Μπορεί η σύγκρουση Ισραήλ–Ιράν να βρίσκεται σε παύση, αλλά ο οίκος Morningstar DBRS προειδοποιεί: η ειρήνη είναι εύθραυστη και η πιθανότητα επανεκκίνησης των εχθροπραξιών ενδέχεται να φέρει νέους κινδύνους – αλλά και ευκαιρίες – για ορισμένους επιχειρηματικούς τομείς.
Το γεωπολιτικό ρίσκο και το Στενό του Ορμούζ
Το 20% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου και LNG διακινείται μέσω του Στενού του Ορμούζ. Παρά τους βομβαρδισμούς σε ενεργειακές υποδομές Ιράν και Ισραήλ, η τροφοδοσία δεν επηρεάστηκε ουσιαστικά.
Η Morningstar DBRS εκτιμά ότι η πιθανότητα το Ιράν να επιχειρήσει μακροχρόνιο αποκλεισμό του Στενού είναι περιορισμένη, καθώς κάτι τέτοιο θα έπληττε και τις δικές του εξαγωγές πετρελαίου, ιδίως προς την Κίνα.
Ωστόσο, ένα προσωρινό μπλόκο θα αρκούσε για να αυξηθούν οι τιμές του πετρελαίου, προκαλώντας διακυμάνσεις στις αγορές και ασύμμετρες επιπτώσεις σε επιχειρηματικούς κλάδους.
Ποιοι κερδίζουν
- Παραγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου εκτός ΟΠΕΚ: Πρόκειται για τον πιο προφανή ωφελημένο. Αν η κρίση περιορίσει την προσφορά από χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ ή το Ιράν, οι ανεξάρτητοι παραγωγοί –ιδίως σε ΗΠΑ, Καναδά και Βόρεια Θάλασσα– θα δουν αύξηση της ζήτησης για τα δικά τους φορτία. Η προοπτική υψηλότερων τιμών θα οδηγήσει σε αναθεώρηση των σχεδίων ανάπτυξης κοιτασμάτων που είχαν «παγώσει» λόγω αβεβαιότητας ή χαμηλών περιθωρίων. Ακόμη και εταιρείες που είχαν υιοθετήσει πιο συντηρητικές προσεγγίσεις, ενδέχεται να εντατικοποιήσουν τις γεωτρήσεις και να επανεκκινήσουν έργα.
- Αμυντική βιομηχανία: Ακόμη και χωρίς πλήρη αναζωπύρωση, ο αμυντικός κλάδος ωφελείται από την αυξημένη ένταση. Η Morningstar DBRS σημειώνει ότι η ζήτηση για εξοπλιστικά προγράμματα και στρατιωτικά logistics αναμένεται να ενισχυθεί, ιδιαίτερα σε χώρες της περιοχής και σε αγορές όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, που βλέπουν ανάγκη για ενίσχυση παρουσίας ή αναβάθμιση υποδομών ταχείας αντίδρασης. Μεγάλοι όμιλοι όπως Lockheed Martin, Raytheon, Dassault ή Rheinmetall αναμένεται να δουν αύξηση παραγγελιών, καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις συχνά λειτουργούν ως καταλύτης για αμυντικές δαπάνες.
- Εταιρείες αποθήκευσης και logistics ενέργειας: Οι μεταβολές τιμών και η ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια αυξάνουν τη σημασία των αποθηκευτικών υποδομών σε Ευρώπη και Ασία. Οι εγκαταστάσεις αυτές, που λειτουργούν με take-or-pay συμβάσεις, μπορούν να επωφεληθούν από αυξημένη βραχυπρόθεσμη ζήτηση αλλά και από επενδύσεις που στοχεύουν στην ενεργειακή αυτάρκεια. Παράλληλα, αυξημένο ενδιαφέρον προκύπτει και για «ασφαλή» τερματικά, μακριά από περιοχές σύγκρουσης.
