Skip to main content

Πανδημία: «Αναμέτρηση» μεταξύ τεχνολογίας και ιδιωτικότητας στην Ευρώπη

Κυβερνήσεις ανά την Ευρώπη στρέφονται σε μέσα υψηλής τεχνολογίας για την παρακολούθηση της εξάπλωσης του κορωνοϊού και την παρακολούθηση ατόμων που βρίσκονται σε καραντίνα- σε μια προσέγγιση που, όπως σημειώνει το Reuters, επιδιώκει να αξιοποιήσει μαθήματα από την Ασία, μα δοκιμάζει επίσης και τους κανόνες περί προστασίας της ιδιωτικότητας που ισχύουν στην ήπειρο.

Από το Ελσίνκι ως τη Μαδρίτη αναπτύσσονται εφαρμογές για να αναφέρουν οι πολίτες τα συμπτώματά τους σε γιατρούς και ερευνητές, για την παρακολούθηση της εξάπλωσης του ιού, τη δημιουργία σχετικών μοντέλων και τη διασφάλιση της παραμονής στο σπίτι αυτών που βρίσκονται σε καραντίνα. Ωστόσο, σύμφωνα με το Reuters, η πρόοδος δεν είναι ομαλή, υπάρχει λίγος συντονισμός και οι υπέρμαχοι της ιδιωτικότητας προειδοποιούν ότι τίθεται ζήτημα για την ισορροπία μεταξύ των οφελών προς τη δημόσια υγεία και του GDPR.

Στην Πολωνία η κυβέρνηση έχει λανσάρει μια εφαρμογή, το Home Quarantine, για πολίτες που επέστρεψαν από το εξωτερικό από τις 15 Μαρτίου και μετά και έχουν τεθεί σε καραντίνα για δύο εβδομάδες. Για την εγγραφή αναρτώνται προσωπικά στοιχεία και μια φωτογραφία. Ακολούθως λαμβάνουν υπενθυμίσεις μέσω γραπτών μηνυμάτων, στις οποίες θα πρέπει να απαντούν μέσα σε 20 λεπτά ανεβάζοντας μια selfie, η οποία επιβεβαιώνεται μέσω αναγνώρισης προσώπου και το location stamp της συγκρίνεται με την καταχωρημένη διεύθυνση. Ωστόσο η αρμόδια αρχή της Πολωνίας για θέματα ιδιωτικότητας, υπεύθυνη για την τήρηση του GDPR, ανέφερε πως δεν ζητήθηκε η άποψή της για το Home Quarantine, με εκπρόσωπό της να δηλώνει πως θα παρακολουθείται η χρήση του. Το Home Quarantine ακολουθεί το πρότυπο της προσέγγισης της Ταϊβάν, που έθεσε πρόσφατα σε λειτουργία έναν «ηλεκτρονικό φράχτη» για να παραμένουν στο σπίτι τους αυτοί που είναι σε καραντίνα.

Στη Φινλανδία η εφημερίδα Helsingin Sanomat και η Futurice είναι κοντά στο λανσάρισμα μίας υπηρεσίας για να αναφέρουν οι πολίτες τα αναπνευστικά τους συμπτώματα. Τα μόνα προσωπικά στοιχεία που υποβάλλονται είναι η ηλικία και ο ταχυδρομικός κώδικας. Η κυβέρνηση δεν έχει υποστηρίξει ακόμα επίσημα την πρωτοβουλία αυτή.

Σε άλλες χώρες κυβερνήσεις περνούν έκτακτους νόμους για τη χρήση δεδομένων smartphones για ιχνηλάτηση επαφών και επιβολή καραντίνας, ακόμα και αν δεν έχουν ακόμα στα χέρια τους κατάλληλες τεχνολογίες. Η Σλοβακία πρότεινε προσωρινή νομοθεσία που θα επέτρεπε την παρακολούθηση των μετακινήσεων για τη διάρκεια της πανδημίας. Η Μαρία Κολίκοβα, υπουργός Δικαιοσύνης, είπε ότι αυτό αποτελεί μεγάλη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών, ωστόσο πιστεύει επίσης πως το δικαίωμα στη ζωή είναι απόλυτο. Ο πρώην πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίκο έκανε λόγο για έναν «νόμο κατασκοπείας».

Στη Γερμανία μια πρόταση του υπουργού Υγείας, Γενς Σπαν, για παρακολούθηση μεμονωμένων smartphones χωρίς δικαστική εντολή, μπλοκαρίστηκε από τους Σοσιαλδημοκράτες του κυβερνητικού συνασπισμού. Η υπουργός Δικαιοσύνης, Κριστίν Λάμπρεχτ, που ανήκει στο SPD, έκανε λόγο για μια «εισβολή στα δικαιώματα των πολιτών». Επίσης ο επικεφαλής ιολόγος, Κριστιάν Ντρόστεν, είπε ότι η χρήση δεδομένων τοποθεσίας για ιχνηλάτηση, όπως στη Νότια Κορέα, θα έπρεπε και πάλι να υποστηρίζεται από καλά επανδρωμένες και εξοπλισμένες μονάδες υγειονομικών, ικανές να έρθουν σε επαφή με μεγάλους αριθμούς κρουσμάτων και να ιχνηλατήσουν άτομα που μπορεί να εκτέθηκαν.

Πολλές χώρες έχουν ξεκινήσει «hackathons», όπου software developers συνεργάζονται για να αναπτύξουν νέες τεχνολογικές λύσεις. Στην Ιταλία η κυβέρνηση έχει απευθυνθεί σε εταιρείες για να παρουσιάσουν λύσεις, ενώ ο Οτάβιο Κριβάρο, επιστήμονας δεδομένων, ηγείται ενός κινήματος για την παροχή δεδομένων από τους πολίτες για τη χαρτογράφηση της πανδημίας.

Ειδικοί του χώρου σημειώνουν πως κάποια από αυτά τα προβλήματα έχουν ήδη λυθεί αλλού, πχ η Σιγκαπούρη έχει το TraceTogether app που συλλέγει δεδομένα τοποθεσίας smartphone και Bluetooth από εθελοντές για να διαπιστώνεται εάν κάποιος έχει έρθει σε επαφή με άτομο μολυσμένο με κορωνοϊό.

Άλλες χώρες χρησιμοποιούν λιγότερο εξελιγμένα μέσα: Για παράδειγμα στην Ινδία βάζουν σφραγίδες με ανεξίτηλη μελάνη στα χέρια ατόμων σε καραντίνα, σε μια παραλλαγή του συστήματος που χρησιμοποιείται στις εκλογές, για να εμποδίζονται πολίτες να ψηφίζουν πάνω από μια φορά. «Υπάρχει συχνά μια χαμηλής τεχνολογίας λύση σε αυτά τα προβλήματα» είπε ο Έντιν Ομάνοβιτς, της Privacy International. «Με την καραντίνα, κάποιες φορές το καλύτερο είναι απλά να πας να δεις».