Αλυσιδωτές επιπτώσεις στις μεγάλες ναυπηγικές βιομηχανίες της Ασίας φέρνει ο εν εξελίξει εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ με την Κίνα.
Μετά τους εκατέρωθεν δασμούς από τις δύο χώρες αλλά και τα λιμενικά τέλη που επέβαλε η Αμερική στα κινεζικής κατασκευής και διαχείρισης πλοία, η αγορά έστρεψε το βλέμμα της στην κινεζική ναυπηγική βιομηχανία.
Αν θα καταφέρει δηλαδή να αντεπεξέλθει στην πίεση, με δεδομένο ότι οι ΗΠΑ θέλουν να αναβιώσουν τη δική τους βιομηχανία.
Ωστόσο από τα «πυρά» φαίνεται ότι δημιουργούνται ζητήματα και στον ναυπηγικό κλάδο της Νότιας Κορέας, συμμάχου των ΗΠΑ, σε αυτή την προσπάθεια που κάνει ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ να αναβιώσει τη ναυπηγική βιομηχανία της χώρας του.
Ο «αδύναμος κρίκος» σε αυτή την περίπτωση είναι οι σπάνιες γαίες που ελέγχει η Κίνα και οι οποίες είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωση των κατασκευών εμπορικών πλοίων στα μεγάλα ναυπηγεία της Νότιας Κορέας.
Όπως επισημαίνει στη «Ν» η Χαρά Γεωργούση, head of valuation της Allied Shipbroking, στις 4 Απριλίου 2025 η Κίνα επέβαλε σαρωτικούς εξαγωγικούς ελέγχους σε επτά βασικά στοιχεία σπάνιων γαιών -συμπεριλαμβανομένων του δυσπροσίου, του τερβίου, του σαμαρίου, του γαδολινίου και άλλων- υπό το πρίσμα της εθνικής ασφάλειας και της επιβολής των κανονισμών για τις εξαγωγές.
Η κίνηση αυτή ακολουθεί τις αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας και την κλιμάκωση των δασμών και απαιτεί πλέον από τους εξαγωγείς να λαμβάνουν άδειες για τις εξερχόμενες αποστολές.
Δεδομένης της συντριπτικής κυριαρχίας της Κίνας στην παγκόσμια παραγωγή σπάνιων γαιών -που αντιπροσωπεύει περίπου το 90% της προσφοράς-, αυτό έχει εγείρει κόκκινες σημαίες σε όλους τους προηγμένους κατασκευαστικούς τομείς, ένας εκ των οποίων είναι και η ναυπηγική βιομηχανία.
Κρίσιμα εξαρτήματα
Όπως σημειώνει η κ. Γεωργούση, οι ναυπηγικές επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες, καθώς πολλά κρίσιμα εξαρτήματα, όπως μόνιμοι μαγνήτες για γεννήτριες άξονα, ηλεκτρικά συστήματα υψηλών προδιαγραφών και εξοπλισμός ελέγχου εκπομπών, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτά τα υλικά.
Οι έλεγχοι έχουν ήδη επιβραδύνει τις προμήθειες και δημιουργούν αλυσιδωτές επιπτώσεις σε όλα τα παγκόσμια προγράμματα νέων κατασκευών.
Όπως τονίζει χαρακτηριστικά, οι πληροφορίες από άμεσες επαφές σε ένα από τα κορυφαία ναυπηγεία της Κορέας δείχνουν τα πρώτα σημάδια διαταραχής:
- Τα υλικά σπάνιων γαιών είναι απαραίτητα για κρίσιμα συστήματα πλοίων – από την ηλεκτρική πρόωση μέχρι την τεχνολογία εκπομπών και τα προηγμένα ηλεκτρονικά. Οι καθυστερήσεις στην προμήθεια αυτών των εξαρτημάτων εμποδίζουν ήδη τις παραδόσεις εξοπλισμού στα ναυπηγεία, επηρεάζουν τον τελικό εξοπλισμό και μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστερήσεις στην παράδοση των πλοίων.
- Οι κατασκευαστές επανεκτιμούν τις ρήτρες ανωτέρας βίας και τους κινδύνους παράδοσης, ιδίως για μονάδες υψηλής αξίας που πρόκειτ αι να παραδοθούν στα τέλη του 2025 ή στις αρχές του 2026. Ήδη διεξάγονται συζητήσεις σχετικά με τις ρήτρες καθυστέρησης, τις αποζημιώσεις και την προσαρμογή των όρων παράδοσης.
Η αβεβαιότητα
Σύμφωνα με την κ. Γεωργούση, «αυτή η διαταραχή θα μπορούσε να επιταχύνει την προσπάθεια διαφοροποίησης των αλυσίδων εφοδιασμού σπάνιων γαιών πέρα από την Κίνα προς παραγωγούς στην Αυστραλία, την Αφρική και τη Βόρεια Αμερική. Αλλά τέτοιες
αλλαγές χρειάζονται χρόνο.
Στο μεταξύ, η αβεβαιότητα αποτελεί πλέον βασικό χαρακτηριστικό του τοπίου των νέων κατασκευών.
Σε μια αγορά που ήδη αντιμετωπίζει περιορισμούς στη χωρητικότητα των ναυπηγείων, πράσινες μετασκευές και αυξανόμενη περιβαλλοντική συμμόρφωση, αυτό προσθέτει ένα ακόμη πολύπλοκο ζήτημα στην αλυσίδα αξίας της ναυπηγικής βιομηχανίας».
Αρχή συνεργασίας για νεότευκτα πλοία «made in USA»
Ήδη τα πρώτα σημάδια της συνεργασίας ΗΠΑ – Ν Κορέας για την αναγέννηση της ναυπηγικής βιομηχανίας της Αμερικής έχουν κάνει την εμφάνισή τους.
Η νοτιοκορεατική εταιρεία Hanwha Shipping, μετά την απόκτηση του ναυπηγείου Philly Shipyard στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, ανακοίνωσε σχέδιο κατασκευής των πρώτων πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) αμερικανικής κατασκευής.
Η Hanwha Ocean, πρώην Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering (DSME), αγόρασε τον Ιούνιο του 2024 το ναυπηγείο Philly Shipyard και δήλωσε ότι θα ξεκινήσει το συγκεκριμένο σχέδιο για την κατασκευή πλοίων μεταφοράς φυσικού αερίου στις ΗΠΑ που έχουν να ναυπηγηθούν από το 1970.
Αλλά και ο αμερικανικός ναυπηγικός όμιλος Huntington Ingalls Industries (HHI) υπέγραψε συμφωνία με τη νοτιοκορεατική Hyundai Heavy Industries, για την κατασκευή νέων πολεμικών πλοίων. Οι δύο εταιρείες υπέγραψαν το μνημόνιο συνεννόησης στο περιθώριο της αμυντικής έκθεσης Sea Air Space 2025.
«Η συμφωνία αντανακλά τη δέσμευσή μας να διερευνήσουμε όλες τις ευκαιρίες για την επέκταση της ναυπηγικής ικανότητας των ΗΠΑ για την υποστήριξη της εθνικής ασφάλειας», δήλωσε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος του HII, Brian Blanchette, προσθέτοντας ότι θα επιταχυνθούν οι παραδόσεις «ποιοτικών πλοίων».
