Πάνω από ένα εκατ. επιβάτες κρουαζιέρας θα έχουμε φέτος στον Πειραιά, ενώ η σεζόν που ξεκίνησε μέσα στον Μάρτιο θα επεκταθεί τουλάχιστον μέχρι τον Δεκέμβριο. Αυτά επισημαίνει στη «Ν» ο κ. Θεόδωρος Βώκος, διευθύνων σύμβουλος της Εκθέσεις Ποσειδώνια Α.Ε.
Στις 25 και 26 Απριλίου 2023 το Posidonia Sea Tourism Forum θα φιλοξενήσει στη Θεσσαλονίκη, όπου πραγματοποιείται για πρώτη φορά, τις μεγαλύτερες εταιρείες κρουαζιέρας.
«Όλο και περισσότερες εταιρείες-κολοσσοί του κλάδου ανακοινώνουν την απόφασή τους να δρομολογήσουν πλοία, αλλά και να κάνουν homeport στην Ελλάδα. Οι παράγοντες που οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα είναι πολλαπλοί: η ενίσχυση της πρόθεσης για κρουαζιέρα παγκοσμίως σε σχέση με άλλες μορφές τουρισμού, η ειδική απήχηση και δημοφιλία της χώρας μας, αλλά και το γεγονός ότι άλλοι προορισμοί δεν έχουν επανακάμψει ή υστερούν σε ζήτηση, όπως η Ασία και η Μαύρη Θάλασσα» σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Βώκος.
Ο τομέας της κρουαζιέρας επανέρχεται δυναμικά μετά από μια πολύ δύσκολη διετία εξαιτίας της πανδημίας. Αυτό αποδεικνύεται, εκτός φυσικά από την κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης για κρουαζιέρες, και από την πολύ μεγάλη συμμετοχή κορυφαίων στελεχών που υπάρχει για το Posidonia Sea Tourism Forum του 2023, που ανοίγει τις πύλες του σε λίγες μέρες στη Θεσσαλονίκη. Γιατί επιλέξατε τη Θεσσαλονίκη για τη φετινή διοργάνωση;
«Η απόφαση να μεταφέρουμε το forum εκτός Αθηνών, για πρώτη φορά στη 12χρονη ιστορία της διοργάνωσης, συνδέεται τόσο με την επιθυμία του κλάδου να εντάξει νέους προορισμούς στα δρομολόγιά του, προκειμένου να προσελκύσει repeaters (επιβάτες που επιλέγουν να κάνουν περισσότερες από μία φορά κρουαζιέρα με την ίδια εταιρεία) όσο και με την ανάγκη να αντιμετωπίσει εποικοδομητικά την αυξανόμενη κριτική για τη συμβολή του κλάδου στον υπερτουρισμό σε δημοφιλείς προορισμούς κρουαζιέρας σε όλο τον κόσμο.
Και η επιλογή της Θεσσαλονίκης για τη διοργάνωση του PSTF δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς η πόλη εξελίσσεται σε κόμβο για το Βόρειο Αιγαίο, με φιλοδοξίες να γίνει σημαντικός περιφερειακός λιμένας βάσης (homeport) για μια εκτεταμένη σεζόν για όλες τις εταιρείες κρουαζιέρας που επιλέγουν να έχουν βάση στην Ελλάδα. Η απόφασή μας αποσκοπεί ακριβώς στην επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων και έμπρακτα συμβάλλει στην ανάδειξη νέων προορισμών.
Ιδιαίτερη σημασία έχει να αναδειχτεί η συνδυασμένη προσπάθεια των φορέων της πόλης να προβάλουν την πόλη στη βιομηχανία κρουαζιέρας, καθότι -με πρωτοστάτη το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και με τη δυναμική συνδρομή της περιφέρειας, του δήμου και του Οργανισμού Τουρισμού Θεσσαλονίκης- διαμορφώθηκε η δυναμική που επέτρεψε τη μεταφορά του PSTF. Αυτό αποδεικνύει ότι όταν ένας προορισμός εκπονήσει μια στρατηγική και έχει τη συνεργασία όλων των φορέων, η βιομηχανία κρουαζιέρας ανταποκρίνεται, όπως φαίνεται και από τον αριθμό ρεκόρ των 69 προσεγγίσεων που θα έχει φέτος η Θεσσαλονίκη».
