Ας φανταστεί κάποιος ότι οι χώρες της Ευρωζώνης καλούνταν σε ένα συμπόσιο με συνδαιτημόνες τους υπουργούς Οικονομικών τους για να μιλήσουν για κοινές πολιτικές και για μεθόδους αλληλοβοήθειας μέσα από ένα μηχανισμό αμοιβαίων υποχωρήσεων, αλληλοκατανόησης, σύμπνοιας και αλληλεγγύης που η δύναμη του ενός θα γινόταν η δύναμη του άλλου και δύναμη του όλου.
Ας φανταστούμε ένα διάλογο με θέση και αντίθεση που θα μπορούσε κάποτε να φθάσει και στη σύνθεση, στο σημείο δηλ. εκείνο που θα έπαυαν να υπάρχουν αντίρροπες δυνάμεις και τα πλεονάσματα των πλουσίων θα αντιστάθμιζαν τα ελλείμματα των φτωχών σε μία πραγματικά βαθιά ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σε όλους τους τομείς. Και όμως, δεν βρισκόμαστε στη σφαίρα της ουτοπίας…..αλλά σε ένα προτεινόμενο γόνιμο διάλογο, διαφορετικό από όλους τους άλλους που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και μέσω του οποίου θα μπορούσαμε να διδαχθούμε από το παρελθόν. Την ιδέα τη δίδει μία έκθεση-πρωτοβουλία γερμανικού μουσείου, ιδιαίτερης θεματικής και αξίας, με θέμα “Η Ευρώπη σε διάλογο με την αρχαιότητα”.
Με το ερώτημα “Πώς και τί μπορούμε να διδαχτούμε από την αρχαιότητα;”, η έκθεση αναδεικνύει τη σημασία της μελέτης των γεγονότων του παρελθόντος για την εξεύρεση λύσεων σε θέματα που απασχολούν έντονα την Ευρώπη του σήμερα. Αφετηρία αυτού του ιδιαίτερου “διαλόγου” αποτελεί ένα κοινό ιστορικό παρελθόν, όπου η ελληνική και η ρωμαϊκή αρχαιότητα έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ευρωμεσογειακού χώρου. Γιατί λοιπόν αυτός ο πολιτισμός χτυπιέται αλύπητα από όλες τις πλευρές; Μιλάμε για έναν πολιτισμό θεωρητικό ή για ένα πολιτισμό που έχει γίνει βίωμα και θα μπορούσε να κάνει σήμερα καλύτερα τις ζωές τόσων εκατομμυρίων ανθρώπων;
Ο πολιτισμός που κουβαλά μία χώρα, μία περιοχή, η ευρωπαϊκή κοινότητα στην προκειμένη περίπτωση, κρίνεται από τα βιώματα και τις εμπειρίες που μπορεί να προσφέρει, κρίνεται από τη διαχρονικότητα και τη διορατικότητα των ανθρώπων να τον κάνουν οδηγό για το μέλλον. Αλήθεια, πόσο δύσκολη μπορεί να γίνει η συνεννόηση μεταξύ των λαών και πόσο παράλογη μπορεί να καταστεί μία απαίτηση ή μία φιλόδοξη πολιτική εκπορευόμενη από ένα μεμονωμένο κέντρο εξουσίας;
Να μην ξεχνάμε όμως ότι πολιτισμός είναι και ευθύνη, είναι παραδοχή μιάς αλλοτροιωμένης κατάστασης ή μιάς καταστροφικής ροπής ή ενός εσφαλμένου τρόπου ζωής που κάποιοι υπέδειξαν. Πολιτισμός είναι μία εσωτερική περιπλάνηση και μία πνευματική αναζήτηση στην οποία καλείται να βαδίσει και ο Ελληνας πολίτης, ώστε να βγει από τα στενά όρια της μικροπολιτικής και να αρχίσει να γίνεται σκεπτόμενος.
Γιατί φέρει και αυτός ευθύνη στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι το μπορεί κάλλιστα να το κάνει καλύτερο για να μπορέσει να δείξει ότι έχει φωνή και μαζί εθνική κυριαρχία με δικαιώματα και υποχρεώσεις. “Σωτηρία θα πεί να λυτρωθείς από όλους τους σωτήρες, αυτή είναι η ανώτατη λευτεριά, η πιο αψηλή, όπου με δυσκολία αναπνέει ο άνθρωπος. Αντέχεις;”, για να θυμιθούμε τα λόγια του Ν.Καζαντζάκη.
ΕΦΗ ΤΡΙΗΡΗ
