Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
«Επιθυμώ να σας μιλήσω σήμερα για την τραγωδία της Ευρώπης». Με τη φράση αυτή άρχισε στις 19 Σεπτεμβρίου 1946 ο Ουίνστον Τσόρτσιλ την ιστορική ομιλία του στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης – μία ομιλία η οποία 70 χρόνια μετά ηχεί παράδοξα επίκαιρη.
Όχι μόνο γιατί οι συναισθηματικές αναφορές της στη λαμπρή Ιστορία, στον πολιτισμό και τις αξίες που ενώνουν τους λαούς της Ευρώπης θυμίζουν πρόσφατες ομιλίες Ευρωπαίων ηγετών.
Αλλά γιατί περιγράφοντας τις «αγριότητες» στις οποίες οδήγησαν οι «τρομερές εθνικιστικές εξάρσεις» λειτουργεί ως μήνυμα αφύπνισης. Σε εκείνη την ομιλία ο Τσόρτσιλ αποκάλυψε το όραμά του για τις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης».
Το πρώτο βήμα θα ήταν ένα Συμβούλιο της Ευρώπης, στο οποίο ηγετικό ρόλο θα είχαν η Γαλλία και η Γερμανία. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η κραταιά Αμερική θα ήταν οι «φίλοι και εγγυητές». Το πρώτο βήμα πράγματι έγινε, αλλά έμεινε κουτσό.
Τι θα έλεγε άραγε ο Τσόρτσιλ σήμερα βλέποντας την Ένωση «λειψή» μετά την αποχώρηση της χώρας του, αλλά και διχασμένη σε Βορρά και Νότο, Δύση και Ανατολή απέναντι στις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει;
Πώς θα αντιδρούσε μπροστά στην επέλαση της ακροδεξιάς και την προωθούμενη αντίληψη ότι η ενωμένη Ευρώπη και τα ενιαία σύνορα λειτουργούν ως απειλή για την ασφάλεια, παρά τη θωρακίζουν;
Πώς θα εξηγούσε την εντεινόμενη δυσφορία απέναντι στο πολιτικό κατεστημένο και τις ελίτ των γραφειοκρατών, που αποκαλύπτουν βρετανικές, γερμανικές και άλλες κάλπες; Τι θα πρότεινε στην αμήχανη ευρωπαϊκή ηγεσία, που επιμένοντας πεισματικά σε κανόνες και στόχους, αλλά αδυνατεί να ανταποκριθεί σε αυτά που η κοινωνία της θεωρεί σημαντικά, αφήνει έδαφος στον λαϊκισμό;
Ο έμπειρος πολιτικός, που «δεν ανησυχούσε ποτέ για την πράξη, αλλά μόνο για την απραξία» θα μιλούσε άραγε ξανά για το «θαυματουργό φάρμακο», την ευρωπαϊκή ομοσπονδία, που θα μετέβαλε την Ευρώπη σε τόπο «ειρήνης και ασφάλειας»;
Αντιλαμβανόμενος ότι το φάρμακο αυτό προβάλλεται σήμερα από πολλούς ως «δηλητήριο», ίσως να απέφευγε μία τέτοια ευθεία αναφορά.
Σίγουρα όμως θα φρόντιζε να επαναλάβει το ακόλουθο: «Εάν θέλουμε να σωθεί η Ευρώπη από τη μιζέρια και την ολική καταστροφή θα πρέπει να πιστέψουμε πάλι στην ευρωπαϊκή οικογένεια, θα πρέπει να σταθούμε όλοι μαζί στο ύψος των περιστάσεων».
