Την ώρα που η Ελλάδα συγκλονίζεται από το σκάνδαλο των αγροτικών επιδοτήσεων του αμαρτωλού ΟΠΕΚΕΠΕ, η Ευρώπη φάνηκε να φλερτάρει με την ιδέα της ουσιαστικής κατάργησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, προκειμένου να βρεθούν χρήματα για την άμυνα.
Η Κομισιόν συζητούσε εσωτερικά το ενδεχόμενο να καταργηθεί η ΚΑΠ ως ξεχωριστός πυλώνας στον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2028-2034. «Αντιμέτωπη με την υποχρέωση να καταβάλει κάθε χρόνο 30 δισεκατομμύρια ευρώ για την αποπληρωμή των δανείων της εποχής του Covid, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκέφτηκε για λίγο το αδιανόητο-να αξιοποιήσει την πιο ιερή αγελάδα της ΕΕ, τις αγροτικές επιδοτήσεις», γράφει η ιστοσελίδα Politico .
Κεντρική ιδέα ήταν η ενσωμάτωση της Κοινής Αγροτικής Γεωργικής Πολιτικής και των ταμείων συνοχής σε ευρύτερα εθνικά κονδύλια-σε ένα λεγόμενο εθνικό σχέδιο εταιρικής σχέσης , βασισμένο στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της εποχής της πανδημίας.
Με απλά λόγια, οι εθνικές κυβερνήσεις θα είχαν μεγαλύτερο έλεγχο στον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα χρήματα της ΕΕ, επιτρέποντας μετατοπίσεις των αγροτικών κονδυλίων προς άλλες προτεραιότητες όπως η άμυνα, η ανταγωνιστικότητα και το κλίμα.
«Υπουλη επίθεση στην ΚΑΠ»
«Αν ίσχυε κάτι τέτοιο θα ήταν μια ύπουλη προσπάθεια να αδειάσει η ΚΑΠ», ήταν η αντίδραση των ενώσεων των Ευρωπαίων αγροτών, που απείλησαν με γενικό ξεσηκωμό.
Ακόμη και ο Λουξεμβούργιος Επίτροπος Γεωργίας , Κριστόφ Χάνσεν, αντέδρασε, προειδοποιώντας την πρόεδρο της Κομισιόν , Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ότι «ενδεχόμενες περικοπές στην ΚΑΠ θα έστελναν λάθος μήνυμα». Ο Χάνσεν είπε ότι «η μάχη για την καλύτερη δυνατή συμφωνία για τους αγρότες» είναι ακόμα ανοιχτή.
Αλλά στην ύπαιθρο η πίεση των αριθμών είναι ήδη αισθητή. Αν επιβεβαιωθούν οι περικοπέ κατά 20%, θα σημάνει μείωση 80 δισεκατομμυρίων επί του συνόλου των δαπανών της ΚΑΠ.
Εντονη ήταν και η αντίδραση του κυβερνώντος Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος στη Γερμανία, που προέτρεψε με επιστολή την «Αγαπητή Ούρσουλα» να μην ενσωματώσει τον αγροτικό προϋπολογισμό σε ευρύτερα σχέδια δαπανών. «Η ΚΑΠ πρέπει να συνεχίσει να έχει έναν ανεξάρτητο και αξιόπιστο προϋπολογισμό», δήλωσε ο Χριστιανοδημοκράτης βουλευτής, Γιοχάνες Στάινιγκερ, ένας από τους συντάκτες της επιστολής.
Ανέκρουσε πρύμναν η Κομισιόν
Μπροστά σε αυτές τις αντιδράσεις, η φον ντερ Λάιεν ανέκρουσε πρύμναν. Η επόμενη ΚΑΠ θα μοιάζει πολύ με την τρέχουσα, με τη βασική της δομή να παραμένει άθικτη Εκπρόσωπος του Πολωνού Επιτρόπου Προϋπολογισμού, Πιότρ Σέραφιν δήλωσε ότι η ΚΑΠ θα παραμείνει ως ξεχωριστός πυλώνας στον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2028-2034. «Πρόκειται για μια σημαντική υποχώρηση πριν από την επίσημη παρουσίαση της πρότασης προϋπολογισμού της Επιτροπής στις 16 Ιουλίου», ανέφεραν Ευρωπαίοι διπλωμάτες. Με προϋπολογισμό σχεδόν 400 δισεκατομμυρίων ευρώ, η ΚΑΠ αντιπροσωπεύει σήμερα σχεδόν το ένα τρίτο του συνολικού επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ. Η ΚΑΠ δημιουργήθηκε το 1962 και είναι η παλαιότερη κοινή πολιτική της Ενωσης.
