Από την έντυπη έκδοση
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Τουρισμός, ναυτιλία, μεταναστευτικά εμβάσματα, εξωτερικός δανεισμός, εισαγωγές ήταν και είναι βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας και σε ποσοστό 70% της επέτρεψαν μεταπολεμικά να αναρριχηθεί στο επίπεδο των 35 πλουσιοτέρων στον κόσμο.
Παρ’ όλα αυτά, η ελληνική κοινωνία παραμένει αποκλειστικά ομφαλοσκοπική και σχεδόν επτά Έλληνες στους δέκα είναι κατά της παγκοσμιοποίησης. Βέβαια, έχουμε την υποψία ότι τουλάχιστον οι μισοί από αυτούς αγνοούν τι σημαίνει ο όρος και κυρίως τι αντιπροσωπεύει. Αυτό δεν είναι όμως μόνον ένα ελληνικό φαινόμενο. Η παγκοσμιοποίηση είναι ένας βολικός αποδιοπομπαίος τράγος. Για τις ανεξαρτήτως χρώματος αντιφιλελεύθερες δυνάμεις, η παγκοσμιοποίηση, ως μπαμπούλας που προκαλεί φόβο και δέος, είναι πολύ πιο αποτελεσματικό εργαλείο πολιτικής υποταγής και προπαγάνδας από τη γενική και αόριστη επίκλησή του καταναλωτισμού. Επίσης, η παγκοσμιοποίηση, ως ο απόλυτος εχθρός, προσφέρεται και για διάφορες… συνωμοτικές ιστορίες, στις οποίες, ως συνήθως, ο αντισημιτισμός έχει πρώτο ρόλο. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν προκαλεί καμία απολύτως έκπληξη ότι στη Ρωσία, στην Ουγγαρία και την Πολωνία, πάνω από το 65% της κοινής γνώμης πιστεύει ότι ο κόσμος κυβερνάται από μια αόρατη κυβέρνηση την οποίαν βέβαια πάντα σε μεγάλο βαθμό ελέγχουν και ορίζουν, κάποιοι «κακοί» και μοχθηροί Εβραίοι.
Τώρα όμως σ’ αυτούς τους «κακούς» ανθρώπους ήλθαν να προστεθούν και οι διάφορες ελίτ, για τις οποίες όμως δεν μας λένε επακριβώς ποιες είναι και από ποιους απαρτίζονται. Αλήθεια, θα ήθελα να πληροφορηθώ, ο απολυθείς προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Ζοζέ Μουρίνιο, που παίρνει 20 εκατ. ευρώ αποζημίωση, είναι μέλος της ελίτ ή όχι; Δεν χωρά καμιά αμφιβολία ότι, μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, το διεθνές τοπίο, από γεωπολιτικής πλευράς, άλλαξε βαθιά. Είχαν προηγηθεί όμως σοβαρές αλλαγές και στη γεωοικονομία. Το ελεύθερο εμπόριο, και η σταδιακή απελευθέρωση των πάσης φύσεως συναλλαγών, μεταπολεμικά, υπήρξε ένα ισχυρό μέσο ευημερίας και ανάπτυξης, την τεράστια σημασία του οποίου πρώτοι κατάλαβαν οι Κινέζοι κομμουνιστές, μετά τον θάνατο του Μάο. Συνειδητοποίησαν ότι στην ελεύθερη αγορά ο εκδημοκρατισμός της κατανάλωσης αποτελεί κορυφαίο αναπτυξιακό… εργαλείο, το οποίο επιτρέπει σε πολλά εκατομμύρια ανθρώπους να αποκτήσουν αγαθά που παλαιότερα μόνο λίγοι μπορούσαν να έχουν.
