Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Mε έναν ιδιότυπο σεβασμό προς τη 17ωρη διάρκεια της κρίσιμης διαπραγμάτευσης σε επίπεδο κορυφής όταν βρέθηκε στο απόγειο στις 12/13 Ιουλίου 2015 η ελληνική κρίση, το Eurogroup της 23ης/24ης Μαΐου 2016 ολοκλήρωσε έπειτα από 11ωρη διαδικασία τη διαβόητη «πρώτη αξιολόγηση» του τωρινού Προγράμματος Προσαρμογής/Μνημονίου-3.
Ήταν ένα αληθινά πολυτάραχο 10μηνο αυτό. Και -για να ‘μαστε ειλικρινείς- αφήνει πίσω πλήθος από ασάφειες και εκκρεμότητες. Για παράδειγμα, το ΔΝΤ που μάθαμε να μισούμε (αλλά που είναι ο μόνος συντελεστής που αληθινά πίεσε προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πασίδηλα μη βιώσιμο ελληνικό χρέος) μένει μεν στο Πρόγραμμα/stays on board, αλλά θα… διαπραγματεύεται μαζί μας μέχρι το τέλος της χρονιάς το πλαίσιο («Μνημόνιο 3,5») παραμονής του. Να θυμηθούμε ότι αυτό προβλεπόταν ήδη στη δεύτερη κιόλας παράγραφο της δήλωσης της Συνόδου για το ευρώ, της 12ης/13ης Ιουλίου 2015;
Xάρη στην επιμονή του ΔΝΤ -και με βάση τις εξαιρετικά δυσοίωνες προβολές του για την εξέλιξη του ελληνικού χρέους, άμα δεν γίνει κάτι ουσιαστικό για ελάφρυνσή του- προβλέφθηκαν, παρά τη λυσσαλέα αντίσταση της Γερμανίας στο Eurogroup, ήπια άμεσα μέτρα για συγκράτηση της (καταστροφικής) δυναμικής του χρέους: ορισμός «οροφής»/cap σε ένα 15% του ΑΕΠ για πληρωμές τόκων+χρεολυσίων ετησίως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα (προσοχή! συμπεριλαμβάνονται τα έντοκα, αλλιώς θα ήταν δώρο-άδωρο…), με ενδεχόμενο 20% αργότερα, συν ελευθέρωση 20 δισ. ευρώ από το τρέχον πακέτο (περίσσεψαν από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η οποία βέβαια μάλλον θεωρείται «κουτσή» από το ΔΝΤ λόγω «κόκκινων» δανείων/διαχείρισης των NPLs) για πράξεις επαναγοράς του ελληνικού χρέους. Ας σημειωθεί εδώ κάτι που δεν προσέχθηκε αρκετά: ότι την τεχνική προεργασία γι’ αυτό ακριβώς το σκέλος είχε προχωρήσει κατά πολύ -αλλά και τις πράξεις επαναγοράς/αντικατάστασης των σχετικά ακριβών δανείων ΔΝΤ και θα εφαρμόσει τώρα- ο ESM, δηλαδή ο βασικός δανειστής της Ελλάδας.
Ο ESM του Κλάους Ρέγκλινγκ -Γερμανού, με θητεία στην Επιτροπή Issing που είχε στήσει η Άγκελα Μέρκελ το 2008-9 για τη μεταρρύθμιση στον χρηματοπιστωτικό τομέα, νωρίτερα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ -καλείται να λειτουργήσει σαν «αντίβαρο» στην εμμονική αρνητικότητα της επίσημης θέσης του γερμανικού ΥΠΟΙΚ, στα χέρια του εκτοξευμένου πλέον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος λειτουργεί ως σκοτεινός Δον Κιχώτης στην ελληνική υπόθεση…
Πάντως, η ουσία του 11ωρου Eurogroup -έπειτα από σειρά Euro Working Groups και άτυπων επαφών που προηγήθηκαν- ήταν να κλείσει η αξιολόγηση. Η οποία έκλεισε. Με αστερίσκους, αλλά έκλεισε. Και να ελευθερωθεί η χρηματοδοτική δόση που θα «κουβαλήσει» την Ελλάδα μέχρι το τέλος του 2016 – άνοιξη 2017 (οπότε και θα δοκιμαστεί στην πράξη ο επίσης διαβόητος «κόφτης»).
Δόση που ελευθερώνεται μεν, αλλά «σπαστά»/τμηματικά και με αστερίσκους. Τι θα πουν αυτά; Θα πουν ότι, ήδη, κάποιες «ζαβολιές» του πολυνομοσχεδίου αλλά και της επικοινωνιακής διαχείρισης θα χρειαστεί να διορθωθούν τώρα από την ελληνική πλευρά. Παράδειγμα η σπουδή του ίδιου του πρωθυπουργού να εξαγγείλει «Ταμείο Αλληλεγγύης» για τις μάχες οπισθοφυλακών στο ΕΚΑΣ. Άλλο παράδειγμα τα πεισματάκια του Χρίστου Σπίρτζη, από τη διαδικασία της Εγνατίας έως την τελική ευθεία του Ελληνικού.
Τρίτο παράδειγμα, οι σκιές πάνω από το Υπερταμείο Αξιοποίησης της Δημόσιας Περιουσίας.
Τέταρτο παράδειγμα το σούρσιμο στα «κόκκινα» δάνεια. Όλα αυτά θα χρειαστεί να διευθετηθούν, αλλά η μείζων δόση των 7,5 δισ. φαίνεται εξασφαλισμένη μέσα στον Ιούνιο, ώστε να μην υπάρξει ζήτημα αποπληρωμής των όσων οφείλονται στους δανειστές (αιχμή τον Ιούλιο, θυμίζουμε).
Τα υπόλοιπα 2,8 δισ. θα εκταμιεύονται «προοδευτικά» στα πλαίσια μίνι αξιολογήσεων, αν και η δεύτερη αξιολόγηση -του φθινοπώρου 2016, με τα εργασιακά που πληγώνουν πολιτικά- δεν είναι και τόσο μακριά.
Εδώ θέλει μια πολιτική κατακλείδα: η κυβέρνηση Τσίπρα κέρδισε (α) χρόνο και (β) περιθώριο χειρισμών, ιδίως μέσα από την εξασφάλιση πόρων για αποπληρωμή των arrears. Και να δούμε τι θα ακολουθήσει από την ΕΚΤ ως ουσιαστική χρηματοπιστωτική ανάσα. Το ζήτημα είναι -ακούγεται κοινότοπο, αλλά έτσι είναι!- τι θα την κάνει στην πράξη αυτήν την ευκαιρία. Θα φανεί περίεργο, ίσως, αλλά το ίδιο ισχύει και για την αντιπολίτευση, αξιωματική και ελάσσονα: ο πειρασμός να πει «δεν έγινε και τίποτε, δα!» είναι ήδη παρών.
Και οι δύο -κυβέρνηση και αντιπολίτευση- χρειάζεται να πάρουν τα όσα συμφωνήθηκαν. Και να το πάνε/να μας πάνε παρακάτω…
