Αρχαία Ελληνικά για να γράψουν καλύτερα από τον συμμαθητή τους που θα δώσει Μαθηματικά και το αντίστροφο.
*Μαθηματικός, ερευνητής
www.stadiodromia.gr