Γλυκόπικρη νίκη
Για τους αγρότες της Ευρώπης, η νίκη είναι όμως γλυκόπικρη. Με την πίεση να αυξάνεται για την αποπληρωμή του χρέους της Covid και τη χρηματοδότηση νέων προτεραιοτήτων, οι Βρυξέλλες προσπαθούν να επιμηκύνουν έναν προϋπολογισμό που είναι απίθανο να αυξηθεί.
Αλλά, αν και η δομή της ΚΑΠ μπορεί να είναι ασφαλής, το μέγεθος του ταμείου δεν είναι. Η Επιτροπή αναμένεται να προτείνει σημαντικές περικοπές στη συνολική χρηματοδότηση της ΚΑΠ. Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μείωση μεταξύ 15% και 25% σε σύγκριση με τα τρέχοντα επίπεδα. Αν επιβεβαιωθεί αυτό, η Ελλάδα για παράδειγμα, κινδυνεύει να χάσει δύο με τρία δισεκατομμύρια ευρώ.
«Στην πράξη, οι Ευρωπαίοι αγρότες θα εξακολουθούν να χάνουν χρήματα. Οι προσαυξήσεις στις άμεσες πληρωμές, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ΚΑΠ, είναι πιθανό να συρρικνωθούν», τονίζουν Ευρωπαίοι συνδικαλιστές αγρότες. «Εάν η Κομισιόν θέλει να πάρει στα σοβαρά το όραμά της για την αγροτική οικονομία και να ενισχύσει την ευρωπαϊκή γεωργία και να την καταστήσει κατάλληλη για το μέλλον, οι φήμες για δραστική περικοπή του προϋπολογισμού δεν μπορούν να αποτελέσουν σοβαρή επιλογή», δήλωσε ο ΓΓ της Γερμανικής Ένωσης Αγροτών, Μπέρναρντ Κρούσκεν. «Οτιδήποτε άλλο εκτός από έναν αυξημένο και ειδικό γεωργικό προϋπολογισμό δεν θα ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής», πρόσθεσε.
Πίεση για αμυντικές δαπάνες
Αναμφίβολα, ο τρόπος με τον οποίο κατανέμονται τα κονδύλια της ΚΑΠ δημιουργεί ή ενισχύει βαθιές διαρθρωτικές ανισότητες. Για παράδειγμα, λιγότερο από το 2% των νέων αγροτών επωφελούνται από τη χρηματοδότηση της ΚΑΠ. Αυτό δεν είναι απλώς ένα στατιστικό στοιχείο -είναι ένα σύμπτωμα ενός προβληματικού συστήματος.
Η επιχειρούμενη όμως περικοπή της ΚΑΠ, δεν είναι άσχετη με την απόφαση της ΕΕ για δραστική αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ- κάτι που θα μπορούσε να υπονομεύσει την οικονομική σταθερότητα της Ενωσης.
Η υπουργός Οικονομίας της Δανίας, Στέφανι Λόζε τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες, αλλά προειδοποίησε ότι αυτό μπορεί να αποτελέσει έναν πρόσθετο «κίνδυνο» για την οικονομία της Ένωσης, η οποία ήδη πλήττεται από τον διπλό αντίκτυπο των αμερικανικών δασμών και του κινεζικού ανταγωνισμού. «Αν δεν λάβουμε σοφές αποφάσεις για μια πιο βιώσιμη πορεία για τα δημόσια οικονομικά, θα υπάρξει πρόβλημα όσον αφορά τα αυξημένα επίπεδα χρέους και τα μη βιώσιμα οικονομικά», τόνισε η Δανέζα υπουργός Οικονομίας, η χώρα της οποίας ανέλαβε την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ από την Πολωνία, για το τρέχον εξάμηνο.
