Στο θορυβώδες Μανχάταν, εκεί όπου τα γραφεία στέκονται δίπλα στα εργοστάσια και οι επενδυτές συναντούν τους εργάτες, τρεις άνδρες δίνουν ζωή σε κάτι που θα ξεπεράσει τον χρόνο: τον δείκτη Dow Jones Industrial Average.
Ο Τσαρλς Χένρι Ντάου (Charles Henry Dow), ένας λιγομίλητος ρεπόρτερ από το Κονέκτικατ που κάποτε μέτραγε τις περιουσίες επενδυτών πάνω σε τραίνα για το Κολοράντο, ενώνει τις δυνάμεις του με τον Έντουαρντ Τζόουνς (Edward Jones) και τον μυστηριώδη χρηματοδότη τους, Τσαρλς Μπεργκστρέσερ — έναν άνθρωπο με επίθετο αρκετά… μακρύ, ώστε να μείνει εκτός τίτλου. Έτσι γεννιέται η Dow Jones & Company.
Η αποστολή τους είναι απλή και ριζοσπαστική: να πουν στους ανθρώπους την αλήθεια για τα χρηματιστήρια. Να μετρήσουν τον παλμό της αγοράς. Να δώσουν σε ένα ευρύτερο κοινό τα εργαλεία για να μην είναι έρμαιο της κερδοσκοπίας και της παραπληροφόρησης.
Οι 12 γίγαντες
Το πρώτο τους μέσο, το Customer’s Afternoon Letter, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα διπλότυπο δελτίο δύο σελίδων. Όμως μέσα σε αυτές τις σελίδες, δώδεκα μετοχές ενώνονται σε έναν μέσο όρο. Ο πρώτος δείκτης Dow Jones είναι γεγονός. Το ημερολόγιο γράφει 26 Μαΐου 1896. Και η πρώτη τιμή του δείκτη; 40,94.
Οι δώδεκα αυτές εταιρείες – φανερώνουν την ψυχή της βιομηχανικής Αμερικής.
- American Cotton Oil Company
- American Sugar Refining Company
- American Tobacco Company
- Chicago Gas Company
- Distilling & Cattle Feeding Company
- General Electric Company
- Laclede Gas Company
- National Lead Company
- North American Company
- Tennessee Coal, Iron and Railroad Company
- U.S. Leather Company (Preferred shares)
- United States Rubber Company
Είναι η εποχή της παραγωγής, του μόχθου, του ατμού. Δεν υπάρχουν τεχνολογικοί γίγαντες, δεν υπάρχουν hedge funds — υπάρχουν κάρβουνο, ζάχαρη, καουτσούκ. Ο δείκτης δεν περιλαμβάνει σιδηροδρόμους, τους είχε ήδη δοκιμάσει ο Ντάου δώδεκα χρόνια νωρίτερα με τον πρώτο του δείκτη. Τώρα, περνάει στο επόμενο βήμα: οι μεγαλύτερες βιομηχανικές εταιρείες της χώρας, σε έναν αριθμό.
Από αυτές, μόνο η General Electric παραμένει για μεγάλο διάστημα στον δείκτη (μέχρι το 2018). Οι υπόλοιπες είτε συγχωνεύονται, είτε χρεοκοπούν, είτε απορροφώνται από άλλους βιομηχανικούς κολοσσούς μέσα στον 20ό αιώνα.
Ένας αριθμός που «μιλάει»
Ο υπολογισμός είναι απλός. Πρόσθεση τιμών, διαίρεση δια δώδεκα. Όμως η αξία του είναι τεράστια. Για πρώτη φορά, το κοινό έχει έναν αριθμό για να παρακολουθεί πώς κινείται το χρηματιστήριο. Δεν χρειάζεται να είναι μέσα στο Χρηματιστήριο, ούτε να γνωρίζει τα κατάστιχα κάθε εταιρείας. Αρκεί να ρίξει μια ματιά στον Dow.
Το ίδιο το κίνητρο του Ντάου δεν είναι το χρήμα. Είναι η διαύγεια. Θέλει έναν δείκτη που να αντανακλά την «γενική υγεία της αγοράς». Έναν μετρητή εμπιστοσύνης. Και ταυτόχρονα, θέλει να πολεμήσει την ασάφεια. Εκείνη την εποχή, οι εταιρείες δεν υποχρεούνται να δημοσιεύουν αληθινά στοιχεία. Οι ισολογισμοί κρύβονται, τα εσωτερικά νέα κυκλοφορούν μεταξύ των ισχυρών. Ο μέσος επενδυτής παραμένει στο σκοτάδι.
Η φιλοσοφία του Ντάου όμως γεννά ένα εργαλείο διαφάνειας. Ο δείκτης αρχίζει να διαμορφώνει τη σχέση των πολιτών με το χρηματιστήριο. Δίνει ρυθμό, δίνει ψυχολογία. «Ο Dow είναι πάνω». «Ο Dow είναι κάτω». Και μαζί του, ανεβαίνουν και πέφτουν ελπίδες, στρατηγικές, επενδύσεις.
Η Μαύρη Δευτέρα και…το σήμερα
Χρόνια μετά, στη Μαύρη Δευτέρα του 1987, ο Dow καταρρέει 22,6% — 508 μονάδες. Ολόκληρος ο κόσμος παγώνει. Σήμερα, με τον δείκτη στις 41.603 μονάδες, μια πτώση 508 μονάδων αντιστοιχεί σε μόλις 1,22% — ένα ποσοστό που έχει ξεπεραστεί πάνω από 30 φορές μόνο φέτος.
Ο Dow παραμένει δείκτης μόλις 30 εταιρειών — λιγότερο από το 1% των εισηγμένων στο NYSE και το Nasdaq. Όμως είναι ο πιο διάσημος. Εκείνος που δείχνει τον καιρό της αγοράς. Εκείνος που κουβαλά, σαν φάντασμα καπνού από τις καμινάδες του 1896, την πίστη πως τα πράγματα μπορούν να μετρηθούν — και να ερμηνευτούν.
