του Στέλιου Παπαπέτρου
Το υπουργείο Εργασίας έδωσε στη δημοσιότητα τα συμπεράσματα της οικονομικής μελέτης με την οποία επιχειρείται η αποτύπωση των βασικών αρχών της μεταρρύθμισης του δικαίου κοινωνικής ασφάλισης όπως αυτές προβλέπονται στο σχέδιο νόμου για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, με τρόπο που να καθίσταται αυτή επιστημονικά ελέγξιμη.
Στην μελέτη αναλύονται οι παρεμβάσεις που επιχειρούνται στο σημερινό ασφαλιστικό σύστημα, αλλά και οι παράγοντες που επιδείνωσαν όλα τα προηγούμενα χρόνια την βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Παράγοντες επιδείνωσης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης
- Η αύξηση της ανεργίας.
Από το 2000 ως την εκδήλωση της κρίσης (έτος 2008), η απασχόληση στη χώρα αυξανόταν με μέσο ετήσιο ρυθμό 1,8%, ενώ από το 2009 και έπειτα η τάση αντιστρέφεται με την απασχόληση να μειώνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,1%. Δηλαδή κάθε χρόνο προ κρίσης δημιουργούνταν 58,9 χιλ. νέες θέσεις απασχόλησης, ενώ στη διάρκεια της κρίσης χάνονταν ετησίως 170,5 χιλ. θέσεις απασχόλησης.
- Οι μειώσεις μισθών.
Λόγω της «βύθισης» των μισθών εξαιτίας της κρίσης ενδεικτικά επισημαίνεται ότι «το δεύτερο τρίμηνο του 2015 οι μισθοί βρίσκονται περίπου 25% χαμηλότερα σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008 και περίπου 4% χαμηλότερα σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014».
- Μείωση των εισπράξεων των ασφαλιστικών εισφορών.
Συνολικά την περίοδο 2009-2014 οι εισπραχθείσες εισφορές υπέρ του ασφαλιστικού συστήματος για τους προαναφερθέντες Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης μειώθηκαν κατά 23%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε απώλειες άνω των €2,6 δις.
- Η μη αξιοποίηση των αποθεματικών των ταμείων.
«Επί πολλά έτη, κατά τη διάρκεια των οποίων οι συνταξιούχοι ήταν σημαντικά λιγότεροι σε σχέση με τους εισφέροντες, δεν προβλεπόταν η καθ’ οιονδήποτε τρόπο επένδυση των δημιουργουμένων αποθεματικών των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, λόγω της υποχρεωτικής διακράτησής τους από την Τράπεζα της Ελλάδος με μηδενική απόδοση, ακόμη και όταν τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων κυμαίνονταν σε ποσοστά 18%-25% ετησίως».
- Οι επιπτώσεις από το «κούρεμα των ομολόγων» PSI.
«Μεταξύ των φορέων που συμμετείχαν στο PSI εντάχθηκαν και οι ελληνικοί ΦΚΑ, των οποίων η περιουσία (διαθέσιμα και ομόλογα του ελληνικού δημοσίου) μειώθηκε κατά 11,8 δισ. (η απώλεια για τους φορείς κύριας ασφάλισης ανέρχεται σε 6,3 δισ.. Η μείωση αυτή ισοδυναμούσε με το 45,9% της συνολικής περιουσίας όλων των ΦΚΑ, καθώς τα διαθέσιμά τους μειώθηκαν κατά 47% (περίπου 9 δισ.) και τα ομόλογα κατά 42,8% (περίπου 2,8 δισ.)».
- H εξέλιξη της συνταξιοδοτικής δαπάνης.
«Σύμφωνα με τα στοιχεία εξέλιξης της συνταξιοδοτικής δαπάνης, διαπιστώνεται σημαντική μείωση σε απόλυτα μεγέθη, τα έτη 2010 και 2013, λόγω της εφαρμογής των διαδοχικών νόμων περιορισμού της (Ν.4024/11, Ν.4051/12, Ν.4093/2012), ενώ ως % του ΑΕΠ παρατηρείται αύξηση, η οποία οφείλεται στη σημαντική μείωση του ΑΕΠ την ίδια περίοδο».
- Τα ελλείμματα των φορέων κοινωνικής ασφάλισης από 6,63% του ΑΕΠ το 2009, βρίσκονται στο 9,51% του ΑΕΠ το 2016.
- Η συμμετοχή του κράτους στην συνταξιοδοτική δαπάνη.
«Το συνολικό ποσό που έχει μεταφερθεί στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης την περίοδο 2000-2015, για την καταβολή κύριων συντάξεων, ανέρχεται σε 154.438,92 εκατ» .
