Από την έντυπη έκοδση
*Του Τζιμ Ο’ Νιλ
Σε δύο από τα προηγούμενα σχόλιά μου σχετικά με τον περίεργο κόσμο των αγορών μετοχών το 2020 έδωσα μια αισιόδοξη προοπτική για το πώς θα ξεδιπλώνονταν τα γεγονότα καθώς προχωρούσε η χρονιά (με όλες τις απαιτούμενες προειδοποιήσεις για τη συνολική απρόβλεπτη κατάσταση της αγοράς). Στην εξέλιξη, τα πράγματα διαδραματίστηκαν γενικά όπως περίμενα, λόγω της αξιοσημείωτης επέκτασης της νομισματικής και φορολογικής πολιτικής και της έγκαιρης άφιξης των εμβολίων που φαίνονται ικανά να τερματίσουν αυτήν την τρομερή πανδημία.
Τι μπορούμε να περιμένουμε το 2021; Θα εξετάσω τόσο την περίπτωση bullish όσο και την bearish προτού αποκαλύψω την εκτίμησή μου. Από τη θετική πλευρά, η χρονιά θα ακολουθήσει ένα παρόμοιο σενάριο με το 2020, με γενναιόδωρες νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές που δικαιολογούν περαιτέρω αισιοδοξία για τις μετοχές.
Σε τελική ανάλυση, οι αγορές των «ταύρων» δεν πεθαίνουν λόγω «γήρανσης». Τελειώνουν συνήθως, επειδή, πέρα από το ζήτημα της αποτίμησης ή τη διάρκεια της ανόδου της αγοράς, παρεμβαίνει κάποιος νέος παράγοντας ή δύναμη. Επιπλέον, τα πρόσφατα σχόλια των υπευθύνων χάραξης πολιτικής φαίνεται να υποδηλώνουν ότι υπάρχει ακόμη περισσότερη γενναιοδωρία, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ. Υπάρχει επίσης μια σοβαρή πιθανότητα ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, όταν θα αναλάβει το αξίωμά του, θα ζητήσει μια ειδική συνάντηση της G20 για να δείξει ότι «η Αμερική επέστρεψε».
Πιο κρίσιμο για τις αγορές είναι ότι η επιστροφή στην πολυμέρεια θα μπορούσε να απελευθερώσει μια νέα εκδοχή του «οτιδήποτε χρειαστεί», με τις κυβερνήσεις των κορυφαίων οικονομιών να κάνουν ό,τι μπορούν για να ενισχύσουν τη μετά την πανδημία ανάκαμψη. Εκτός από την υποστήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, τα συστήματα υγείας χρειάζονται επειγόντως επενδύσεις για να προετοιμαστούν για την επόμενη βιολογική απειλή -η οποία θα μπορούσε να προέλθει από την παραμελημένη κρίση της μικροβιακής αντοχής.
Ομοίως, με μια αλλαγή στην ηγεσία των ΗΠΑ, μπορούμε να προσβλέπουμε σε ακόμη μεγαλύτερη διεθνή συνεργασία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην προσπάθεια ανάπτυξης και εφαρμογής νέων, πιο καθαρών μορφών ενέργειας. Αντί να περιορίσει την πρόοδο σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα, η πανδημία φαίνεται να έχει αναδείξει μια νέα αίσθηση του κατεπείγοντος.
Τέλος, επί του παρόντος, μετά τα καλά νέα σχετικά με τα εμβόλια από τις Pfizer/BioNTech, Moderna και της AstraZeneca με το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, είναι πιθανό να εγκριθούν ακόμη πιο αποτελεσματικά εμβόλια και θεραπείες το 2021, επιτρέποντας να προχωρήσει σημαντικά ο εμβολιασμός πριν τελειώσει το έτος. Μαζί με την αλληλεπίδραση μιας ισχυρότερης κυκλικής οικονομικής ανάκαμψης, αυτοί οι θετικοί παράγοντες υποδηλώνουν ότι οι «ταύροι» θα παραμείνουν σε εγρήγορση έως ότου εμφανιστεί κάποια άλλη διαταραχή.
Οπότε, ποιο είναι το «bear» επιχείρημα; Παρά το προηγούμενο σχόλιό μου σχετικά με τις αποτιμήσεις και τη διάρκεια της επέκτασης, το γεγονός είναι ότι οι μετοχές δεν είναι φθηνές, ειδικά στις ΗΠΑ. Ενώ η υψηλή αποτίμηση από μόνη της δεν αποτελεί ποτέ τη σπίθα για μια αντιστροφή των τάσεων, σίγουρα προσφέρει έναν λόγο να είμαστε προσεκτικοί. Εάν και όταν προκύψει η αναστροφή, οι ακριβές αγορές πιθανότατα θα υποχωρήσουν ταχέως.
