Ένα νέο ταμείο διαχείρισης κρίσεων ύψους 400 δισ. ευρώ προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2028–2034, ανοίγοντας τον δρόμο για μια ακόμη σκληρή διαπραγμάτευση ανάμεσα στα κράτη-μέλη για τον κοινό δανεισμό και τις δημοσιονομικές ευθύνες.
Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται το Bloomberg, η Επιτροπή σχεδιάζει να δανειστεί με κοινή έκδοση χρέους εξ ονόματος των κρατών-μελών και να διοχετεύσει τα κεφάλαια υπό μορφή δανείων στις χώρες που θα χρειαστούν στήριξη σε περίπτωση κρίσης. Το μέτρο στοχεύει στην ταχύτερη αντίδραση της Ένωσης σε απρόβλεπτες καταστάσεις, όπως η πανδημία ή η ενεργειακή κρίση.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε το νέο εργαλείο ως ένα «πιο σύντομο μονοπάτι» σε καιρούς κρίσης, τονίζοντας ότι «η κρίση δεν είναι πια η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας».
Ενστάσεις και ενδοευρωπαϊκές συγκρούσεις
Το νέο μέσο αναμένεται να πυροδοτήσει σοβαρές αντιδράσεις, κυρίως από χώρες που απορρίπτουν τον επιμερισμό των χρεών και την έκδοση των κοινών ευρωομολόγων. Είναι εκείνες οι χώρες που θεωρούν διαχρονικά ότι επιδοτούν κράτη με χαλαρότερη δημοσιονομική πειθαρχία. Ήδη η Γερμανία χαρακτήρισε τον συνολικό προϋπολογισμό των €2 τρισ. «απαράδεκτο».
Ωστόσο θα πρέπει να αναλογιστεί κανείς πως αυτή τη φορά είναι Γερμανία και Γαλλία οι χώρες εκείνες που απειλούνται με κρίση χρέους. Κατά συνέπεια η έκδοση κοινών ευρωομολόγων θα ευνοούσε και το Βερολίνο, το οποίο θέλει να αυξήσει αισθητά τις αμυντικές του δαπάνες.
Κατά την πρώτη συζήτηση των μόνιμων αντιπροσώπων των κρατών-μελών την Τετάρτη, η Επιτροπή παραδέχθηκε ότι το νέο μέσο είναι πολιτικά δύσκολο να περάσει. Τόνισε όμως πως θα παρέχει μόνο δάνεια – και όχι επιχορηγήσεις.
«Πολεμικό εργαλείο» με αυστηρούς όρους
Ο Επίτροπος Κλίματος, Βόπκε Χέκστρα, δήλωσε στο Bloomberg ότι η χρηματοδότηση του μηχανισμού θα προέλθει πράγματι από κοινό δανεισμό, αλλά μόνο με πλήρη ομοφωνία των 27 χωρών πριν από κάθε χρήση. «Είναι ένα εργαλείο που κρατάς στο πολεμικό σου σεντούκι, μόνο για συγκεκριμένες περιστάσεις», είπε χαρακτηριστικά.
Το κόστος δανεισμού της ΕΕ έχει αυξηθεί το 2025, με την απόδοση του 10ετούς να φτάνει το 3,17%, ωστόσο παραμένει κάτω από τα υψηλά του Μαρτίου.
Το χρονοδιάγραμμα και η προοπτική σύγκρουσης
Η πρόταση της Επιτροπής ανοίγει τη διαδικασία διαπραγμάτευσης για το επταετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ, το οποίο πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και να περάσει από την Ευρωβουλή έως το τέλος του 2027.
Η πρωτοβουλία της Κομισιόν ακολουθεί το προηγούμενο του Ταμείου Ανάκαμψης των €800 δισ., που συμφωνήθηκε το 2020 για την πανδημία με τη χρήση κοινής έκδοσης χρέους. Πολλές χώρες όμως, και κυρίως η Γερμανία, επιμένουν ότι επρόκειτο για μια εφάπαξ απόφαση, όχι για πρότυπο.
Η τελική έκβαση θα κριθεί στις εύθραυστες ισορροπίες μεταξύ δημοσιονομικής ευθύνης και ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, σε μια συγκυρία που η Ευρώπη πασχίζει να διατηρήσει ενιαία στάση απέναντι σε γεωπολιτικές και οικονομικές απειλές.
Διαβάστε ακόμη:
→Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι του Προϋπολογισμού της Ε.Ε.
→Μαχαίρι στα κονδύλια της ΚΑΠ – Ανησυχία στον αγροτικό κόσμο
