Η μεγάλη εχθρότητα ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ ξεκίνησε το 1979, με την ανατροπή του σάχη, ωστόσο οι σχέσεις των δύο χωρών κάθε άλλο παρά εχθρικές ήταν μέχρι τότε.
Ίσως, μάλιστα, εξαιτίας των πολύ στενών σχέσεων επί σάχη, η «μπάλα» της ιρανικής ισλαμικής επανάστασης πήρε μαζί με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ.
Σε αντίθεση με τον αραβικό κόσμο, που αντιμετώπισε τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ από την πρώτη στιγμή με εχθρότητα, το Ιράν, επί δυναστείας Παχλαβί, που κυβερνούσε τη χώρα από το 1925, ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη σε μουσουλμανικό πληθυσμό χώρα που αναγνώρισε το Ισραήλ μετά το 1948.
Αρχικά το Ιράν ήταν ένα από τα 11 μέλη της ειδικής επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών, που δημιουργήθηκε το 1947, για να βρει λύση στο παλαιστινιακό ζήτημα, αφότου τερματίστηκε το καθεστώς της βρετανικής εντολής στην Παλαιστίνη. Ήταν ένα από τα τρία κράτη που ψήφισε κατά του σχεδίου διαμελισμού της Παλαιστίνης, φοβούμενο την έκρηξη βίας που το σχέδιο θα προκαλούσε στην περιοχή στις επόμενες γενιές.
Το Ιράν, μαζί με την Ινδία και τη Γιουγκοσλαβία πρότειναν ένα εναλλακτικό σχέδιο, μία ομοσπονδιακή λύση που θα διατηρούσε την Παλαιστίνη ως ενιαίο κράτος με ένα κοινοβούλιο, που θα χωριζόταν σε αραβικά και εβραϊκά καντόνια.
Εμπορικές σχέσεις
Μετά το τέλος του πολέμου του 1948, το Ιράν αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ. Οι εμπορικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες άνθησαν, με το Ιράν να μετατρέπεται σε σημαντικό προμηθευτή πετρελαίου για το Ισραήλ, με τη δημιουργία αγωγού που θα έστελνε ιρανικό πετρέλαιο στο Ισραήλ και ύστερα στην Ευρώπη.
Τεχεράνη και Τελ Αβίβ ανέπτυξαν, επίσης, ευρεία στρατιωτική συνεργασία, η οποία κρατήθηκε σε μεγάλο βαθμό μυστική, για να μη δυσαρεστηθούν οι αραβικές χώρες.
Ένα από τα πιο μελανά σημεία της συνεργασίας αυτής ήταν η εκπαίδευση της διαβόητης ιρανικής υπηρεσίας ασφαλείας από την ισραηλινή Μοσάντ, κάτι το οποίο συνέβαλε στη «δαιμονοποίηση» του ισραηλινού κράτους από το νέο ισλαμικό καθεστώς, μετά την ιρανική επανάσταση και την ανατροπή του σάχη, το 1979.
Το Ισραήλ χρωστούσε, μάλιστα, περί το ένα δισ. δολάρια στο Ιράν, πριν από την επανάσταση, χρέος το οποίο προερχόταν κυρίως από την προμήθεια πετρελαίου. Το Ισραήλ αποφάσισε να μην αποπληρώσει το χρέος, το 1979.
Οι σημαντικοί σταθμοί της πολυτάραχης σχέσης
1982: Με την εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο, οι Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης συνεργάζονται με τους Σιίτες του Λιβάνου και δημιουργούν την οργάνωση Χεζμπολάχ, η οποία θα παίξει καθοριστικό ρόλο τα επόμενα χρόνια στην εκδίωξη του ισραηλινού στρατού από τα εδάφη που κατείχε στον νότιο Λίβανο.
1983: Η Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί τις επιθέσεις αυτοκτονίας ώς όπλο κατά των δυτικών και των ισραηλινών δυνάμεων, με χαρακτηριστικότερη την επίθεση με παγιδευμένο με εκρηκτικά αυτοκίνητο κατά της έδρας του ισραηλινού στρατού στον Λίβανο.
1992-1994: Η Αργεντινή και το Ισραήλ κατηγορούν το Ιράν και τη Χεζμπολάχ για τις πολύνεκρες επιθέσεις αυτοκτονίας, το 1992, κατά της ισραηλινής πρεσβείας στο Μπουένος Άιρες και, το 1994, σε εβραϊκό κέντρο της πόλης. Ιράν και Χεζμπολάχ διαψεύδουν την οποιαδήποτε ανάμιξη.
2002: Αποκαλύψεις για μυστικό ιρανικό πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου, με στόχο την κατασκευή ατομικής βόμβας. Το Ισραήλ ζητά σκληρά μέτρα.
2006: Ισραήλ και Χεζμπολάχ πολεμούν επί έναν μήνα στον Λίβανο.
2012: Ο Ιρανός πυρηνικός επιστήμονας Μοσταφά Αχμάντι-Ροσχάν σκοτώνεται από βόμβα που είχε τοποθετηθεί στο αυτοκίνητό του στην Τεχεράνη, που επιρρίπτει ευθύνη στο Ισραήλ.
2020: Το Ισραήλ καλωσορίζει τη δολοφονία του στρατηγού Κάσεμ Σολεϊμανί, διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης στο εξωτερικό, με αμερικανικό drone στη Βαγδάτη. Το Ιράν πλήττει αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ.
2021: Το Ιράν κατηγορεί το Ισραήλ για τη δολοφονία του Μοχσέν Φακριζαντέχ, που θεωρείται από τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών ο εγκέφαλος για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων από το Ιράν.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2024: Το Ισραήλ θεωρείται υπεύθυνο για την αεροπορική επίθεση κατά της ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό και τη δολοφονία επτά αξιωματούχων των Φρουρών της Επανάστασης, συμπεριλαμβανομένων δύο διοικητών. Μπαράζ πυραυλικών επιθέσεων από το Ιράν κατά του Ισραήλ για πρώτη φορά, ισραηλινά αντίποινα με επιθέσεις επί ιρανικού εδάφους.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2024: Το Ιράν εκτοξεύει 180 πυραύλους κατά του Ισραήλ ως αντίποινα για τη δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, στη Βηρυτό (27/09) και του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη (31/07). Απάντηση του Ισραήλ με επιθέσεις κατά στρατιωτικών στόχων εντός του Ιράν.
