«Δικαιοσύνη που αργοπορεί δεν είναι Δικαιοσύνη, υποστήριζε ο Βρετανός πρωθυπουργός Γουίλιαμ Γκλάντστοουν, ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα. Και πράγματι, η σωστή και γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της φιλελεύθερης Δημοκρατίας. Ταυτόχρονα όμως είναι και ένα διαρκές ζητούμενο για κάθε Πολιτεία που θέλει διαρκώς να ενισχύει τα δικαιώματα των πολιτών της. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο θεωρώ το σημερινό νομοσχέδιο όχι μόνο μια σημαντική μεταρρύθμιση, αλλά μια ιστορική τομή απέναντι σε ένα διαχρονικό πρόβλημα, με στόχο, σε πρώτη φάση, οι δικαστικές αποφάσεις να εκδίδονται σε σημαντικά συντομότερο χρόνο, κατά περίπου 30%, και παράλληλα να εξορθολογιστεί ο εθνικός δικαστικός χάρτης, προσθέτοντας περίπου 1.000 δικαστές στην πρώτη γραμμή» δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την ομιλία του στη Βουλή, επί της συζήτησης του νομοσχεδίου «Ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, χωροταξική αναδιάρθρωση των δικαστηρίων της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας του υπουργείου Δικαιοσύνης».
Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι ο πρώτος που έκρινε ιστορικά απαραίτητη αυτήν την αλλαγή στον δικαστικό χάρτη ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1911. Ανέφερε ότι από διαφορετικές κυβερνήσεις επιχειρήθηκε η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση, με τελευταία φορά το 1999. Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι το φαινόμενο της αργοπορίας στη Δικαιοσύνη διασταυρώνεται με τη γραφειοκρατία και την αδράνεια, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο για τους πολίτες και τη χώρα.
«Το 44% του δικαστικού δυναμικού ασχολείται μόλις με το 20% της δικαστικής ύλης»
Ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι όταν μια απόφαση κάνει 4-5 χρόνια για να εκδοθεί, αυτός που έχει προσφύγει στη Δικαιοσύνη, χάνει ένα μέρος της εμπιστοσύνης του σε αυτήν. «Η ίδια η καθυστέρηση γίνεται επιχείρημα στο στόμα όσων καραδοκούν να αμφισβητήσουν το κράτος δικαίου ή δίνει αφορμή για διάφορα σενάρια συνωμοσίας. Στην Ελλάδα έχουμε ευρείας έκτασης αρνησιδικία σημείωσε ο αείμνηστος καθηγητής Τσακιράκης. Τα λόγια του δυστυχώς ισχύουν και σήμερα», συμπλήρωσε.
Ο κ. Μητσοτάκης επεσήμανε ότι για μία απόφαση γίνεται τελεσίδικη στην Ελλάδα κατά μέσο όρο σε 1.450 ημέρες, όταν το αντίστοιχο ευρωπαϊκό επίπεδο κινείται περίπου στις 600. «Πίσω τους αυτά τα στοιχεία κρύβουν και προβλήματα που δεν έχουν λυθεί εδώ και δύο αιώνες: Την άνιση κατανομή του έργου των δικαστών, την παρωχημένη χωροταξία των δικαστηρίων και μαζί τους μια βαβέλ από αντικρουόμενες διαδικασίες και δομές» σημείωσε ο πρωθυπουργός.
«Έχουμε πολλούς δικαστές και μεγάλη καθυστέρηση στην απονομή της Δικαιοσύνης» σημείωσε και πρόσθεσε ότι ακόμη μία εθνική παραδοξότητα, είναι πως σε πρώτο βαθμό υπάρχουν δύο τύποι δικαστηρίων. Όπως είπε, το 44% του δικαστικού δυναμικού ασχολείται μόλις με το 20% της δικαστικής ύλης.
«Θεμέλιο του νέου δικαστικού χάρτη είναι η ενοποίηση των 2 βαθμών στο 1ο επίπεδο»
Ο πρωθυπουργός επεσήμανε ότι το θεμέλιο του νέου δικαστικού χάρτη είναι η ενοποίηση των δύο βαθμών στο πρώτο επίπεδο, με κριτήρια την ορθολογική κατανομή του προσωπικού και των υποθέσεων, τον πληθυσμό και τις ανάγκες κάθε περιοχής. «Αφήνουμε πίσω τη λογική του 1950 και του 1960 όταν δικαστήρια ιδρύονταν με βάση οδικές ή ακτοπλοικές συνδέσεις ή τις πιέσεις των κομματαρχών. Ερχόμαστε στον 21ο και στην Ευρώπη και στο ζήτημα αυτό» σημείωσε.
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, το βασικό ζητούμενο είναι η μεγαλύτερη ταχύτητα, αφού οι υποθέσεις θα μοιράζονται σε περισσότερους δικαστικούς λειτουργούς. Περιγράφοντας τη νέα διάταξη των δικαστικών δυνάμεων, είπε ότι 1.000 πρώην ειρηνοδίκες αναβαθμίζονται σε πρωτοδίκες, αυξάνοντας σε 2.100 τους ετοιμοπόλεμους δικαστές.
