Σε τροχιά ανόδου μπήκαν ξανά οι διεθνείς τιμές πετρελαίου, καθώς η σύγκρουση Ισραήλ–Ιράν αρχίζει πλέον να πλήττει ευθέως κρίσιμες ενεργειακές υποδομές.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στο αργό τύπου Brent κατέγραψαν άνοδο 4,94%, στα 77,90 δολάρια το βαρέλι, ενώ το αμερικανικό αργό WTI ενισχύθηκε 3,7% στα 75,67 δολάρια.
Πλήγμα στη South Pars και σε διυλιστήριο στη Χάιφα
Το Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με ιρανικά κρατικά μέσα, ισραηλινά μη επανδρωμένα αεροσκάφη εξαπέλυσαν επίθεση σε δύο εγκαταστάσεις επεξεργασίας φυσικού αερίου στο κολοσσιαίο κοίτασμα South Pars στον Περσικό Κόλπο, ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου.
Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες της Jerusalem Post, χτυπήθηκε και μεγάλη πετρελαϊκή αποθήκη κοντά στην Τεχεράνη. Από την άλλη πλευρά, οι ιρανικοί πύραυλοι προκάλεσαν ζημιές σε μεγάλο διυλιστήριο στην ισραηλινή Χάιφα, σύμφωνα με τους Times of Israel.
Η έκταση των ζημιών δεν είναι ακόμα σαφής, ωστόσο το γεγονός ότι ενεργειακές εγκαταστάσεις μπαίνουν στο στόχαστρο εντείνει τις ανησυχίες για διακοπή της παραγωγής και του εφοδιασμού στην περιοχή.
Η έκρηξη τζίρου και τα Στενά του Ορμούζ
Η αγορά πετρελαίου είχε ήδη αντιδράσει με ισχυρά κέρδη την Παρασκευή, μετά το πρώτο κύμα ισραηλινών επιθέσεων σε ιρανικές στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις. Το WTI έκλεισε την εβδομάδα με συνολικό άλμα 13% – τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία άνοδο από τον Μάρτιο του 2022, όταν είχε ξεσπάσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Το ενδεχόμενο το Ιράν να κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ – απ’ όπου διέρχεται περίπου το 20% της παγκόσμιας θαλάσσιας μεταφοράς πετρελαίου – επανέρχεται στο προσκήνιο. Ανώτατος Ιρανός διοικητής δήλωσε ότι εξετάζεται το κλείσιμο του στρατηγικού περάσματος, κίνηση που σύμφωνα με την Goldman Sachs θα μπορούσε να εκτοξεύσει τις τιμές πετρελαίου πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. Η JPMorgan ανεβάζει τον πήχυ στα 130 δολάρια το βαρέλι σε μία τέτοια περίπτωση.
Αναλυτές ωστόσο αμφισβητούν κατά πόσο η Τεχεράνη έχει τη στρατιωτική δυνατότητα να επιβάλει αποκλεισμό. Η Χελίμα Κροφτ, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων της RBC Capital Markets, δήλωσε στο CNBC ότι η παρουσία του Πέμπτου Αμερικανικού Στόλου στο Μπαχρέιν καθιστά πολύ δύσκολη μια τέτοια ενέργεια. «Όμως μπορούν να στοχεύσουν δεξαμενόπλοια, να ναρκοθετήσουν τα στενά», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Καθώς η σύγκρουση Ισραήλ–Ιράν συνεχίζεται για τέταρτη ημέρα χωρίς ενδείξεις αποκλιμάκωσης, οι αγορές πετρελαίου παραμένουν σε εγρήγορση, με το γεωπολιτικό ρίσκο να πυροδοτεί εκ νέου σενάρια για έντονες αναταράξεις στις τιμές και την ενεργειακή ασφάλεια της Δύσης.
Νέος πονοκέφαλος για καταναλωτές, κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες
Η αναζωπύρωση των τιμών του πετρελαίου φέρνει νέο κύμα πίεσης στην ήδη επιβαρυμένη καθημερινότητα των καταναλωτών. Η τιμή της βενζίνης απειλεί να τραβήξει ξανά την ανηφόρα, αυξάνοντας το κόστος μετακίνησης και μεταφοράς εμπορευμάτων, με άμεσες επιπτώσεις στο καλάθι του νοικοκυριού. Οι αεροπορικές, οδικές και θαλάσσιες μεταφορές κινδυνεύουν να γίνουν ακριβότερες, συμπαρασύροντας τιμές σε τρόφιμα, ρούχα και είδη πρώτης ανάγκης.
Η κατάσταση αυτή προκαλεί νέο πονοκέφαλο σε κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες, οι οποίες προσπαθούν εδώ και σχεδόν τρία χρόνια να τιθασεύσουν το κύμα ακρίβειας που ξέσπασε μετά την πανδημία και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ο πληθωρισμός που είχε αρχίσει να αποκλιμακώνεται σταδιακά μπορεί να επανέλθει σε ανοδική τροχιά, ανατρέποντας σχεδιασμούς για μειώσεις επιτοκίων και τροφοδοτώντας πολιτική δυσαρέσκεια σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Για την Ευρωζώνη και τις ΗΠΑ, μια νέα ενεργειακή κρίση μπορεί να αποδειχθεί καταλύτης για νέα επιβράδυνση της ανάπτυξης ή και για επιστροφή στη στασιμότητα, την ώρα που οι καταναλωτές βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να διαβρώνεται διαρκώς.
