Από την έντυπη έκδοση
Του Αθαν.Χ. Παπανδρόπουλου
Η προσπάθεια του καθεστώτος Ερντογάν να ανατρέψει το κεμαλικό οικονομικό κατεστημένο οδηγεί σε άνοδο της… διαφθοράς. Η τουρκική οικονομία, που είναι πλέον και η 17η μεγαλύτερη στον κόσμο, αναπτύσσεται με ισχυρούς ρυθμούς, αλλά όχι χωρίς σοβαρά προβλήματα. Και ένα από αυτά, πολύ σοβαρό, είναι η ραγδαία άνοδος της οικονομικής διαφθοράς. Η προσπάθεια του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να εξαρθρώσει το κεμαλικό οικονομικό κράτος για να εγκαταστήσει το δικό του ισλαμικό, φέρνει στο προσκήνιο φαινόμενα που ίσως θα έπρεπε να ενδιαφέρουν και εμάς στην Ελλάδα.
Για παράδειγμα, λίγα είναι γνωστά στη χώρα μας για τα έργα και τις ημέρες του Τουρκοϊρανού επιχειρηματία Ρεζά Ζαράμπ, ο οποίος διατηρεί στενές σχέσεις με τον Ερντογάν, αλλά αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στις ΗΠΑ με μια περίεργη υπόθεση λαθρεμπορίας πετρελαίου και χρυσού, που στόχος της ήταν να παρακαμφθούν διεθνείς κυρώσεις κατά του Ιράν. Το ίδιο πρόσωπο, το 2013 είχε συλληφθεί και κατηγορηθεί στην Τουρκία, μαζί με τέσσερις υπουργούς του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, για δωροδοκία και ξέπλυμα βρόμικου χρήματος. Όμως, το 2014, έπειτα από παρέμβαση του πρωθυπουργού τότε Ερντογάν, αφέθηκε ελεύθερο. Η απελευθέρωση αυτή, όμως, όπως και η όλη υπόθεση τού 2013 έφερε στην επιφάνεια τη σημασία του οργανωμένου εγκλήματος στην τουρκική οικονομία – φαινόμενο που απασχολεί σοβαρά Ευρώπη και Αμερική.
Όπως αναφέρει στην επιθεώρηση Foreign Affairs ο αναπληρωτής καθηγητής και συγγραφέας Ryan Gingeras, ο οποίος χρόνια τώρα ασχολείται με την άνοδο και την πτώση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, η Τουρκία βρίσκεται για καλά στον δρόμο της μετατροπής της σε μαφιόζικο κράτος. Υποστηρίζει ότι κατά την τελευταία δεκαετία σημειώθηκε δραματική επέκταση της παράνομης εμπορίας και του λαθρεμπορίου σε ολόκληρη τη χώρα:
«Μέρος της αύξησης έχει να κάνει με το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στη Συρία το 2011 και την επιδείνωση της κατάστασης των εσωτερικών υποθέσεων του Ιράκ μετά την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους το 2014. Η αστάθεια προκάλεσε έκρηξη της παράνομης δραστηριότητας στα νότια σύνορα της Τουρκίας. Για παράδειγμα, ο κύριος αντιτρομοκρατικός κλάδος της χώρας, το Τμήμα Καταπολέμησης του Λαθρεμπορίου και του Οργανωμένου Εγκλήματος (γνωστό ως ΚΟΜ), πραγματοποίησε το 2009 περίπου 800 κτυπήματα που σχετίζονται με το παράνομο εμπόριο πετρελαίου, αλλά μέχρι το 2014 ο συνολικός αριθμός τέτοιων επιχειρήσεων έκανε άλμα στις 5.000 σχεδόν. Το 2014 περισσότεροι από 8.000 άνθρωποι τέθηκαν υπό κράτηση με την κατηγορία του λαθρεμπορίου ηρωίνης, αριθμός διπλάσιος από το 2009 και πενταπλάσιος από το 2001.
»Η έξαρση των παράνομων δραστηριοτήτων στην Τουρκία συνδέεται επίσης με τον Ερντογάν και την κυβέρνησή του. Γενικά δεν κατάφεραν να επιδείξουν αποφασιστικότητα ή διάθεση επείγοντος απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι ήταν εντυπωσιακά σιωπηλοί σχετικά με την αύξηση του λαθρεμπορίου και η Άγκυρα έχει αντισταθεί από καιρό στις διεθνείς εκκλήσεις για τη σφράγιση των συριακών συνόρων, παρά τον μεγάλο αριθμό αλλοδαπών μαχητών που τα διασχίζουν από την τουρκική επικράτεια. Πρόσφατες συλλήψεις και κατασχέσεις συνέβησαν μόνον λόγω της αυξημένης διεθνούς πίεσης στον απόηχο των ειδήσεων σχετικά με το αχαλίνωτο λαθρεμπόριο πετρελαίου και με άλλες παράνομες δραστηριότητες μεταξύ της Τουρκίας και του ελεγχόμενου από το ISIS εδάφους».
Σύμφωνα με απόρρητη έκθεση της Ιντερπόλ, η διείσδυση των ισλαμιστών στην τουρκική οικονομία είναι πολύ σοβαρότερη από αυτήν που φαίνεται – γεγονός που μπορεί να γίνει μπούμερανγκ και για το ίδιο το καθεστώς Ερντογάν. Το τελευταίο έχει ισχυρές «αρθρώσεις» στα δίκτυα του οικονομικού εγκλήματος και μέσω αυτών χρηματοδοτεί την προπαγάνδα του εντός και εκτός Τουρκίας.
Κατά συνέπεια, το καθεστώς Ερντογάν, που τώρα ελέγχει σχεδόν ολοκληρωτικά το ΚΟΜ, στην προσπάθειά του να έλθει όσο γίνεται κοντύτερα στο οργανωμένο έγκλημα, στην ουσία το διαχέει και σε ζωτικές κοινωνικές «αρθρώσεις». Παράλληλα, ο πόλεμος του Ερντογάν κατά των «γκιουλενιστών» έφερε κοντά του γνωστούς μαφιόζους, όπως ο Σεντάτ Πεκέρ, άνθρωποι του οποίου συνεργάζονται με δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος στην κεντρική Ασία, τη Συρία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
«Οι συνέπειες της σταθερής διολίσθησης της Τουρκίας στην ανομία παίρνουν πιο δυσοίωνες αποχρώσεις όταν κάποιος εξετάζει τη σημασία του οργανωμένου εγκλήματος στο πρόσφατο παρελθόν της χώρας. Έτσι, η άσχημη κατάσταση των σχέσεων μεταξύ Βρυξελλών και Άγκυρας μπορεί να σημαίνει ότι θα υποφέρει η συνεργασία και ο συντονισμός σε αυτά τα σοβαρά θέματα ασφαλείας. Λαμβάνοντας υπόψη την προθυμία του Ερντογάν να απειλεί την Ευρώπη με απεριόριστες ροές προσφύγων από τα σύνορα της Τουρκίας, είναι πιθανόν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί να έχουν λίγη δύναμη για να πιέσουν τους Τούρκους ηγέτες να ασχοληθούν σοβαρότερα με τα θέματα του οργανωμένου εγκλήματος» γράφει ο Ryan Gingeras.
Σίγουρα δε, αυτά που λέει δεν ήταν στο μενού των συζητήσεων του πρωθυπουργού μας με τον Τούρκο πρόεδρο.