Ποια είναι η εικόνα που έχετε σήμερα για τη θέση της χώρας μας ως προορισμού στα σχέδια των εταιρειών, όχι μόνο για φέτος, αλλά και για τα επόμενα έτη, σύμφωνα με όσα σας μεταφέρουν τα στελέχη των εταιρειών;
«Σύμφωνα με τις προβλέψεις της CLIA, η κρουαζιέρα θα προσελκύσει φέτος έως και 33 εκατομμύρια επιβάτες, ξεπερνώντας σημαντικά τα 29,7 εκατομμύρια που καταγράφηκαν το 2019, την τελευταία χρονιά πριν από την πανδημία. Ειδικότερα για την Ελλάδα, τα στοιχεία δείχνουν ότι αναμένεται νέα αύξηση του οικονομικού οφέλους από τον κλάδο, με τον Πειραιά να προβλέπεται ότι θα ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο επιβάτες το 2023. Την ίδια ώρα, ανάλογη είναι η τάση και για το homeporting στη χώρα μας. Το 2022, από τα 279 κρουαζιερόπλοια των μελών της CLIA, τα 87 λειτούργησαν στην Ελλάδα, εκ των οποίων τα 47 (54%) έκαναν homeporting με μερική ή ολική επιβίβαση επιβατών σε ελληνικά λιμάνια. Όλα δείχνουν ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί και θα ενισχυθεί φέτος, δεδομένου και του ότι η κρουαζιέρα φέτος στην Ελλάδα ξεκίνησε δυναμικά ήδη από τον Μάρτιο και θα επεκταθεί τουλάχιστον έως τον Δεκέμβριο. Αυτά τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην πρώτη γραμμή του κρουαζιέρας στην Ευρώπη, ωστόσο το κρίσιμο είναι η ανάπτυξη να συνοδεύεται από βιώσιμες πρακτικές και ενίσχυση των υποδομών.
Η Ελλάδα πιστώνεται τη σημαντική συμβολή της στην επανεκκίνηση της κρουαζιέρας εν μέσω πανδημίας, όμως τώρα καλείται να διαμορφώσει τις κατάλληλες υποδομές και πολιτικές, ώστε να κεφαλαιοποιήσει αυτά τα οφέλη και να μετατρέψει τις προοπτικές σε χειροπιαστή, μακροπρόθεσμη ανάπτυξη με οφέλη για όλους. Η συμμετοχή 16 εταιρειών κρουαζιέρας στο φετινό Posidonia Sea Tourism Forum υπογραμμίζει ακριβώς το ενδιαφέρον τους για τη χώρα μας και τα σχέδιά τους για μελλοντική αύξηση του αριθμού πλοίων που θα δρομολογηθούν στην ευρύτερη περιοχή μας».
Παρατηρούμε ότι υπάρχει μια διαρκής άνοδος της ζήτησης ιδιαίτερα για μικρά κρουαζιερόπλοια, τα οποία επεκτείνουν την παρουσία τους σε ελληνικούς προορισμούς. Γιατί συμβαίνει αυτό; Και πώς θα αναδειχθεί κατά τη διάρκεια του forum;
«Η απήχηση της Ελλάδας και συνολικά της Ανατολικής Μεσογείου ως ιδανικού προορισμού για κρουαζιέρες πολυτελείας θα είναι ένα από τα κύρια θέματα συζήτησης του 7ου Posidonia Sea Tourism Forum. Το αρχιπέλαγος της Ανατολικής Μεσογείου προσφέρει μοναδικούς, διάσημους προορισμούς παγκοσμίως, αλλά και “κρυμμένα πετράδια”, που μπορούν να προσφέρουν απόλυτα εξατομικευμένες υπηρεσίες ως προορισμοί. Υπάρχει πλέον ένα οικονομικά εύρωστο επιβατηγό κοινό που αναζητά μικρότερους, όχι πολυσύχναστους, προορισμούς και είναι διατεθειμένο να πληρώσει παραπάνω για την “αποκλειστική” εμπειρία. Αυτό το κοινό πρέπει να στοχεύσουν οι μικρότεροι ελληνικοί προορισμοί, διαμορφώνοντας το κατάλληλο προϊόν και προσφέροντας αντίστοιχες -υψηλού επιπέδου- υπηρεσίες.
