Skip to main content

Η νέα εποχή που δεν ήρθε ποτέ

REUTERS/Louisa Gouliamak

Η Ιστορία έχει την κακή συνήθεια να επαναλαμβάνεται. «Την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα»

Παραμονές Πρωτοχρονιάς του 1989, Βουκουρέστι. Στη Ρουμανία, οι απλοί άνθρωποι προετοιμάζονται για την Πρωτοχρονιά, χωρίς προσδοκίες και ως επί το πλείστον εξαντλημένοι ή στα όριά τους. Η δικτατορία του Νικολάε Τσαουσέσκου καλά κρατεί… ‘Η έτσι τουλάχιστον νομίζουν οι πρωτεργάτες της.

Οι δρόμοι στο Βουκουρέστι σφύζουν από ζωή. Οι φοιτητές κοροϊδεύουν το καθεστώς μέσα από την τέχνη, αλλά τα Πρωτοχρονιάτικα σόου δοξάζουν τον Τσαουσέσκου. Πατριωτικά τραγούδια ακούγονται από τα μεγάφωνα. Η τηλεόραση είναι υπό τις διαταγές του καθεστώτος. Όλοι φοβούνται όμως για τη δουλειά τους. Τα τηλέφωνα παρακολουθούνται. Μέσα στα κρύα σπίτια που δεν έχουν θέρμανση, οι οικογένειες δυσφορούν.

Η θλίψη κυριαρχεί σε μια χώρα όπου ο τρόμος ονομαζόταν Σεκουριτάτε-η μυστική αστυνομία .

Αυτό είναι το πλαίσιο της νέας ταινίας του Ρουμάνου σκηνοθέτη, Μπογκντάν Μουρεσάνου, που κυκλοφορεί ήδη και στην Αθήνα σε επιλεγμένους κινηματογράφους- Anul Nou care n-a fost-  Ο τίτλος της στα ελληνικά; «Μια νέα χρονιά που δεν ήρθε ποτέ»

Ο Ρουμάνος σκηνοθέτης ρίχνει μια οικεία και αστεία ματιά στην επανάσταση του 1989 στη χώρα του, η οποία οδήγησε στην πτώση του Νικολάε Τσαουσέσκου.

Οι τύχες των ανθρώπων

Οι τύχες έξι ανθρώπων θα διασταυρωθούν σε ένα Βουκουρέστι στα πρόθυρα της εξέγερσης:

-Μια ηθοποιός αρνείται να εμφανιστεί σε μια παράσταση που εξυμνεί το καθεστώς. Τηλεφωνεί ότι είναι άρρωστη, έχοντας μεθύσει με κόκκινο κρασί. Οι υπεύθυνοι της κρατικής τηλεόρασης ψάχνουν εναγωνίως να την αντικαταστήσουν.

-Ένα παιδί στέλνει στον Άγιο Βασίλη ένα γράμμα απαιτώντας τον θάνατο του «θείου Νίκ»- παρατσούκλι του Νικολάε Τσαουσέσου. Ο πατέρας του προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει το γράμμα συτο γραμματοκιβώτιο., γνωρίζοντας  τι περιμένει την οικογένειά του, αν πέσει στα χέρια της Σεκουριτάτε.

– Μια εργάτρια που πρέπει να συμμετάσχει στην παρέλαση για το καθεστώς

-Ένας φοιτητής σχεδιάζει να καταφύγει στη Δύση σε ένα ετοιμόρροπο βαγόνι.

– Μια ηλικιωμένη κυρία, πρώην μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, αρνείται να εγκαταλείψει ο σπίτι της, το οποίο πρόκειται να κατεδαφιστεί.

Ο θυμός του κόσμου σιγοβράζει. Η δικτατορία βιώνει τους τελευταίους της σπασμούς και κανείς δεν το ξέρει.

Σε αυτή τη «Νέα Χρονιά που Δεν ήρθε Ποτέ», όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα δουν σταδιακά τους εαυτούς τους να αλληλο-επιδρούν μεταξύ τους, σε μια λεπτομερή και απτή εξέλιξη. Επειδή υπάρχει μια υποκείμενη αλληλεγγύη αυτών των τυχαίων ανθρώπων, που συνδέονται από την καταπιεστική συνθήκη της δικτατορίας.

Όταν τρέμει το μέλλον

Ο Μπογκντάν Μουρεσάνου αποτυπώνει εκείνες τις ώρες κατά τις οποίες το μέλλον έτρεμε. Το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό. Είμαστε εκεί, παρόντες. Καταλαβαίνουμε τα πάντα. Βεγγαλικά φωτίζουν τους δρόμους. Σύντομα, θα ακολουθήσουν πυροβολισμοί.

Η οθόνη μεγαλώνει ,υπό τους  θεσπέσιους ήχους του «Μπολερό» του Ραβέλ, που αν και φθαρμένο μέχρι το κόκαλο, συνοδεύει την κίνηση. Η ελευθερία αναδύεται σαν μια θεϊκή έκπληξη. Είναι απίστευτο πόσο φωτογενής είναι, ξαφνικά. Η επανάσταση βρίσκεται σε εξέλιξη. Κανείς δεν το περίμενε.

Το νέο κινηματογραφικό επίτευγμα του Μουρεσάνου κέρδισε το βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο τμήμα Ορίζοντες, στο 81ο Φεστιβάλ Βενετίας, επιστρατεύει τη δύναμη του «εδώ και τώρα», αλλά και της συλλογικότητας.

Το «πείσμα» της Κοβέσι…

Σκηνές που εκτυλίσσονται λίγες ώρες πριν την επανάσταση του 1989 κατά του καθεστώτος Τσαουσέσκου στη Ρουμανία, υπενθυμίζουν τη σημασία της ιστορικής μνήμης. Γιατί είναι στιγμές που σηματοδοτούν κομβικές ιστορικές αλλαγές.

Κάτι που έχει αποτυπωθεί πλέον και στο DNA των περισσότερων Ρουμάνων. Που έκτοτε έχουν πεισμώσει και ζητούν ελευθερία, δημοκρατία και δικαιοσύνη.

Ίσως μάλιστα δεν είναι τυχαία και η εμμονή της Ευρωπαίας Εισαγγελέως, Λάουρα Κοβέσι για τη δικαιοσύνη, που ξεσκέπασε το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠ. Ρουμάνα γαρ η Κοβέσι, έγινε γνωστή ως επικεφαλής της αξιοσέβαστης ρουμανικής υπηρεσίας κατά της διαφθοράς.

Η Ιστορία έχει την κακή συνήθεια να επαναλαμβάνεται. «Την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα», όπως έλεγε και ο Μάρξ.