Τρεις αλληλένδετες δυνάμεις
Επιπλέον, θα μπορούσαν να επιδράσουν τρεις αλληλένδετες δυνάμεις, σε μία από τις οποίες έχουμε ήδη ρίξει μια ματιά. Πρώτον, με τους εμβολιασμούς να βρίσκονται σε εξέλιξη στο Ηνωμένο Βασίλειο και να έχουν προγραμματισθεί και σε άλλες χώρες, οι χρηματιστηριακές αγορές θα μπορούσαν να μετατοπιστούν από την τεχνολογία και τις άλλες μετοχές του «μένουμε σπίτι» σε μια πιο φυσιολογική σύνθεση της αγοράς.
Δεύτερον, υπάρχουν ευρύτεροι λόγοι να πιστεύουμε ότι το τεράστιο προβάδισμα των τεχνολογικών μετοχών θα μπορούσε σύντομα να τερματιστεί κάπως. Πολλά θα εξαρτηθούν από τον βαθμό προετοιμασίας των ρυθμιστικών αρχών για να αντιμετωπίσουν τις προφανείς μονοπωλιακές θέσεις των κορυφαίων εταιρειών Big Tech. Επιπλέον, μια ισχυρή κυκλική ανάκαμψη θα ωθήσει κάποια στιγμή τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να επανεξετάσουν και ενδεχομένως να σφίξουν τη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική τους. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το πότε αυτό μπορεί να συμβεί, αλλά ένας παράγοντας που θα περιόριζε τις επιλογές των πολιτικών θα ήταν μια επιστροφή έκπληξη του πληθωρισμού.
Αξίζει να θυμηθούμε, ωστόσο, ότι οι προηγμένες οικονομίες έχουν υπογραμμίσει επανειλημμένα τους ετήσιους στόχους για τον πληθωρισμό, ωθώντας τους μοντελιστές και τους αναλυτές να προσαρμόσουν τις προσδοκίες τους. Παρά τις πρόσφατες απώλειες των θέσεων εργασίας, η ανεργία παραμένει αρκετά χαμηλά και θα περίμενε κανείς να έχει προκαλέσει υψηλότερο πληθωρισμό πριν από χρόνια, ωστόσο δεν το έκανε.
Φυσικά, οι «αρκούδες» μπορούν επίσης να απαριθμήσουν πολλές άλλες πιθανές απειλές, από τις γεωπολιτικές εντάσεις σε όλο τον κόσμο έως τα προβλήματα στην Ευρωζώνη και τις νέες αναταραχές που αφορούν την Κίνα. Παρακολουθώ, στενά την εξέλιξη του εμβολίου. Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ της ύπαρξης αποτελεσματικών εμβολίων και των επαρκών δόσεων για τον πληθυσμό παγκοσμίως. Θα πρέπει να δούμε εάν οι χώρες που δεν κατάφεραν να αναπτύξουν τα συστήματα των ελέγχων και της ανίχνευσης μπορούν να βελτιώσουν τη διαχείριση εμβολίων με εύρυθμο τρόπο.
Σε κάθε περίπτωση, ο S&P 500 βρίσκεται τώρα στο 10% του εύρους -των 4.000 μονάδων- όπως πρότεινα ότι θα ήταν τον Απρίλιο. Δεν βλέπω κανένα λόγο για τον οποίο δεν θα φτάσει ή δεν θα υπερβεί αυτό το επίπεδο το α’ εξάμηνο του 2021, δεδομένου ότι ενδέχεται να μην ακολουθήσει μια ευθεία γραμμή (όπως έχει γίνει από τον Απρίλιο) και ότι η αντιστροφή σε κάποιο σημείο του επόμενου έτους είναι πάντα δυνατή.
Το αμερικανικό δολάριο
Τέλος, υπάρχει το θέμα του αμερικανικού δολαρίου, το οποίο υποψιάζομαι ότι θα ενισχυθεί (όπως λέω συχνά αστειευόμενος), αλλά πιθανότατα αργότερα, λαμβάνοντας υπόψη τις δυνάμεις που έχουν εξαπολυθεί τους τελευταίους μήνες. Εάν συμβεί, οι αγορές εμπορευμάτων ενδέχεται να αυξηθούν και αυτό μπορεί να διατηρήσει την άνοδο των αγορών εκτός ΗΠΑ, ιδίως των αναδυόμενων.
Σε εξισορρόπηση, λοιπόν, λογίζομαι μεταξύ των «ταύρων». Αλλά ακόμα κι αν αποδειχθώ σωστός (ή τουλάχιστον πιο σωστός από το να έχω λάθος), το 2021 υπόσχεται να είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από μια βαρετή χρονιά για τους επενδυτές μετοχών – ή οποιονδήποτε άλλον επενδυτή.
*Ο Τζιμ Ο’ Νιλ, πρώην πρόεδρος της Goldman Sachs Asset Management και πρώην υπουργός Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, είναι πρόεδρος στο Chatham House.
Copyright: Project Syndicate, 2020 www.project-syndicate.org
