Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Europa Nostra ανακοίνωσαν τους νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra 2025, που συγχρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα Creative Europa / Δημιουργική Ευρώπη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Φέτος, τα κορυφαία βραβεία της Ευρώπης στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς απονέμονται σε 30 εξαιρετικά επιτεύγματα από 24 χώρες σε όλη την ήπειρο (δείτε την πλήρη λίστα των νικητών παρακάτω).
Μεταξύ των φετινών νικητών είναι η αξιοσημείωτη αποκατάσταση της ιστορικής οικίας Κάμπονες 1615 στη Νάξο, ΕΛΛΑΔΑ. Το Kambones 1615, ένα ιδιωτικό ανακαινισμένο βενετσιάνικο πυργόσπιτο στο νησί της Νάξου, διατηρεί αρχιτεκτονική, γεωργική και πολιτιστική κληρονομιά πέντε αιώνων. Χρησιμοποιώντας παραδοσιακές τεχνικές, το έργο αυτό συνδυάζει τη βιωσιμότητα, τη βιοτεχνία και την κοινότητα για να δημιουργήσει ένα πρότυπο για την αγροτική αναγέννηση με γνώμονα την πολιτιστική κληρονομιά στην Ευρώπη.
Οι υποστηρικτές και οι λάτρεις της πολιτιστικής κληρονομιάς μπορούν τώρα να ανακαλύψουν τους νικητές και να ψηφίσουν διαδικτυακά για να αποφασίσουν τον νικητή του Βραβείου Κοινού 2025, που θα λάβει χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ. Η ψηφοφορία θα παραμείνει ανοιχτή ως τις 12 Σεπτεμβρίου.
Οι νικητές επιλέχθηκαν από την Κριτική Επιτροπή των Βραβείων, η οποία αποτελείται από 11 εμπειρογνώμονες σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς από όλη την Ευρώπη, κατόπιν αξιολόγησης των αιτήσεων από τις Επιτροπές Επιλογής. Συνολικά 251 επιλέξιμες αιτήσεις για τα φετινά βραβεία υποβλήθηκαν από οργανισμούς και άτομα από 41 ευρωπαϊκές χώρες.
Ο Glenn Micallef, Ευρωπαίος επίτροπος Διαγενεακής Δικαιοσύνης, Νεολαίας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, δήλωσε: «Τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβεία Europa Nostra μας δίνουν την ευκαιρία να αναγνωρίσουμε πόσο βαθιά εκτιμάται η πολιτιστική κληρονομιά στην Ευρώπη. Οι φετινοί νικητές αναδεικνύουν τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη διαφύλαξη και την προώθηση της πλούσιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς για τις επόμενες γενιές. Συγχαρητήρια στους νικητές για τα εξαιρετικά επιτεύγματά τους και για την πολύτιμη συμβολή τους».
Η Cecilia Bartoli, παγκοσμίου φήμης mezzo-soprano και Πρόεδρος της Europa Nostra, δήλωσε: «Συγχαίρω θερμά τους φετινούς νικητές των βραβείων European Heritage Awards / Europa Nostra Awards για την επάξια αναγνώρισή τους. Αυτές οι εμπνευσμένες πρωτοβουλίες καταδεικνύουν πώς η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να αποτελέσει ισχυρή δύναμη για θετικές αλλαγές στην Ευρώπη – ενισχύοντας τις κοινότητες, υποστηρίζοντας την ευημερία, τροφοδοτώντας τη δημιουργικότητα και συμβάλλοντας στην οικονομική ανθεκτικότητα. Η πολιτιστική κληρονομιά συνδέει τους ανθρώπους πέρα από γενιές και σύνορα. Φέρνει τους πολίτες της Ευρώπης πιο κοντά, ενωμένους στην πλούσια ποικιλομορφία μας. Προσδίδει ομορφιά και νόημα στην καθημερινή μας ζωή και δείχνει πώς μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός πιο βιώσιμου και χωρίς αποκλεισμούς μέλλοντος.»
Οι νικητές θα τιμηθούν στην Τελετή Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2025 στις 13 Οκτωβρίου στο Flagey, το εμβληματικό κτήριο Art Deco στις Βρυξέλλες (Βέλγιο). Στην υψηλού επιπέδου εκδήλωση θα συμμετάσχουν ο Ευρωπαίος Επίτροπος Glenn Micallef και ο Εκτελεστικός Πρόεδρος της Europa Nostra Hermann Parzinger. Στη διάρκεια της τελετής θα ανακοινωθούν οι νικητές των «Grand Prix» και ο νικητής του Βραβείου Κοινού / «Public Choice» Award, που θα επιλεγούν μεταξύ των φετινών νικητών και θα λάβουν 10.000 ευρώ ο καθένας.