«Δικαιοσύνη που αργεί γίνεται άδικη – 3 επισημάνσεις για το Μάτι»
Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι στη διαβούλευση υπήρξε ευρύς διάλογος και σημείωσε ότι είναι αναπτυξιακός αλλά και κοινωνικός ο χαρακτήρας της μεταρρύθμισης. Όπως τόνισε, «Δικαιοσύνη που αργεί γίνεται άδικη, ταλαιπωρεί τελικά όποιον ζητεί την προστασία της».
Αναφερόμενος στη δίκη για την πυρκαγιά στο Μάτι, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι «μόλις χθες ανέκυψε και το ζήτημα με τις ποινές», υπενθυμίζοντας ότι έχουν περάσει έξι χρόνια από την τραγωδία με 104 νεκρούς. Όπως ανέφερε, «θα περιοριστώ σε 3 επισημάνσεις»:
- «Τα αδικήματα της υπόθεσης κρίθηκαν με βάση ένα ευμενέστερο πλαίσιο που ίσχυε επί ΣΥΡΙΖΑ. Οι ποινές θα ήταν αυστηρότερες αν κρίνονταν με βάση το πλαίσιο της Ν.Δ.» σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης.
- «Πράγματι υπήρξε αργοπορία» επεσήμανε, προσθέτοντας ότι αυτό δικαιώνει τις παρεμβάσεις για τον νέο δικαστικό χάρτη.
- «Η εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη δεν πρέπει να τραυματιστεί. Έχει τα θεσμικά αντίβαρα να θεραπεύσει τυχόν αστοχίες. Οι κρίσεις δεν είναι τελεσίδικες. Μπορούν, εφόσον η ίδια η Δικαιοσύνη το κρίνει, να επανεξεταστούν με τρόπο νόμιμο, με τη σκέψη και την παρότρυνση οι εθνικές τραγωδίες να μη γίνονται κομματικά εργαλεία, με δύο μέτρα και δύο σταθμά» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Ανέφερε εξάλλου ότι «τα διδάγματα από το Μάτι δεν έχουν μόνο ποινική διάσταση. Ας μην ξεχνάμε ότι έπρεπε να έρθει αυτή η κυβέρνηση για να επανιδρύσει την πολιτική προστασία και να θέσει σε λειτουργία το 112».
«Επιμένουν να δυσφημούν τη χώρα»
Ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι αυτές οι ρυθμίσεις δίνουν ώθηση στο κράτος δικαίου και σε πολλά επίπεδα. «Μιλώ για 21 ορόσημα τα οποία θέσαμε μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 11 από τα οποία έχουν επιτευχθεί. Σε πείσμα όλων όσοι εμφανίζουν την Ελλάδα περίπου σαν χούντα, αναγνώρισε πρόσφατα και η αρμόδια επίτροπος Βέρα Γιούροβα. Αυτά δεν αναδείχθηκαν από την αντιπολίτευση που επιμένει να δυσφημεί τη χώρα στο εξωτερικό», συμπλήρωσε.
«Διαπιστώνω ξανά την άρνηση της αντιπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ λέει παγίως όχι σε όλα, ναι στο τίποτα. Μιλάει για τη Δημοκρατία όταν ξέχασε να καταθέσει υπόμνημα κατά των διαδόχων του φασισμού. Εξακολουθεί να μοιράζει ακοστολόγητες υποσχέσεις. Μόλις τις τελευταίες ημέρες ο αρχηγός σας φρόντισε να φορτώσει τον προϋπολογισμό με καμιά 15 δισ. το χρόνο. Φανταστείτε πού θα φτάσει ο λογαριασμός μέχρι τις εκλογές. Δεν μας λέτε πόσους φόρους συνεπάγονται όλα αυτά. Κρύβετε ότι αυτός ο απολιτικός λαϊκισμός που λανσάρετε οδηγεί τη χώρα σε νέα χρεοκοπία», συνέχισε.
Απευθυνόμενος στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκο Ανδρουλάκη διερωτήθηκε «πόσο αγκυλωμένο και οπισθοδρομικό αποδεικνύεται ένα κόμμα που θέλει να είναι προοδευτικό». «Τώρα ένα νέο όχι σε κάτι που όλοι αναγνωρίζουμε ότι είναι βασικό ζητούμενο», ανέφερε.
Ο πρωθυπουργός εξέφρασε την ικανοποίησή του για τον αριθμό των εγγραφών στην επιστολική ψήφο και είπε πως είδε με χαρά τα κόμματα που την καταψήφισαν να κάνουν καμπάνια υπέρ της επιστολικής ψήφου. «Όταν θα έρθει στην ολομέλεια η δυνατότητα να αξιοποιήσουμε την επιστολική ψήφο και στις εθνικές εκλογές το 2027, δεν θα είστε αντίθετοι, έτσι δεν είναι;», συμπλήρωσε.