- Εμπορικοί στόλοι μεταφοράς ενέργειας (τάνκερ): Οι ναυλώσεις αυξάνονται με τις τιμές πετρελαίου, ενώ οι αυξημένες ασφαλιστικές επιβαρύνσεις αντισταθμίζονται από τις αυξημένες τιμές μεταφοράς. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη μεταφορά πετρελαίου και LNG ενδέχεται να ενισχύσουν τις ταμειακές τους ροές, εφόσον δεν διαταραχθεί η πρόσβασή τους στα κρίσιμα λιμάνια και εφοδιαστικά σημεία.
- Traders πρώτων υλών και spot αγοράς: Η αβεβαιότητα και οι διακυμάνσεις των τιμών δημιουργούν εύφορο έδαφος για εκείνους που επενδύουν στη βραχυχρόνια αστάθεια. Εταιρείες με ισχυρά desks commodities, όπως οι Glencore και Trafigura, μπορούν να κεφαλαιοποιήσουν την αναταραχή, προσαρμόζοντας ευέλικτα τις στρατηγικές τους.
Αυτοί οι κλάδοι δεν βλέπουν μόνο προσωρινά κέρδη, αλλά ενδεχομένως και μετατόπιση κεφαλαίων προς στρατηγικούς στόχους – ασφάλεια, ενεργειακή διαφοροποίηση και απομακρυσμένη παραγωγή.
Αντιθέτως, περισσότερο εκτεθειμένοι είναι:
- Αεροπορικές εταιρείες: Η αύξηση των τιμών των καυσίμων και τα κλειστά εναέρια περάσματα οδηγούν σε rerouting, καθυστερήσεις και αύξηση κόστους.
- Ξενοδοχεία και τουρισμός στη Μέση Ανατολή: Οι τουριστικοί προορισμοί του Κόλπου (Ντουμπάι, Ντόχα) μπορεί να δεχθούν ισχυρό πλήγμα από ακυρώσεις ταξιδιών και αυξημένες τιμές.
- Κρουαζιέρες: Το υψηλό λειτουργικό κόστος, οι ματαιώσεις προσεγγίσεων και η ασφάλεια απομειώνουν έσοδα και ταμειακές ροές.
Ενέργεια, μεταφορές, λιμάνια και εφοδιαστική αλυσίδα
Η Morningstar DBRS επισημαίνει ότι σε περίπτωση αποκλεισμού του Στενού:
- Τα terminals LNG και τα λιμάνια στον Περσικό Κόλπο θα επηρεαστούν άμεσα. Τα αποθέματα LNG δεν μπορούν να αναπληρωθούν εύκολα και τα συμβόλαια take-or-pay μπορεί να καταρρεύσουν υπό ρήτρες ανωτέρας βίας.
- Τα ευρωπαϊκά αποθηκευτικά κέντρα μπορεί να επωφεληθούν από την αστάθεια, προσφέροντας εναλλακτικές αποθήκευσης, όμως οι αυξομειώσεις των τιμών δυσχεραίνουν τη μακροχρόνια στρατηγική.
- Οι μεταφορές θα πληγούν μέσω του κόστους ασφάλισης και καθυστερήσεων, αλλά όσοι μεταφέρουν ενέργεια (τάνκερ) μπορεί να δουν βραχυπρόθεσμα οφέλη λόγω αύξησης ναύλων.
Αβεβαιότητα με επιλεκτικά ρίσκα και ευκαιρίες
Η Morningstar DBRS θεωρεί ότι η σημερινή εκεχειρία είναι ασταθής και παραμένει σε επιφυλακή για νέο ξέσπασμα.
Ωστόσο, τονίζει πως, ακόμη και σε περίπτωση προσωρινής κλιμάκωσης, οι συστημικοί κραδασμοί θα είναι περιορισμένοι και άνισα κατανεμημένοι: από τα χτυπήματα στις αεροπορικές και τον τουρισμό, μέχρι τα δυνητικά κέρδη σε ενέργεια και άμυνα.
Το μέλλον του Στενού του Ορμούζ παραμένει, λοιπόν, το μεγάλο «αν» στη σταθερότητα των αγορών.
