Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Η ανεξέλεγκτη συμπεριφορά της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο καταδεικνύει σε όλο το μεγαλείο της το γεωπολιτικό πλεονέκτημα, το οποίο της δίδει τη δυνατότητα να διαδραματίζει ενεργό ρόλο σε μία περιοχή που χαρακτηρίζεται από ένα περίπλοκο και σε ορισμένες περιπτώσεις όχι και τόσο κατανοητό, πλαίσιο συμμαχιών παράλληλα με έντονη αστάθεια.
Στα νότια, η συριακή κρίση με την αραβο-ισραηλινή σύγκρουση, προς Ανατολάς, ο Καύκασος με τη διένεξη Αρμενίων και Αζέρων, στα βόρεια, η ουκρανική κρίση που δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, και στα δυτικά, φυσικά η χρόνια αντιπαλότητα με Ελλάδα και Κύπρο. Η γεωγραφική αυτή διάταξη επιτρέπει στην Άγκυρα να ασκεί μια μορφή ισχυρής επιρροής, καθώς αποτελεί τον συνδετικό κρίκο σε τέσσερις διαφορετικές ζώνες επιρροής ελέγχοντας την πρόσβαση στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
Μέσα σε αυτό το γεωπολιτικό σκηνικό των πολλαπλών επιλογών, το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς διαμορφώνονται στο εξής οι ισορροπίες δυνάμεων σε Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Πώς επηρεάζει η παρούσα κατάσταση την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και αυτή καθαυτή την Τουρκία;
Σημαντικές αλλαγές επιφέρει αναμφισβήτητα η αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα της αγοράς των αμερικανικών μαχητικών F-35 μετά την εμμονική στροφή της Άγκυρας στην αγορά των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400.
Ενώ όμως προκαλείται σοβαρό πλήγμα στις διπλωματικές και στρατιωτικές σχέσεις Τουρκίας – Ουάσιγκτον, οι ΗΠΑ κρατούν χαμηλούς τόνους, απρόθυμες να προχωρήσουν στην επιβολή κυρώσεων, καθότι αυτό που επιθυμούν είναι να δημιουργήσουν μια νέα στρατηγική στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο τρόπος όμως με τον οποίο οι ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις απέναντι σε Τουρκία και Συρία θα συμβάλει τόσο στη διαμόρφωση του μέλλοντος της περιοχής όσο και του ρόλου των ΗΠΑ σε αυτήν.
Την ίδια στιγμή, η Άγκυρα, σε μία απροκάλυπτη προκλητικότητα, παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου, στέλνοντας πλοία της για γεωτρήσεις στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, τα θαλάσσια όρια της οποίας -όπου βρίσκονται τα αποθέματα φυσικού αερίου- έχουν οριστεί και αναγνωριστεί διεθνώς το 2003. Και το μόνο που κάνει η Ε.Ε. είναι να παραπέμψει τη συζήτηση για επιβολή νομικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας για τις έκνομες δραστηριότητές της στην κυπριακή ΑΟΖ το φθινόπωρο – εάν, όπως είπε, δεν υπάρξει κάποιο απρόοπτο.
H παθητική αναμονή των μεγάλων δυνάμεων την ώρα που ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν καθιστά όλο και πιο εχθρικές τη ρητορική και τις κινήσεις του προς όλες τις κατευθύνσεις καταδεικνύει σαφώς τα μεγάλα αντικρουόμενα συμφέροντα που διακυβεύονται στην περιοχή.
Το θέμα όμως είναι διαχρονικό: Πώς μπορεί να καταπατείται το διεθνές δίκαιο σε εξόφθαλμες καταστάσεις όταν τα δεδομένα είναι ολοφάνερα;