Μπαίνοντας λοιπόν στο παιχνίδι της παγκοσμιοποίησης, οι Κινέζοι σκέφθηκαν ότι με τον τρόπο αυτό θα μπορούσαν επίσης να αποδείξουν ότι ένα κομμουνιστικό καθεστώς μπορεί να προσφέρει ανάπτυξη και ευημερία παίζοντας με κανόνες ελεύθερης αγοράς. Με βάση τη λογική αυτή, η κινέζικη οικονομία, από τις αρχές του 1980, όχι μόνο άρχισε να αναπτύσσεται με όρους αγοράς, αλλά πρωτοστάτησε και στην παγκοσμιοποίησή της.
Όμως, το κινέζικο κυνήγι μεριδίων στην παγκόσμια αγορά άρχισε να αφαιρεί μερίδια από τις πολύ αναπτυγμένες δυτικές χώρες, στις οποίες είχε καθιερωθεί και λειτουργούσε ένα πολυδάπανο κοινωνικό κράτος. Ένα κράτος όμως έντονα συντεχνιακό, στους κόλπους του οποίου οι εγκατεστημένες προσοδοθηρικές δυνάμεις θάλπουν την αδράνειά του.
Παράλληλα, σε διεθνές επίπεδο, το κινέζικο παράδειγμα το ακολουθούν ήδη και άλλες αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες ανοίγουν με τη σειρά τους νέες προοπτικές στην παγκοσμιοποίηση και τη διεθνή ευημερία. Με αποτέλεσμα, όμως, η έξοδος από τη φτώχεια μεγάλων κατηγοριών πληθυσμού στις αναπτυσσόμενες χώρες να αφαιρεί χρήμα και προνόμια από τις δυτικές μεσαίες τάξεις, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό δύσκολα παρακολουθούν τα διεθνή τεκταινόμενα.
Δεν συνειδητοποιούν, έτσι, οι τάξεις αυτές ότι, έπειτα από πολλά χρόνια ανάπτυξης που βασιζόταν στη φτηνή εργασία, αρχίζουν να έρχονται ελπιδοφόρα σημάδια καινοτομίας από τα 3 δισεκατομμύρια των ανθρώπων που ζουν στην Ινδονησία, τη Βραζιλία, την Ινδία και την Κίνα. Χώρες της Λατινικής Αμερικής από την πλευρά του Ειρηνικού, μεταξύ των οποίων η Χιλή, το Περού, η Κολομβία και το Μεξικό, φαίνεται πως έχουν αντιληφθεί ποια θέση πρέπει να καταλάβουν στην παγκόσμια οικονομία. Όμως, η είσοδος της καινοτομίας στην παραγωγή πλούτου μετασχηματίζει και την… Αφρική, η οποία ήδη διεκδικεί συμμετοχή στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι – και δικαίως. Δυστυχώς όμως η καινοτομία δεν συνοδεύεται μόνο από υποσχέσεις, αλλά και από κινδύνους.
Οι ίδιες δυνάμεις που απελευθερώνουν μια άνευ προηγουμένη αύξηση του πλούτου και της ευημερίας, δημιουργούν νέες συνθήκες ανισότητας, αρκετά πολύπλοκες και άρα δύσκολα αντιμετωπίσιμες. Και αυτό είναι το σοβαρό πρόβλημα της εποχής μας». Διότι πέρα από όλα τα παραπάνω, οι εξελίξεις που μετασχηματίζουν τον κόσμο μας αφύπνισαν και τους εχθρούς της ανοικτής κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα. Επιχειρείται έτσι, για μιαν ακόμη φορά, και η παγκοσμιοποίηση του αντιφιλελευθερισμού και της αντιδημοκρατικής διακυβέρνησης, γεγονός που θα αποτελέσει και μέγα διακύβευμα του 2019. Η παραδοσιακή αντιπαράθεση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς στις μέρες μας είναι σύγκρουση της ακινησίας με την κίνηση. Είναι ανταγωνισμός του κλειστού με το ανοικτό. Η ορθολογική αισιοδοξία αντιπαρατίθεται με τον παραλογισμό και ίσως στο επίπεδο αυτό να βιώνουμε και μια νέα μορφή πολέμου…
