Από την έντυπη έκδοση
Tης Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Πριν από μερικά χρόνια, το μηδέν θεωρείτο το κατώτατο όριο για τη μείωση επιτοκίων από τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες.
Με τον πληθωρισμό όμως να έχει υποχωρήσει σε αρνητικά επίπεδα και τις μεγάλες οικονομίες σε «τεχνητή υποστήριξη», η απόγνωση σε κάνει να ξεπερνάς τα όρια και να τολμάς αυτό που κάποτε θεωρείτο αδιανόητο: το πείραμα των αρνητικών επιτοκίων.
Σουηδία, Ελβετία, Δανία, Ευρωζώνη, αλλά και Ιαπωνία έχουν μειώσει τα επιτόκια σε επίπεδα κάτω από το μηδέν, σε ένα ύστατο μέσο για την αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού, την αποδυνάμωση των εθνικών τους νομισμάτων και την επανεκκίνηση της ανάπτυξης.
Πέντε από τις μεγαλύτερες οικονομίες -1/4 του παγκόσμιου ΑΕΠ- έχουν επιλέξει το πιο τολμηρό από τα μη συμβατικά «εργαλεία» νομισματικής χαλάρωσης, γεγονός που αντικατοπτρίζει τις πιέσεις που δέχονται για την αποκατάσταση του πληθωρισμού, επιλέγοντας να βαδίσουν σε «αχαρτογράφητα νερά».
Τα αρνητικά επιτόκια λειτουργούν κάπως τιμωρητικά για όσες τράπεζες επιλέγουν τη διακράτηση ρευστότητας, αντί να μετακυλίουν το φθηνό κόστος δανεισμού σε καταναλωτές και επιχειρήσεις, μέσω φθηνών δανείων.
Η μείωση του κόστους δανεισμού σε επίπεδα κάτω του μηδενός έχει ως έμμεση συνέπεια και την αποδυνάμωση των εθνικών νομισμάτων, καθιστώντας έτσι πιο ανταγωνιστικές τις εξαγωγές.
Η δοκιμή όμως ενός πειραματικού «φαρμάκου» συνοδεύεται συνήθως και από παρενέργειες.
Τα αρνητικά επιτόκια συνιστούν ακόμη μία πρόκληση για την κερδοφορία των τραπεζών -που ήδη «ροκανίζεται» εξαιτίας των «αναταράξεων» στα διεθνή χρηματιστήρια και την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας- πλήττοντας επίσης και μερίδα καταθετών, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία.
Ανατροπή των δεδομένων και στην παγκόσμια αγορά κρατικού χρέους, με τη συνολική αξία των κρατικών ομολόγων με αρνητική απόδοση να έχει για πρώτη φορά ξεπεράσει το όριο των 10 τρισ. δολ., σύμφωνα με τη Fitch Ratings.
Στην περίπτωση της Ευρωζώνης, ο Μάριο Ντράγκι έχει σπάσει επανειλημμένως την παράδοση εφαρμόζοντας περισσότερα από ένα μη συμβατικά εργαλεία νομισματικής στήριξης, με κυριότερα το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης 1,8 τρισ. ευρώ και τη μείωση του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων στο -0,4%.
Ο αντισυμβατικός κ. Ντράγκι τηρεί εμπράκτως τη δέσμευσή του να κάνει ό,τι είναι αναγκαίο για την αποκατάσταση του πληθωρισμού κοντά στον στόχο 2%, αλλά και τη διαφύλαξη της σταθερότητας του ευρώ.
Μέχρι στιγμής, όμως, δεν έχει καταφέρει να αναδειχθεί «νικητής» στη μάχη κατά του αποπληθωρισμού. Με βάση τις τελευταίες προβλέψεις της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα κυμανθεί μόλις στο 0,2% φέτος.
Αλλά και στην Ιαπωνία, οι έως τώρα υπερ-προσπάθειες του διοικητή, Χαρουχίκο Κουρόντα, έχουν αποβεί άκαρπες, με τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου να παραμένει σε αποπληθωρισμό.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες συστήνουν υπομονή, ζητώντας παράλληλα και τη συνδρομή των κυβερνήσεων στη μάχη της ανάπτυξης.
Διότι γνωρίζουν ότι μόνο με ολοκληρωμένη θεραπεία και όχι με πειράματα θα ανακάμψει ο μεγάλος ασθενής.