Η Ελλάδα είναι πλούσια σε τέτοιους προορισμούς και αυτό είναι κάτι που έχει προσελκύσει εταιρείες πολυτελών και εξειδικευμένων κρουαζιέρων σε λιγότερο γνωστά ελληνικά νησιά και παραθαλάσσιες πόλεις, όπως η Μήλος, η Χίος, η Ικαρία, το Καστελόριζο και η Σαμοθράκη. Οι προορισμοί αυτοί είναι ιδανικοί για τα μικρότερα κρουαζιερόπλοια των εταιρειών πολυτελών και εξειδικευμένων κρουαζιέρων, υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτουν κάποια υποτυπώδη εγκατάσταση ελλιμενισμού (ακόμη και μαρίνα) ή αξιόπιστες εγκαταστάσεις αγκυροβόλησης και ασφαλούς πρόσβασης. Για όλα τα παραπάνω, το Posidonia Sea Tourism Forum θα φιλοξενήσει ειδική συζήτηση, που θα εξετάσει την αυξανόμενη σημασία των λιγότερο δημοφιλών προορισμών για το συγκεκριμένο τμήμα της αγοράς, σε συνδυασμό με τον ρόλο της βιωσιμότητας και της αυθεντικότητας ως παραγόντων που επηρεάζουν την επιλογή των ταξιδιωτών».
Παράλληλα βλέπουμε και τις μεγάλες εταιρείες να επιλέγουν Ελλάδα ακόμα και για επιβίβαση επιβατών. Περιγράψτε μας το κλίμα που έχει δημιουργηθεί για τη χώρα μας από τις μεγάλες εταιρείες. Έχει διαδραματίσει κάποιο ρόλο και η θετική στάση μας απέναντι στον κλάδο την περίοδο της πανδημίας;
«Όπως ήδη ανέφερα, η Ελλάδα υπήρξε πρωτοστάτης στην επανεκκίνηση της κρουαζιέρας εν μέσω πανδημίας – οι εταιρείες το έχουν αναγνωρίσει και έμπρακτα ανταποδίδουν την υποστήριξη που έλαβαν από την ελληνική πολιτεία. Με… ναυτικούς όρους, ο άνεμος είναι ούριος για την Ελλάδα αυτή την περίοδο και οι μεγάλες εταιρείες έχουν βάλει τη χώρα μας στο επίκεντρο του σχεδιασμού των δρομολογίων τους, ενώ -όπως είπα παραπάνω- και η τάση αύξησης του homeporting είναι δυναμικά ανοδική.
Όλο και περισσότερες εταιρείες-κολοσσοί του κλάδου ανακοινώνουν την απόφασή τους να δρομολογήσουν πλοία, αλλά και να κάνουν homeport στην Ελλάδα. Οι παράγοντες που οδηγούν σε αυτό το αποτέλεσμα είναι πολλαπλοί: η ενίσχυση της πρόθεσης για κρουαζιέρα παγκοσμίως σε σχέση με άλλες μορφές τουρισμού, η ειδική απήχηση και δημοφιλία της χώρας μας, αλλά και το γεγονός ότι άλλοι προορισμοί δεν έχουν επανακάμψει ή υστερούν σε ζήτηση, όπως η Ασία και η Μαύρη Θάλασσα. Αυτό, όμως, ενισχύει και την ανάγκη να δοθούν άμεσα και αποτελεσματικά λύσεις σε θέματα υποδομών, αλλά και ανάδειξης νέων προορισμών στη χώρα μας».
Μήνυμα ενίσχυσης των υποδομών από το forum στη Θεσσαλονίκη
Παραδοσιακά οι εταιρείες κρουαζιέρας έθεταν μια σειρά από ζητήματα, όπως -για παράδειγμα- οι λιμενικές υποδομές. Τι αναμένουμε να ακούσουμε στο forum απ’ όλες τις πλευρές;
«Ανάπτυξη χωρίς υποδομές δεν γίνεται. Και όσο μεγαλύτερη είναι η ανάπτυξη τόσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη για υποδομές. Αλλιώς η ανάπτυξη δεν είναι βιώσιμη, οικονομικά και κοινωνικά. Ακριβώς αυτό το μήνυμα, της ενίσχυσης των υποδομών, δίνει και η διοργάνωση του Posidonia Sea Tourism Forum για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη.
