Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
«Οι Έλληνες είμαστε αιώνιοι έφηβοι. Αφήνουμε, αν αφήνουμε ποτέ, την αγκαλιά της μαμάς μας για την αγκαλιά ενός πατερναλιστικού κράτους. Μέχρι τώρα. Διότι πλέον δεν μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε αυτό το κράτος».
Οι Έλληνες της διασποράς φέρουν πάντα τη μεγαλύτερη πίκρα για τις παθογένειες της χώρας που άφησαν πίσω τους. Πικρές όμως είναι και οι αλήθειες που περιβάλλουν την κατά τα άλλα κυνική επιχειρηματολογία τους. Οι αλήθειες αυτές έχουν διώξει 500.000 μυαλά από τη χώρα των 11 εκατομμυρίων. Οι μισοί, σύμφωνα με έρευνες, έχουν ρίξει μαύρη πέτρα.
Έλληνες που ζουν σε χώρες πιο πλούσιες από την Ελλάδα, όταν στρέφουν το βλέμμα στην πατρίδα τους, μιλούν για υπερρύθμιση, υπερφορολόγηση και φορολογική αστάθεια, διαφθορά και αναξιοκρατία. Κυρίως, όμως, επικαλούνται την αντικαπιταλιστική διάθεση της κοινωνίας, η οποία στην πλειονότητά της επιζητεί τα οφέλη της οικονομικής ανάπτυξης ξορκίζοντας τα εργαλεία της.
Οι θεσμικοί παράγοντες, υπεύθυνοι για την προαγωγή προτύπων σε μια χώρα, δεν είναι άμοιροι ευθυνών. Είναι ενδεικτικό ότι τα ΜΜΕ στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα του ΙΟΒΕ, καταγράφουν από τις χαμηλότερες επιδόσεις στην προβολή επιτυχημένων περιπτώσεων επιχειρηματικότητας. Μια επένδυση ή ένα επιτυχημένο start up έχει πολύ λίγες πιθανότητες δημοσίευσης, σε αντίθεση με μια περίπτωση αισχροκέρδειας ή φοροδιαφυγής.
Η κυβέρνηση χαρακτηρίζει το brain drain ως τη μεγαλύτερη πληγή της χώρας. Δεν μπαίνει όμως στον κόπο να ακούσει τις προϋποθέσεις που θέτουν επιτυχημένοι Έλληνες της διασποράς για να παράξουν έργο στη χώρα τους, σύμφωνα με την έρευνα Brain Gain, ακόμη και με 25% χαμηλότερο εισόδημα.
Τους κρατούν μακριά η υψηλή και ασταθής φορολογία, οι κακές υπηρεσίες εξυπηρέτησης και η γραφειοκρατία, την οποία συντηρεί ένα δαιδαλώδες, αναποτελεσματικό κράτος. Στην πλειονότητά τους, θα επέστρεφαν στην Ελλάδα για να εργαστούν σε μεγάλη πολυεθνική ή για να ιδρύσουν τη δική τους επιχείρηση. Μόλις το 13% θα ενδιαφερόταν να εργαστεί στο Δημόσιο.
Όμως επτά χρόνια μετά την εκδήλωση, στην πραγματικότητα, της χρεοκοπίας, καμία κυβέρνηση δεν επιχείρησε αληθινές τομές, σε μια χώρα η οποία αδικεί τους ανθρώπους της· 29η και τελευταία των ανεπτυγμένων χωρών στη «δίκαιη ανάπτυξη», με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, τις κοινωνικές ανισότητες και τη δικαιοσύνη μεταξύ των γενεών.
Αντιθέτως, η Ελλάδα είναι μια χώρα η οποία επιβεβαιώνει το κλισέ που αποδίδεται στον Αϊνστάιν για τον ορισμό της παράνοιας: επαναλαμβάνει το ίδιο πράγμα, περιμένοντας διαφορετικό αποτέλεσμα.
Πάντως, όσες είναι οι αδυναμίες, τόσα είναι και τα περιθώρια βελτίωσης· ίσως η μοναδική αιτία να αισιοδοξεί κανείς. Αρκεί να το πάρουμε απόφαση και να βάλουμε, κάποια στιγμή, τα μυαλά μέσα.
