Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Μέχρι το 2023 θα περιμένει τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) η Ευρωπαϊκή Ένωση να αποφασίσει μέτρα περιορισμού των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα πλοία που θα εντάσσονται στο πλαίσιο στόχων που έχει θέσει για το Κλίμα η συμφωνία του Παρισιού.
Στη συμφωνία αυτή κατέληξαν αναφορικά με τη ναυτιλία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Κομισιόν ολοκληρώνοντας τις διαπραγματεύσεις για τη νέα αναθεωρημένη οδηγία για το Ευρωπαϊκό Εμπόριο Ρύπων (EU Emissions Trading System).
Η συμφωνία δίνει περαιτέρω χρόνο στον ΙΜΟ να αντιμετωπίσει σε διεθνή βάση το θέμα των αερίων ρύπων, ωστόσο παρακολουθούμενος πολύ πιο στενά από την Ε.Ε.
Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, στο κείμενο της νέας οδηγίας αναφέρεται ότι «πρέπει να ενθαρρυνθούν οι προσπάθειες περιορισμού των διεθνών θαλάσσιων εκπομπών αερίων ρύπων του θερμοκηπίου μέσω του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ). Ο ΙΜΟ έχει θεσπίσει μια διαδικασία για την υιοθέτηση, το 2018, μια αρχική στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τη διεθνή ναυτιλία. Ωστόσο, η υιοθέτηση ενός φιλόδοξου στόχου μείωσης των εκπομπών στο πλαίσιο αυτής της αρχικής στρατηγικής έχει καταστεί επείγουσα και είναι σημαντικό για να διασφαλιστεί ότι η διεθνής ναυτιλία θα συμβάλει με ένα δίκαιο μερίδιο στις προσπάθειες που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου πολύ χαμηλότερου της μείωσης κατά δύο βαθμούς (-2 ° C) που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού.
Η Επιτροπή πρέπει να παρακολουθεί τακτικά και να υποβάλλει τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτελέσει ο IMO για έναν φιλόδοξο στόχο μείωσης των εκπομπών και τα συνοδευτικά μέτρα που λαμβάνει για να εξασφαλίσει ότι ο τομέας της ναυτιλίας συμβάλλει δεόντως στις απαιτούμενες προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού.
Η δράση του ΙΜΟ ή της Ε.Ε. στον τομέα της ναυτιλίας θα πρέπει να ξεκινήσει από το 2023, συμπεριλαμβανομένων των προπαρασκευαστικών εργασιών για την έγκριση και την εφαρμογή και τη δέουσα διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους».
Επισημαίνεται ότι η αρχική πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προέβλεπε την ένταξη της ναυτιλίας στο σύστημα εμπορίας ρύπων (EU-ETS) το 2023, αν μέχρι το 2021 ο IMO δεν έχει υιοθετήσει ένα παγκόσμιο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία.
Τελικά η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων των τριών σωμάτων τροποποιήθηκε ώστε να δώσει χρόνο στον ΙΜΟ να λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα, ενώ από την άλλη πλευρά φαίνεται να υιοθετεί μία πιο «σκληρή» στάση παρακολουθώντας στενά τα βήματα του ΙΜΟ σε ετήσια βάση.
Η ελληνική πλευρά (Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και κυβέρνηση) επικροτεί την εδώ και αρκετό καιρό απόφαση του ΙΜΟ σχετικά με έναν οδικό χάρτη για μια ολοκληρωμένη στρατηγική μείωσης των εκπομπών CO2, η οποία περιλαμβάνει καθορισμένες εργασίες και χρονοδιαγράμματα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (Greenhouse Gas – GHG) από τα πλοία ως ένα περαιτέρω συγκροτημένο βήμα της «Προσέγγισης Τριών Βημάτων» του ΙΜΟ. Η πρώτη σημαντική φάση για την ανάπτυξη του οδικού χάρτη του ΙΜΟ θα είναι η υιοθέτηση, το 2018, μιας αρχικής στρατηγικής για τον τομέα της ναυτιλίας, με στόχους μείωσης, υποψήφια μέτρα και ημερομηνίες-στόχους.
Οι ευρωπαϊκές ναυτιλιακές ενώσεις, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕΕ, αντιτίθενται έντονα στην πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να συμπεριλάβει την παγκόσμια ναυτιλία στην Οδηγία για το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της Ε.Ε. (EU ETS), δεδομένου ότι πρόκειται για ένα περιφερειακό μέτρο το οποίο απλώς διακινδυνεύει να πολώσει και να περιπλέξει άσκοπα τον διάλογο των κρατών-μελών του ΙΜΟ σε ένα κρίσιμο στάδιο. Τέλος, σημειώνεται ότι η ναυτιλία είναι ένας από τους αποδοτικότερους ενεργειακά τομείς μέσων μεταφοράς και ως εκ τούτου υπάρχει περιορισμένο περιθώριο για περαιτέρω ουσιαστική βελτίωση, ιδίως επειδή είναι δέσμια των ορυκτών καυσίμων. Ελλείψει σημαντικής τεχνολογικής καινοτομίας με τη χρήση ισοδύναμων μη ορυκτών καυσίμων παγκοσμίως, αγορακεντρικά μέτρα (Market Based Measures – MBMs) δεν μπορούν να θεωρηθούν ως βιώσιμα μακροπρόθεσμα μέτρα για πλήρη απεξάρτηση από άνθρακα του τομέα των θαλάσσιων μεταφορών.
Εάν χρειαστεί ένα ΜΒΜ για τη μείωση των εκπομπών CO2 βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα, η σταθερή προτίμηση της διεθνούς ναυτιλίας είναι υπέρ της επιβολής ενός τέλους επί του ναυτιλιακού καυσίμου που θα διαχειρίζεται ο ΙΜΟ.
