Του Γιάννη Καμπουράκη
[email protected]
Το γεγονός ότι η συμφωνία που επετεύχθη στο Eurogroup για το μισό τρισ. ευρώ ως ενίσχυση για την αντιμετώπιση των συνεπειών του Covid – 19, είναι κατώτερη και του αναμενομένου και των περιστάσεων αποδείχθηκε από τον τρόπο που την υποδέχθηκαν οι λαοί αλλά και οι αγορές. Οι κυβερνήσεις, ωστόσο, ακόμα και αυτές που πλήττονται περισσότερο, δεν βγήκαν να αποδοκιμάσουν.
Πρώτον επειδή είναι εκείνες που κάνουν τη διαπραγμάτευση.
Δεύτερον, επειδή αναμένεται η Σύνοδος Κορυφής της 23ης Απριλίου, όπου οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης μετέφεραν την «καυτή πατάτα» των αποφάσεων. Δηλώσεις που θα δυναμίτιζαν το κλίμα, κρίθηκε – ακόμα και από Ιταλία και Ισπανία που σήκωσαν το βάρος – ότι δεν θα ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση κυρίως επειδή θα έδιναν σε Γερμανούς και Ολλανδούς το «πάτημα» για να παραμείνουν στη στείρα θέση τους.
Η ελληνική κυβέρνηση δέχεται κριτική επειδή κατά τις πληροφορίες δεν πρωτοστάτησε στη διαπραγμάτευση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, αν και ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπόγραψε την επιστολή των «9», κόντρα στην ατζέντα Γερμανών και Ολλανδών, πριν από το Eurogroup. Γνωρίζοντας ότι τι τελικές αποφάσεις θα τις πάρουν οι αρχηγοί των κρατών, εφόσον οι υπουργοί Οικονομικών δεν τα κατάφεραν, αλλά και βλέποντας ότι Ιταλία και Ισπανία μετά το Eurogroup δεν σήκωσαν τους τόνους, η Αθήνα τηρεί στάση αναμονής και προετοιμάζεται στο παρασκήνιο γι΄ αυτό που θα ακολουθήσει.
Πέραν του βασικού ερωτήματος για το αν θα γίνει ένα ακόμα βήμα προς την κατεύθυνση της περαιτέρω αποδυνάμωσης της Ε.Ε., έχοντας ακόμα μπροστά της την πανδημική κρίση και τις συνέπειές της και με άγνωστο το χρόνο διάρκειάς της, η ελληνική κυβέρνηση έχει να διεκδικήσει κονδύλια για την αντιμετώπιση των συνεπειών του Covid – 19 τώρα για την επανεκκίνηση της οικονομίας την επόμενη ημέρα, αλλά και ευνοϊκούς όρους χρησιμοποίησής τους.
Το Μαξίμου αλλά και το υπουργείο Οικονομικών δεν επιθυμούν να έλθουν στη θέση να πρέπει να προσφύγουν στον ESM, όπως καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν το επιθυμεί.
Πρώτον, διότι θα αντιμετωπιστεί ως αδυναμία από τις αγορές και -ειδικά για την Ελλάδα – ενδεχόμενη προσφυγή στον ESM θα προκαλέσει αναταράξεις στην εύθραυστη οικονομία της που καλείται να αντιμετωπίσει τη δεύτερη μεγάλη κρίση μετά από δέκα χρόνια επώδυνης δοκιμασίας.
Δεύτερον, διότι σε πολιτικό επίπεδο, ακόμα και για λόγους που δεν έχουν να κάνουν με τα όσα πέρασε ο ελληνικός λαός από το 2010 και μετά, ενδεχόμενη προσφυγή στον ESM θα εκληφθεί ως πισωγύρισμα, θα επαναφέρει μνήμες και – σε ένα προχωρημένο σενάριο – πολιτική κρίση, αλλαγή των σημερινών συσχετισμών και restart για τα κόμματα.
Η κυβέρνηση δεν θεωρεί ότι η Ε.Ε. δεν έχει κάνει τίποτε για να αντιμετωπιστεί η κρίση, αλλά ότι επέδειξε αργά αντανακλαστικά, τρέχοντας πίσω από τις εξελίξεις, ενώ θα μπορούσε να είναι μπροστά. Κρίνει ως σημαντικές αποφάσεις την άρση του Συμφώνου Σταθερότητας, τις αποφάσεις της ΕΚΤ, αλλά θεωρεί ότι χρειάζονται και άλλα μέτρα που είναι αναγκαίο αλλά όχι και εύκολο να αποφασιστούν στην Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. την 23η Απριλίου, αν συνεχιστεί το κλίμα σύγκρουσης μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και ευρωπαϊκού Νότου.
Η ατζέντα πλέον είναι πολύ συγκεκριμένη. Η ΕΚΤ έχει εκτιμήσει ότι η Ε.Ε. θα χρειαστεί μέτρα ύψους 1,5 τρισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, ενώ πλέον κρίσιμο κομμάτι των αποφάσεων θεωρούνται οι όροι που θα αποφασιστούν.
Για άλλη μία φορά, η Ε.Ε. οφείλει να ξεπεράσει τα πολιτικά της προβλήματα για να αντιμετωπίσει τα οικονομικά. Η διαφορά με την κρίση που προέκυψε από τη χρεοκοπία της Ελλάδας, είναι ότι αυτή τη φορά ο κίνδυνος είναι κοινός και άγνωστος όπως και πέρας της οικονομικής κρίσης υπάρχει και η ανθρωπιστική κρίση που δεν περιορίζεται στα σύνορα μίας μικρής ευρωπαϊκής χώρας όπως η Ελλάδα, αλλά απειλεί ολόκληρη τη Γηραιά Ήπειρο.
Ακόμα και αυτό όμως μπορεί να μην είναι αρκετό για τις χώρες του Βορρά να ξεπεράσουν την ανάγκη ικανοποίησης του εθνικού συμφέροντος, προκειμένου να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη που χρειάζεται μία ένεση για να μην καταρρεύσει πλήρως.