Η πόλη αυτή είναι ιδανικό παράδειγμα προορισμού με δυνατότητες, που τώρα αναβαθμίζει τις υποδομές του. Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (ΕΛΙΜΕ), το λιμάνι της Θεσσαλονίκης ολοκλήρωσε το 2022 με συνολικά 60 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων σε σύγκριση με μόλις έξι προσεγγίσεις το 2019 – δηλαδή με δεκαπλάσια αύξηση. Συνολικά 36 απ’ αυτές τις αφίξεις αφορούσαν δραστηριότητα homeporting, σύμφωνα με το υπουργείο Τουρισμού. Είναι ξεκάθαρο ότι αυτός ο φρενήρης ρυθμός ανάπτυξης επιβάλλει ταχύτατη ενίσχυση των υποδομών – και όχι μόνο των λιμενικών. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η Ελλάδα δεν είναι πηγή επιβατών κρουαζιέρας (περίπου 15.000 Έλληνες κάνουν κρουαζιέρα ετησίως), καταλαβαίνουμε ότι η συντριπτική πλειονότητα επιβατών κρουαζιέρας που επιβιβάζονται σε κρουαζιερόπλοια στην Ελλάδα έρχεται από το εξωτερικό, κυρίως αεροπορικώς. Άρα όσο αυξάνεται το homeporting τόσο αυξάνεται και η ανάγκη ενίσχυσης υποδομών για τη μετακίνηση και τη φιλοξενία αυτών των ανθρώπων.
Στην Ελλάδα ήδη βλέπουμε σταδιακή βελτίωση των υποδομών. Η δρομολογημένη μετά το 2024 κατασκευή νέων τερματικών σταθμών κρουαζιέρας στη Σούδα, στα Χανιά της Κρήτης, η προγραμματισμένη επέκταση του τερματικού σταθμού κρουαζιέρας στον Πειραιά, οι αυξανόμενες επενδύσεις του λιμένα της Θεσσαλονίκης, αλλά και η αναβάθμιση των περιφερειακών αεροδρομίων και η κατασκευή νέου αεροδρομίου στο Ηράκλειο αποδεικνύουν ότι η χώρα μας κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση».
Ακόμα μια σειρά από σοβαρά θέματα είναι το οικονομικό όφελος, ο αντίκτυπος στο περιβάλλον και οι δυνατότητες για ηλεκτροδοτούμενη συνδεσιμότητα στη θέση ελλιμενισμού, μεταξύ άλλων, αλλά και οι θέσεις κράτησης και η εκχώρηση θέσεων ελλιμενισμού, ιδιαίτερα σε δημοφιλή λιμάνια, με περιορισμένη ικανότητα ελλιμενισμού. Θεωρείτε ότι μπορούμε να έχουμε πρακτικές λύσεις σε ορισμένα απ’ αυτά τα θέματα, δεδομένου δε ότι η Διεθνής Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας έχει θέσει σε πρώτη προτεραιότητα τα περιβαλλοντικά ζητήματα;
«Η βιωσιμότητα και πώς θα επιτευχθεί αποτελεί αυτή τη στιγμή προτεραιότητα για τη βιομηχανία κρουαζιέρας. Για το λόγο αυτό η CLIA Ευρώπης στο πλαίσιο του forum διοργανώνει στις 25 Απριλίου ειδική συνεδρία με θέμα Pathways to Net Zero, που φιλοδοξεί να προσφέρει έναν πρακτικό οδηγό για το πώς η βιομηχανία θα επιτύχει τους περιβαλλοντικούς στόχους που έχει θέσει. Εντούτοις, ο στόχος αυτός χρειάζεται και τη συνδρομή των προορισμών και λιμανιών προκειμένου να επιτευχθεί και ο σκοπός μας είναι να φέρουμε σε επαφή τις δύο πλευρές, προκειμένου να αναζητήσουν τρόπους συνεργασίας, ώστε οι προσπάθειες αυτές να στεφθούν με επιτυχία.
Ήδη βλέπουμε να υλοποιούνται σημαντικές πρωτοβουλίες σε πολλά από τα θέματα που θίξατε στην ερώτησή σας. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης εκπονεί, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Τουρισμού Θεσσαλονίκης, μελέτη που θα αναλύει το οικονομικό όφελος του κλάδου, το λιμάνι του Ηρακλείου προχωράει σε επενδύσεις προκειμένου να διατίθεται ηλεκτροδότηση στα κρουαζιερόπλοια στη θέση ελλιμενισμού, ενώ η πλειονότητα των μεγάλων προορισμών επενδύει και λειτουργεί κάποιο σύστημα κράτησης θέσεων ελλιμενισμού. Συνεπώς αποδεικνύεται ότι η αλληλεπίδραση προορισμών με τις εταιρείες κρουαζιέρας οδηγεί σε απτά αποτελέσματα, με σκοπό πάντα η βιομηχανία κρουαζιέρας να επιφέρει το μέγιστο δυνατό όφελος για έναν προορισμό με το πλέον βιώσιμο τρόπο».
