Τρεις μήνες μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του, έχει γίνει σαφές πως όποιος ξένος ηγέτης περνά την πόρτα του Οβάλ Γραφείου πρέπει να είναι έτοιμος για όλα – και κυρίως για δημόσιες προσβολές, απρόβλεπτες παγίδες και προκλήσεις που αγγίζουν τα όρια της ταπείνωσης.
Το τελευταίο επεισόδιο, με πρωταγωνιστές τον Ντόναλντ Τραμπ και τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής Σίριλ Ραμαφόσα, είναι χαρακτηριστικό αυτής της προσέγγισης – με την επιπλέον ιδιαιτερότητα ότι περιλάμβανε χαμηλό φωτισμό, προβολή βίντεο, στοίβες αποκομμάτων ειδήσεων, ακόμα και την παρουσία του Έλον Μασκ, ο οποίος παρακολουθούσε αμίλητος από έναν καναπέ.
Από την ερώτηση στον δημοσιογράφο στην «κινηματογραφική» προβολή
Σε μία απολύτως σκηνοθετημένη συνάντηση η αφορμή δόθηκε όταν δημοσιογράφος ρώτησε τον Τραμπ τι θα χρειαζόταν για να πειστεί πως οι ισχυρισμοί περί «γενοκτονίας λευκών» στη Νότια Αφρική είναι αναληθείς. Ο Ραμαφόσα απάντησε πρώτος, λέγοντας ότι «ο πρόεδρος θα πρέπει να ακούσει τις φωνές των Νοτιοαφρικανών». Αλλά ο Τραμπ δεν ήταν ικανοποιημένος με την απάντηση.
Ζήτησε από συνεργάτη του να «σβήσει τα φώτα» και να ανοίξει την τηλεόραση. Αμέσως άρχισε η προβολή ενός βίντεο που έδειχνε πολιτικούς της αντιπολίτευσης στη Νότια Αφρική να τραγουδούν το σύνθημα «Shoot the Boer», σύνθημα της αντι-απαρτχάιντ εποχής.
Ο Τραμπ, που συχνά αμφισβητεί τα μέσα ενημέρωσης, αυτή τη φορά επεδείκνυε εικόνες και δημοσιεύματα αβέβαιης προέλευσης. Όταν ρωτήθηκε πού βρίσκονται οι υποτιθέμενοι μαζικοί τάφοι λευκών αγροτών, απάντησε απλώς: «Στη Νότια Αφρική».
Παρά το γεγονός ότι οι πολιτικοί του βίντεο δεν είναι μέλη της κυβέρνησης και δεν έχουν εξουσία για δήμευση γης, ο Τραμπ εμφανίστηκε πεπεισμένος για το αντίθετο. Πράγματι, ο Ραμαφόσα υπέγραψε φέτος ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που επιτρέπει απαλλοτριώσεις χωρίς αποζημίωση, αλλά ο νόμος δεν έχει εφαρμοστεί. Ο ίδιος αποστασιοποιήθηκε δημόσια από τη ρητορική που εμφανίστηκε στο βίντεο.
President Trump and South African President Cyril Ramaphosa exchange on genocide.
Q: “What will it take for you to be convinced that there’s no white genocide in South Africa?”
Ramaphosa: “I can answer that for the president.”
Trump: “I’d rather have him answer.” pic.twitter.com/8v8hXFGmK0
— CSPAN (@cspan) May 21, 2025
Γκολφ αντί διπλωματίας
Ο Ραμαφόσα, ωστόσο, δεν πήγε απροετοίμαστος, όπως σημειώνει το BBC. Η αντιπροσωπεία του περιλάμβανε δύο πασίγνωστους λευκούς Νοτιοαφρικανούς γκολφέρ, τους Έρνι Έλς και Ρετίεφ Γκούσεν, καθώς και έναν Αφρικάνερ δισεκατομμυριούχο.
Αν και η επιλογή να φέρεις παίκτες γκολφ σε μια συνάντηση για διπλωματία και εμπορικά ζητήματα δεν ανήκει σε κανένα διπλωματικό εγχειρίδιο, ο Τραμπ φάνηκε ενθουσιασμένος, ιδίως με την παρουσία των δύο λευκών αθλητών.
Οι τοποθετήσεις τους για τους λευκούς αγρότες πήραν σχεδόν τον ίδιο τηλεοπτικό χρόνο με τον εκλεγμένο πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, ο οποίος επέλεξε διακριτική και μετρημένη στάση.
Ίσως αυτό ακριβώς ήταν το ζητούμενο. Ο Ραμαφόσα, μακροχρόνιος σύμμαχος του Νέλσον Μαντέλα και κεντρική φιγούρα της μετάβασης στη δημοκρατία, χρησιμοποίησε τους συνοδούς του ως «διπλωματική ασπίδα» – και φαίνεται πως η τακτική αυτή λειτούργησε, σχολιάζει το BBC. Σε κάποιο σημείο, κοίταξε τον Τραμπ και είπε: «Αν υπήρχε γενοκτονία λευκών αγροτών, μπορώ να σας εγγυηθώ ότι αυτοί οι τρεις κύριοι δεν θα βρίσκονταν εδώ».
Δεν δίστασε μάλιστα να «τρολάρει» τον Αμερικανό πρόεδρο, όταν εκείνος επέμεινε, λέγοντας: «Συγγνώμη δεν έχω αεροσκάφος, να σας δώσω» – αναφερόμενος βεβαίως στο άκρως αμφιλεγόμενο «δώρο» από το Κατάρ.
RAMAPHOSA: I am sorry I don’t have a plane to give you
TRUMP: I wish you did. I’d take it. If your country offered the US Air Force a plane, I would take it
RAMAPHOSA: Okay pic.twitter.com/TgvODTok9P
— Aaron Rupar (@atrupar) May 21, 2025
Όχι για την Αφρική, αλλά για το ακροατήριό του
Ο Τραμπ συνέχισε να επαναφέρει το θέμα των λευκών αγροτών, πολλοί από τους οποίους έχουν αιτηθεί άσυλο στις ΗΠΑ, αλλά ο Ραμαφόσα απέφυγε κάθε παγίδα και άφησε τις προκλήσεις να ξεθωριάσουν στο φόντο.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η επίθεση του Τραμπ ήταν μάταιη. Η «παράσταση», όπως τη χαρακτηρίζει το BBC, του Αμερικανού πρόεδρου δεν στοχεύει μόνο στον εκάστοτε ξένο ηγέτη, αλλά πρωτίστως στο εσωτερικό του κοινό.
Στην καρδιά του προγράμματος MAGA (Make America Great Again) βρίσκεται η συντήρηση του θυμού και της αίσθησης αδικίας. Ο Τραμπ ξέρει τι συγκινεί τους υποστηρικτές του.
«Και καθώς ξένοι ηγέτες όπως ο Ραμαφόσα μαθαίνουν να απορροφούν το σοκ και να επιβιώνουν από τα τηλεοπτικά σόου του Λευκού Οίκου, ο ίδιος ο Τραμπ ίσως χρειαστεί να ανανεώσει το ρεπερτόριό του για να παραμένει εντυπωσιακός», καταλήγει το BBC.
