Skip to main content

Tα τραγικά γεγονότα των «Δεκεμβριανών»

Η διαδήλωση του ΕΑΜ της 4ης Δεκεμβρίου.

Τέτοιες μέρες του 1944 άρχισαν τα αιματηρά επεισόδια Ελασιτών και Αστυνομίας που έφεραν τον καταστρεπτικό Εμφύλιο

Τέτοιες μέρες του 1944 άρχισαν τα αιματηρά επεισόδια Ελασιτών και Αστυνομίας που έφεραν τον καταστρεπτικό Εμφύλιο. Αφορμή για τα λεγόμενα «Δεκεμβριανά» στάθηκε η άρνηση των Εαμικών υπουργών να συνυπογράψουν το Διάταγμα της κυβερνήσεως που προέβλεπε την διάλυση της Πολιτοφυλακής του ΕΑΜ. Παραιτήθηκαν οι 7 ΕΑΜικοί υπουργοί και άρχισε αμέσως η επιστράτευση ανδρών για την συγκρότηση της Εθνοφυλακής από τους Άγγλους.

Στις 2 Δεκεμβρίου το ΕΑΜ εξαπέλυσε επίθεση εναντίον του στρατηγού Σκόμπι και το ΚΚΕ αποφάσισε να επιτεθεί, πριν προλάβουν οι Άγγλοι να φέρουν ενισχύσεις. Έτσι ο ΕΛΑΣ άρχισε να συγκεντρώνει σε Αθήνα και Πειραιά τις δυνάμεις του, ενώ άλλες ανέλαβαν να εμποδίσουν την κάθοδο του ΕΔΕΣ και όσων υποστήριζαν την κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Στις δυνάμεις τους οι Άγγλοι είχαν δύο ταξιαρχίες, τρία τάγματα, δύο μικρά σμήνη αεροπλάνων και η κυβέρνηση μία Ταξιαρχία του Ρίμινι του στρατηγού Τσακαλώτου που βρισκόταν στου Ζωγράφου,το Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη και την οργάνωση «Χ» του  Γρίβα.

Στις 3 Δεκεμβρίου, η κυβέρνηση Παπανδρέου απορρίπτει αίτημα του ΕΑΜ για την πραγματοποίηση  συλλαλητηρίου  και ο ΕΛΑΣ προχωρεί αμέσως στην κατάληψη Αστυνομικών Τμημάτων των προαστίων, περικυκλώνει Χωροφυλακή και Εθνοφυλακή, ενώ ο στρατηγός Σκόμπι  διατάζει το ναυτικό και την αεροπορία να προβάλουν άμυνα.

Ένοπλοι αστυφύλακες πυροβολούν το πλήθος στη Βασιλίσσης Σοφίας.

Το πρωί της Κυριακής 3 Δεκεμβρίου η αστυνομία συγκέντρωσε δυνάμεις στο Σύνταγμα. ΄Οταν οι διαδηλωτές πέρασαν απο το σπίτι του πρωθυπουργού  Παπανδρέου στην Βασ. Σοφίας 6, μεταξύ Ρηγίλλης και Ηρώδου Αττικού, το οποίο φρουρούσε μία διμοιρία αστυφυλάκων υπο τον υπαστυνόμο Γ. Κανελλάκη, άρχισαν να ακούγονται πυροβολισμοί που επεκτάθηκαν και στην πλατεία Συντάγματος.

Ο Άγγελος Έβερτ, ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο Άγγλος στρατηγός Σκόμπι στην είσοδο της «Μεγάλης Βρετανίας»

Ο αστυνομικός διευθυντής Αθηνών Αγγελος Εβερτ ανέφερε ότι οι πυροβολισμοί έπεσαν, κατόπιν εντολής του  Σκόμπυ που ηταν κοντά στον πρωθυπουργό, όταν διαδηλωτές επιτέθηκαν, αφόπλισαν αστυνομικούς πήραν τον οπλισμό τους και ένας διαδηλωτής έριξε χειροβομβίδα, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας αρχιφύλακας και να τραυματισθούν άλλοι τρεις.

Νεκροί διαδηλωτές στη συμβολή Βασ. Σοφίας και Πανεπιστημίου .