«Να μην αφήσουμε την τοξικότητα να απλωθεί»
Ζήτησε, δε, «να μην αφήσουμε την τοξικότητα να απλωθεί στον τόπο» ενόψει των ευρωεκλογών, επισημαίνοντας ότι «θα έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε την προ ημερησίας συζήτηση που ζήτησε ο επικεφαλής της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ». «Οι πολίτες περιμένουν προτάσεις για το αύριο» επανέλαβε, προειδοποιώντας για το ενδεχόμενο αποχής ή στροφής των πολιτών προς τα άκρα. «Δεν έχουμε περιθώρια για άλλες αστήριχτες κατηγορίες κατά αντιπάλων, δεν χρειαζόμαστε εμπόρους πατριωτισμού, δεν χρειαζόμαστε ιδιοκτήτες της πίστης μας. Η πολιτική διαφωνία δεν μπορεί να γίνει ξεδιάντροπη συνωμοσία» τόνισε ο πρωθυπουργός.
«Ο δρόμος είναι δύσκολος, αλλά θα μας φέρει σύντομα στο ξέφωτο»
Ο πρωθυπουργός είπε πως το υπό ψήφιση νομοσχέδιο είναι κατάκτηση που έρχεται να προστεθεί στις μικρές και μεγάλες τομές της προηγούμενης τετραετίας και στις θεσμικές πρωτοβουλίες στη δεύτερη τετραετία. Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε σε μία σειρά από δράσεις της κυβέρνησης, επισημαίνοντας πως η ανεργία μειώνεται και το εισόδημα στηρίζεται όσο το επιτρέπουν οι εθνικές δυνατότητες. Τόνισε ότι είναι επιτυχία για τη χώρα ότι μπορεί να συνδυάζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με δημοσιονομική συνέπεια. «Ξέρω ότι ο πληθωρισμός εξακολουθεί να δοκιμάζει τα νοικοκυριά. Θα χρειαστεί προσπάθεια. Ο δρόμος είναι δύσκολος, αλλά θα μας φέρει σύντομα στο ξέφωτο», συμπλήρωσε.
«Πρακτικά τα αιτήματα των αγροτών έχουν ικανοποιηθεί», είπε επίσης μεταξύ άλλων και σημείωσε ότι «οι μόνιμες αυξήσεις των μισθών θα παραμείνουν» και πως «το 2027 θα είμαστε εδώ και θα έχουμε υλοποιήσει τη δέσμευσή μας για κατώτατο μισθό 950 ευρώ και μέσο μισθό 1.500 ευρώ». Ο πρωθυπουργός ζήτησε επίσης από τους πολίτες να αξιοποιήσουν την πλατφόρμα e-Καταναλωτής.
«Όλοι ξέρουν ποια είναι η δύναμη που έβαλε την Ελλάδα στην Ευρώπη και την κράτησε εκεί. Ποια καθιέρωσε τα εθνικά μας σύνορα ως τα ανατολικά όρια της Ε.Ε. Ποια στήριξε την κοινωνία στην πανδημία. Που έφερε 72 δισ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο ανάκαμψης. Μιλάω για το νήμα που ενώνει τη μεταρρύθμιση που ψηφίζουμε σήμερα με όσα θα κριθούν στις κάλπες. Αναμέτρηση με πρόσημο ευρωπαϊκό, αλλά με περιεχόμενο εθνικό καθώς σύσσωμη η αντιπολίτευση θέλει να τη μετατρέψει σε δημοψήφισμα κατά της κυβέρνησης, η οποία εκλέχθηκε πριν από 10 μήνες, χωρίς ούτε μια λέξη στον προεκλογικό διάλογο για τα σημαντικά ευρωπαϊκά θέματα. Όσο για τους εμπόρους της πίστης νομίζω ότι η Εκκλησία απάντησε πολύ καλύτερα από εμένα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον τοξικότητας εμείς δεν έχουμε εχθρούς. Έχουμε πολιτικούς αντιπάλους. Η πιο σκληρή αντιπολίτευση είναι αυτή των καθημερινών προβλημάτων. Για εμάς το πρώτο ζητούμενο είναι η σταθερότητα και η συνέχιση της πορείας ανάπτυξης», τόνισε ο πρωθυπουργός.
«Είμαστε έτοιμοι να δυναμώσουμε τις ελληνικές διεκδικήσεις στην Ευρωβουλή ή θα στείλουμε εκπροσώπους που κατηγορούν τον τόπο σε κάθε ευκαιρία;», συνέχισε. «Είμαι αισιόδοξος ότι οι Ελληνίδες και οι Έλληνες θα δώσουν και πάλι ισχυρή διπλή εντολή. Να γινόμαστε όλο και καλύτεροι σε ένα πλατύ ρεύμα δυνάμεων που πιστεύουν στον πατριωτισμό της ευθύνης. Το ίδιο αισιόδοξος είμαι και για μια πιο γρήγορη ορθή απονομή της δικαιοσύνης. Το σημερινό νομοσχέδιο είναι μια πρώτη σφραγίδα στο διαβατήριο σταθερότητας και συνέχειας της Ελλάδας σε ένα ταξίδι που θα την φέρει πιο κοντά στην Ευρώπη», κατέληξε ο πρωθυπουργός.
