Στέκεται έξω από την πύλη του Serpent Mound στο Οχάιο και κοιτάζει την κάμερα με το πάθος ενός σύγχρονου κατατρεγμένου προφήτη. Οργανισμοί όπως το Ohio History Connection του απαγόρευσαν την είσοδο. Και αυτό ξέρει να το εκμεταλλευτεί.
Στην εκπομπή του «Ancient Apocalypse» στο Netflix ο Γκρέιαμ Χάνκοκ διαβάζει την επιστολή απόρριψης ως ντοκουμέντο λογοκρισίας, Το μουσικό χαλί που «συνοδεύει» τα λόγια του δραματικό. Το ύφος του οργισμένο. «Τι καλύτερος τρόπος να καταπνίξεις τις αντίθετες φωνές;». Και είναι εξαιρετικά δύσκολο να κρύψει πως το απολαμβάνει.
«Οι ιδέες του Χάνκοκ έχουν εξάψει το ενδιαφέρον εκατομμυρίων ανθρώπων που εκ πρώτης όψεως δείχνουν λογικοί. Ταυτόχρονα, όμως, βρίσκουν απήχηση και σε εκείνους που απλά απαξιώνουν τους ειδικούς», εξηγεί ο Economist, για τον οποίο κάποτε εργαζόταν ο Χάνκοκ ως ανταποκριτής.
Η Εποχή των Παγετώνων
Εδώ και 30 χρόνια, ο Χάνκοκ αφηγείται μια μεγάλη εναλλακτική Ιστορία: Κάπου στην Εποχή των Παγετώνων, πριν από 12.800 χρόνια, ένας κομήτης χτυπά τη Γη και αφανίζει έναν πολιτισμό σοφών αστρονόμων και θαλασσοπόρων — μια υπερπολιτισμική Ατλαντίδα που μεταλαμπαδεύει τη γνώση της σε «πρωτόγονους» κυνηγούς – συλλέκτες και γεννά τους Μάγιας, τους Αιγύπτιους, τους Ινκας, τους Σουμέριους.
Αν οι επιστήμονες βλέπουν απλώς ομοιότητες μεταξύ ανεξάρτητων πολιτισμών, ο Χάνκοκ διακρίνει ένα κρυφό νήμα: μια εξωγήινη σχεδόν διανόηση που πέρασε κρυπτογραφημένα μηνύματα για να μας προειδοποιήσει.
Αντιστεκόμενος στη «δικτατορία των ειδικών»
Η θεωρία του έχει απορριφθεί σχεδόν καθολικά από την επιστημονική κοινότητα ως ψευδοαρχαιολογία. Ομως έχει αποκτήσει εκατομμύρια οπαδούς. Από το βιβλίο του Fingerprints of the Gods (1995) ως το Magicians of the Gods (2015) και την επιτυχία του στο Netflix, ο Χάνκοκ έχει χτίσει μια cult περσόνα: είναι ο πολιτισμικός ήρωας που αντιστέκεται στη «δικτατορία των ειδικών».
Οι συγκρούσεις του με την αρχαιολογική κοινότητα δεν περιορίζονται σε επιχειρήματα. Η Society for American Archaeology ζήτησε από το Netflix να επαναταξινομήσει τη σειρά του ως science fiction λόγω παραπληροφόρησης και έλλειψης τεκμηρίωσης.
Ο Χάνκοκ απαντά πως απλώς αναδεικνύει τις «αδικημένες» αφηγήσεις των μύθων και των παραδόσεων. Όταν κατηγορήθηκε πως αναπαράγει ρατσιστικά μοτίβα — όπως η ιδέα ότι ιθαγενείς λαοί δεν θα μπορούσαν μόνοι τους να χτίσουν μεγαλιθικά έργα — εξεμάνη. Ήταν και αυτό μία πλεκτάνη εναντίον του για να τον φιμώσουν.
In the main photo (taken a few days ago by Santha Faiia), I’m standing in front of the world-famous Great Ziggurat of Ur, in southern Iraq. It’s a bit more than 4,000 years old according to archaeologists. The inset monochrome public domain image (G. Eric and Edith Matson… pic.twitter.com/boabrUuyg7
— Graham Hancock (@Graham__Hancock) May 20, 2025
Το κοινό του
Πρώην δημοσιογράφος του Economist, πρώην μόνιμα μαστουρωμένος – κατά δήλωσή του – και με παρελθόν «δημοσίων σχέσεων» με Αφρικανούς δικτάτορες, ο Χάνκοκ μετατρέπεται σε ιεροκήρυκα της μεταφυσικής Αρχαιολογίας. Συνδέει τα ιερά της Γης με τους κρατήρες του Άρη, τους στύλους του Σολομώντα με το Πεντάγωνο, την καταστροφή της Ατλαντίδας με τις μυστηριώδεις κολώνες του Γκιομπεκλί Τεπέ.
Το κοινό του είναι ένα εκρηκτικό μείγμα συνωμοσιολόγων, influencers, τεχνο- ολιγαρχών και δυσανεκτικών προς κάθε θεσμική γνώση. Από τον Τζο Ρόγκαν (ο οποίος τον αποκαλεί «ο άνθρωπος που επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλον την κοσμοαντίληψή μου») μέχρι τον Πίτερ Τιλ και τον Τάκερ Κάρλσον, οι υποστηρικτές του προέρχονται από τη νέα Δεξιά των ΗΠΑ — εκεί όπου η αναζήτηση της Ατλαντίδας συναντά τη δυσπιστία προς τη Δημοκρατία και την εμμονή με την «αλήθεια», που δεν μας λένε. Κινητήριος μοχλός το ερώτημα: «Τι μας κρύβουν».
Και το μυστικό της επιτυχίας
Οι αντίπαλοί του, όπως ο αρχαιολόγος Φλιντ Ντίμπλ, βλέπουν κάτι πιο σκοτεινό: μια επιχείρηση υπονόμευσης της επιστήμης και των δεδομένων, που ακολουθεί τις πρακτικές της παραπληροφόρησης. Χωρίς δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, με cherry-picking τακτικές και αποσιώπηση αντιφατικών ευρημάτων, ο Χάνκοκ προτιμά τον ρόλο του αιρετικού. «Δεν είναι δουλειά μου να είμαι αντικειμενικός», δηλώνει. «Είναι καθήκον μου να υπονομεύσω την κυρίαρχη αφήγηση».
Ίσως, τελικά, το μυστικό της επιτυχίας του να βρίσκεται στην ανάγκη μας να αμφισβητούμε τους ειδικούς. Και να ονειρευόμαστε πως κάπου, κάποτε, υπήρξε ένας μαγικός κόσμος σοφών που χάθηκε. Το «κάτι μας κρύβουν» είναι τελικά πολύ πιο καθησυχαστικό από το «κάπου αποτύχαμε».