Όταν το πλήθος κινήθηκε εναντίον της αστυνομίας, οι πυροβολισμοί των αστυνομικών πύκνωσαν και οι διαδηλωτές άρχισαν να τρέχουν δεξιά και αριστερά για να προφυλαχθούν.  Πολλοί χτυπήθηκαν από τις σφαίρες. Οι ελαφρά τραυματισμένοι υποβασταζόμενοι απομακρύνθηκαν  και  οι νεκροί ήταν πεσμένοι και σκορπισμένοι στην άσφαλτο.

Όταν οι πυροβολισμοί σταμάτησαν, οι διαδηλωτές έτρεξαν στην πλατεία για να μαζέψουν τους νεκρούς και τραυματίες. Συνολικά σκοτώθηκαν 23 άτομα και τραυματίσθηκαν βαρειά ή ελαφρά περίπου 100. Τα πολλά θύματα εξαγρίωσαν τους διαδηλωτές που  εφόρμησαν να καταλάβουν τον Αστυνομικό σταθμό, αλλά αναχαιτίσθηκαν με νέα πυρά.

Τότε έκαναν την εμφάνιση τους βρετανικά τεθωρακισμένα στην Πανεπιστημίου με άνδρες της στρατιωτικής αστυνομίας. Οι διαδηλωτές τους υποδέχθηκαν με ανακούφιση και ο επικεφαλής τους Αξιωματικός απευθυνόμενος τους αστυνομικούς είπε να σταματήσουν οι πυροβολισμοί και τα πράγματα ηρέμησαν. Κάποιες γυναίκες έσπευσαν και μάζεψαν το αίμα των θυμάτων σε κονσερβοκούτια, με το οποίο έγραψαν συνθήματα στα πανώ που θα κρατούσαν την επομένη στην κηδεία…

Η νεκρώσιμη ακολουθία εψάλη στην Μητρόπολη. Με  τα φέρετρα πάνω σε φορτηγά, ξεκίνησαν για το Νεκροταφείο. Στην πλατεία Συντάγματος, εκεί όπου σκοτώθηκαν οι διαδηλωτές, τα κορίτσια που κρατούσαν τα πανό γονάτισαν ευλαβικά αποτίνοντας φόρο τιμής. Μετά απο λίγη ώρα έγινε η ταφή και το βουβό πλήθος διαλύθηκε.

Την ίδια μέρα, ο ΕΛΑΣ βάλλει κατά της οργανώσεως «Χ» του συνταγματάρχη Γρίβα στο Θησείο και  η ένοπλος σύγκρουση με τους κυβερνητικούς αρχίζει…. Σε όλη την Αθήνα ακούγονται πυκνά πυρά, βλήματα όλμων, σκληρές οδομαχίες με  θύματα εκατέρωθεν. Ο ΕΛΑΣ ελέγχει μεγάλο μέρος της Αθήνας και  ο στρατηγός Σκόμπυ που διευθύνει τις επιχειρήσεις του απευθύνει τελεσίγραφο να απομακρυνθεί απο την πρωτεύουσα το αργότερο ως  τα μεσάνυχτα της 6ης Δεκεμβρίου. Την ίδια ώρα λαμβάνει σήμα απο τον Τσώρτσιλ που  ζητεί  να εξουδετερώσει πλήρως, τις μεραρχίες  του ΕΛΑΣ που ανασυντάχθηκαν στα προάστια και την επαρχία.

Η παράδοση των όπλων

Για να έρθει η ηρεμία στη χώρα υπεγράφη η Συμφωνία της Βάρκιζας που προέβλεπε τον άμεσο αφοπλισμό του ΕΛΑΣ. Μερικοί με κλάματα κατέθεσαν τα όπλα, άλλοι συνέχισαν το  βιολί τους όλο το 1945. Στις 31-3-1946 προκηρύσσονται εκλογές με αποχή του ΚΚΕ. Όταν ο Μολότοφ από την Μόσχα στέλνει εντολή του Στάλιν με τον Παρτσαλίδη να πάρουν οπωσδήποτε μέρος στις εκλογές, ο Ζαχαριάδης στη Θεσσαλονίκη, όπως αποκάλυψε ο Μάρκος Βαφειάδης, αρνείται: «Κρύψε την εντολή του, το κόμμα είμαστε εμείς». Αποχή, και την ημέρα των εκλογών ο ΕΛΑΣ επιτίθεται στο Λιτόχωρο στα εκλογικά τμήματα φονεύει φρουρούς χωροφύλακες και αρχίζει έτσι ο καταστρεπτικός «εμφύλιος για τους μέν, συμμοριτοπόλεμος για τους δε»…