Η τελετή θα είναι το επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής για την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Κληρονομιά 2025, και θα πραγματοποιηθεί στις 12-14 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες. Σε ένα σύνθετο γεωπολιτικό πλαίσιο, η Σύνοδος Κορυφής θα αποτελέσει επίσης μια επίκαιρη ευκαιρία να δοθεί προβολή και απήχηση στην επερχόμενη Πολιτιστική Πυξίδα (Cultural Compass) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να υποστηριχθεί η πολιτική, κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς για το μέλλον της Ευρώπης. Η Σύνοδος διοργανώνεται από την Europa Nostra και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra 2025
Κατηγορία: Συντήρηση και Προσαρμοστική Επανάχρηση
Tower Roof of the Church of St. Mauritius, Spitz an der Donau, ΑΥΣΤΡΙΑ
Antwerp City Hall, ΒΕΛΓΙΟ
Hôtel Solvay, Βρυξέλλες, ΒΕΛΓΙΟ
Nicosia Old Municipal Market, ΚΥΠΡΟΣ
Κάμπονες 1615 Historic House, Νάξος, ΕΛΛΑΔΑ
EC1 Łódź – City of Culture Complex, ΠΟΛΩΝΙΑ
National Museum of Resistance and Freedom – Peniche Fortress, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
Puerta de Alcalá, Μαδρίτη, ΙΣΠΑΝΙΑ
Κατηγορία: Έρευνα
The Heritage Trees Project, ΒΕΛΓΙΟ
Odeuropa, NETHERLANDS / FRANCE / GERMANY / ITALY / SLOVENIA / UNITED KINGDOM
Glacier Archaeology Programme – Secrets of the Ice, ΝΟΡΒΗΓΙΑ
IS-LE: Islamic Legacy, πανευρωπαϊκό έργο που συντονίζεται στην ΙΣΠΑΝΙΑ
Κατηγορία: Εκπαίδευση, Κατάρτιση & Δεξιότητες
European Heritage Volunteers Programme, ΓΕΡΜΑΝΙΑ
“Saber Fazer” Programme, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
ASTRA Center for Activities and Regional Resources, Sibiu, ΡΟΥΜΑΝΙΑ
Pro Monumenta – Preventive Maintenance of Monuments, ΣΛΟΒΑΚΙΑ
Κατηγορία: Εμπλοκή και ευαισθητοποίηση των πολιτών
The Art of Protecting Bedechka, Στάρα Ζαγόρα, ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Baltic Sea 3D Wrecksite Ontology, ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ
Notre-Dame de Paris Restoration Outreach, ΓΑΛΛΙΑ
Donation Campaign “The Culture of Ukraine has no Means of Defence”, ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ / ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Małopolska Culture Heritage Days, ΠΟΛΩΝΙΑ
Almalaguês – Weaving the Future from the Tapestry of Time, Κοΐμπρα, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
Hedgehog’s Home – Inventing a Better World, ΣΕΡΒΙΑ
Casa Batlló: Integrating Neurodiversity in World Heritage, Βαρκελώνη, ΙΣΠΑΝΙΑ
All Together Festival, Κίεβο, ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Κατηγορία: Πρωταθλητές Κληρονομιάς
Prof. em. Peter Latz, ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Inge Bisgaard, GREENLAND / DENMARK
Νικητές των Βραβείων Europa Nostra 2025
Τρεις από τους φετινούς νικητές προέρχονται από χώρες που δεν συμμετέχουν στο πρόγραμμα Creative Europe της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι νικητές αυτοί θα λάβουν τα βραβεία Europa Nostra, γεγονός που αντανακλά τη δέσμευση της Europa Nostra να αναγνωρίζει την αριστεία σε όλες τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης.
The Camellia House, Wentworth Woodhouse, ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ (Κατηγορία Συντήρηση και Προσαρμοστική Επανάχρηση)
School of Arts and Crafts of the Fabric of Saint Peter in the Vatican, ΑΓΙΑ ΕΔΡΑ (Κατηγορία Εκπαίδευση, Κατάρτιση & Δεξιότητες)
Varvara Buzilă, ΜΟΛΔΑΒΙΑ (Κατηγορία Πρωταθλητές κληρονομιάς)
Προβάλλοντας την αριστεία στην πολιτιστική κληρονομιά στην Ευρώπη από το 2002
Τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβεία Europa Nostra θεσπίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2002 και έκτοτε διοργανώνονται από την Europa Nostra. Επί 23 χρόνια, τα Βραβεία αποτελούν βασικό εργαλείο για την αναγνώριση και την προώθηση των πολλαπλών αξιών της πολιτιστικής κληρονομιάς για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον της Ευρώπης.
Τα Βραβεία έχουν αναδείξει και διαδώσει την αριστεία και τις βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη, έχουν ενθαρρύνει τη διασυνοριακή ανταλλαγή γνώσεων και έχουν συνδέσει τους ενδιαφερόμενους για την πολιτιστική κληρονομιά σε ευρύτερα δίκτυα. Τα Βραβεία έχουν αποφέρει σημαντικά οφέλη στους νικητές, όπως μεγαλύτερη (δια)εθνική και διεθνή προβολή, πρόσθετη χρηματοδότηση και αύξηση του αριθμού των επισκεπτών. Επιπλέον, τα Βραβεία έχουν προάγει τη μεγαλύτερη φροντίδα των Ευρωπαίων πολιτών για την κοινή μας κληρονομιά. Για πρόσθετα στοιχεία και αριθμούς σχετικά με τα Βραβεία, επισκεφθείτε τον ιστότοπο των Βραβείων.
Η πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τα Βραβεία 2026 έχει ήδη ανοίξει. Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.europeanheritageawards.eu/apply για περισσότερες πληροφορίες και υποβάλετε διαδικτυακά την αίτησή σας μέχρι τις 9 Σεπτεμβρίου 2025.
Γενικές πληροφορίες
Europa Nostra
Η Europa Nostra είναι η ευρωπαϊκή φωνή της κοινωνίας των πολιτών που υπερασπίζεται τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς. Είναι μια πανευρωπαϊκή ομοσπονδία Μη-Κυβερνητικών Οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στον χώρο της πολιτιστικής κληρονομιάς. Στηρίζεται από ένα ευρύ δίκτυο δημόσιων φορέων, ιδιωτικών εταιρειών και φυσικών προσώπων, που καλύπτει περισσότερες από 40 χώρες. Αναγνωρίζεται ως το μεγαλύτερο και πιο αντιπροσωπευτικό δίκτυο πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη, διατηρώντας στενές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την UNESCO και άλλους διεθνείς φορείς. Η Europa Nostra, που ιδρύθηκε το 1963, γιόρτασε την 60η επέτειό της το 2023.
Η Europa Nostra πραγματοποιεί εκστρατείες για τη διάσωση των απειλούμενων μνημείων, τοποθεσιών και τοπίων της Ευρώπης, ιδίως μέσω του Προγράμματος ”7 Most Endangered” /«7 Υπό Απειλή». Γιορτάζει και μεταδίδει την αριστεία μέσω των «Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra». Η Europa Nostra συμβάλλει ενεργά στον καθορισμό και την εφαρμογή ευρωπαϊκών στρατηγικών και πολιτικών που σχετίζονται με την κληρονομιά, μέσω ενός συμμετοχικού διαλόγου με τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και το συντονισμό της European Heritage Alliance.
H Europa Nostra ηγείται της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας που επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διαχείριση του πιλοτικού έργου European Heritage Hub (2023-2025). Η Europa Nostra είναι μεταξύ των επίσημων εταίρων της πρωτοβουλίας New European Bauhaus που αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αποτελεί Ευρωπαϊκό μέλος και υποστηρικτής του Climate Heritage Network.
Δημιουργική Ευρώπη
Το πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη αποτελεί το εμβληματικό πρόγραμμα της ΕΕ για την υποστήριξη των πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αυξήσουν τη συμβολή τους στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον διαβίωσης της Ευρώπης. Με προϋπολογισμό 2,4 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, υποστηρίζει οργανισμούς στους τομείς της κληρονομιάς, των παραστατικών τεχνών, των καλών τεχνών, των διεπιστημονικών τεχνών, των εκδόσεων, του κινηματογράφου, της τηλεόρασης, της μουσικής και των βιντεοπαιχνιδιών καθώς και δεκάδες χιλιάδες καλλιτέχνες, επαγγελματίες του πολιτισμού και του οπτικοακουστικού τομέα.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) – σωματείο μη-κερδοσκοπικό, μη-κυβερνητικό – αγωνίζεται από το 1972 για την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας και της Ευρώπης. Η δράση της ΕΛΛΕΤ συνοψίζεται σε 3 βασικούς άξονες: α/ Έργα διατήρησης / αποκατάστασης πολιτιστικής κληρονομιάς και φυσικού περιβάλλοντος. β/ Θεσμικές παρεμβάσεις για τη διαφύλαξη της κοινής μας κληρονομιάς (τεκμηριωμένες μελέτες και προτάσεις προς τους φορείς χάραξης πολιτικής) και νομικούς αγώνες: για την αρχιτεκτονική κληρονομιά, την προστασία αιγιαλού & δασών, την χωροταξία του τουρισμού, την φέρουσα ικανότητα, την περιβαλλοντική φορολογική μεταρρύθμιση, την ενέργεια και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Προσφυγές και παρεμβάσεις στη δημόσια διοίκηση και άλλους φορείς για επίκαιρα θέματα προστασίας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος). Ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση σε θέματα φυσικού / ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Περιβαλλοντική εκπαίδευση, με προγράμματα όλων των βαθμίδων.
Η ΕΛΛΕΤ είναι επίσημος εκπρόσωπος στην Ελλάδα της Europa Nostra (της Ομοσπονδίας Ευρωπαϊκών οργανώσεων περιβάλλοντος και κληρονομιάς) και συνεργάζεται με το Συμβούλιο της Ευρώπης, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την UNESCO, το European Environmental Bureau και άλλους φορείς.
Η ΕΛΛΕΤ έχει λάβει το Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη 2012 (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), Βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών το 2002, καθώς και το 2022, «για τα 50 χρόνια συνεχών και επιτυχών δράσεων για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και του περιβάλλοντος της Ελλάδας.
